7.1 De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Planning

Stuk voorlezen

Bespreken opdracht

Uitleg

Stappenplannen

Zelf werken

Quiz

Leerdoelen

1. Hoe verlichte denkers dachten over godsdienst
2. over sociale verhoudingen
3. over politiek
4. over economie

Huiswerk

Bespreken ingevulde tabel

KA: Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

Schrijf dit kenmerkend aspect in je schrift!

Wat zijn de relaties tussen deze delen?

Ontstaan

• Wetenschappelijke revolutie. Hoe verandert denken? 
• Gebruik van verstand, ook op andere aspecten
• Hoofdkenmerk van de verlichting?
• Rationalisme 
• Einde aan
• O.a. bijgeloof.

Wat is de beste opsomming van 'De verlichting'?

1. Mevrouw van Aken zag eindelijk het licht
2. Humanisme, rationalisme en optimisme
3. Wetenschap, rationalisme en optimisme
4. Wetenschap, democratie en rationalisme

Hobbes

• Volgens Thomas Hobbes (1588-1679 ) is de mens van nature slecht
• Homo homini lupus ("De cive, 1651)
  
• Sterke leider nodig om de mens tegen zichzelf te beschermen 
• De vorst neemt de beslissingen anders ontstaat er chaos

Adam Smith

• Mensen streven altijd eigen voordeel na
• Vrije economie
• Tegen mercantilisme
  
• Wet van vraag en aanbod zorgt als onzichtbare hand voor zo groot mogelijke voorspoed

Sociaal contract

Uitgangssituatie:

vorst heeft absolute macht door droit divin

Locke

contract tussen burgers en vorst:

* burgers dragen taken over aan vorst

* vorst beschermt burgers door wetgeving

* als een vorst dit niet goed doet, mag hij afgezet worden

John Locke (1632-1704)

John Locke

Iemand die veel kritiek had op het absolutisme was John Locke (1632 - 1704)

Welke kritiek had Locke op het absolutisme?

Rousseau (1712 - 1778)

• De mens is van nature goed
  
• Beschaving heeft gezorgd voor ongelijkheid
• Gelijke rechten voor iedereen
• Volksvergadering legt wil volk vast.

Rousseau (1712-1778)

• = anders dan Hobbes omdat..?
• = anders dan Locke omdat..?
• Sociaal contract ook met regering, niet alleen volk. Houden aan regels

Verlicht absolutisme

• Absolute vorsten baseren macht op Droit Divin
• Verlicht Absolute vorsten leggen nadruk op sociaal contract: dienaars van de staat
• Daarnaast steun aan verlicht filosofen, bouwen van bibliotheken, enzovoorts
• Voorbeelden: Catharina de Grote, Frederik de Grote, Jozef II
  
• Alles voor het volk, niets door het volk
  

Montesquieu: Trias Politica

Huiswerk

• Keuzemogelijkheden huiswerk. Samenvatting tekst maken
  

óf maken 1, 2, 4, 7, 12

• Allen: maken 6, 10, 21, 22, 24. Gebruik stappenplan!
• Moeite met bronvragen? Maken verdiepingsvragen in vakflex (dus 21 en hoger)

Wanneer ontstond de verlichting?

1. 1520
2. 1740
3. 1650
4. 1600

Voltaire was een?

1. Atheïst, dit is iemand die gelooft dat god de wereld geschapen heeft, maar zich er daarna niet meer mee bemoeit.
2. Deïst, dit is iemand die niet gelooft dat er een god is.
3. Atheïst, dit is iemand die niet gelooft dat er een god is.
4. Deïst, dit is iemand die gelooft dat god de wereld geschapen heeft, maar zich er daarna niet meer mee bemoeit.

Wie bedacht de trias politica?

1. Spinoza
2. John Locke
3. Montesquieu
4. Rousseau

Aan wie/wat had de koning volgens Rousseau zijn positie te danken?

1. Aan god
2. Aan de Kerk
3. Aan de derde stand
4. Aan het volk

Lees de bron:

Welke bewering over de bron is niet juist?

1. Spinoza vond dat iedereen mocht zeggen wat hij wil.
2. Spinoza was een immigrant.
3. Spinoza was voor gewetensvrijheid.
4. Spinoza´s vrijheid werd eerst beperkt door de regels van de een Joodse geloofsgroep.

Wat past niet bij de Verlichting

1. Ratio
2. emancipatie
3. Emotie
4. vooruitgangsdenken

Een uitspraak van Kant is

1. Durf te bestaan
2. Durf te denken
3. Durf te doen
4. Durf te geloven

De algemene volkswil hoort bij:

1. Voltaire
2. Locke
3. Rousseau
4. Montesquieue

Op weg naar de Franse revolutie!

Huiswerk

Keuzemogelijkheden huiswerk. Samenvatting tekst maken
óf maken 1, 2, 4, 7, 12

Allen: maken 6, 10, 21, 22, 24. Gebruik stappenplan!

Moeite met bronvragen? Maken verdiepingsvragen in vakflex (dus 21 en hoger)