Nederlands Film Festival: Waar is Anne Frank

• Filmeducatie
• Mens & Maatschappij
• +4
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Introductie

Deze les is ontwikkeld bij de film Waar is Anne Frank, en kan ingezet worden als voorbereidings- of verwerkingsles. Jullie krijgen in deze les enkele korte fragmenten uit de film te zien, bij ieder fragment horen vragen of opdrachten om dieper op de inhoud en de totstandkoming van de film in te gaan. In de les staat het onderzoekend leren centraal: de leerlingen zullen grotendeels zelf aan het woord zijn. Klassikaal of in tweetallen onderzoeken zij de kernboodschap van de film middels kijkvragen of praktische opdrachten. Over de film: Volgt het avontuur van Kitty, de denkbeeldige vriendin aan wie Anne Frank haar dagboek heeft toegewijd. Kitty, een vurige tiener, wordt in de nabije toekomst wakker in het huis van Anne Frank in Amsterdam. Ze begint aan een reis om Anne, van wie ze denkt dat ze nog leeft, te vinden in het Europa van vandaag. Terwijl ze geschokt is door de moderne wereld, ontdekt ze ook het nalatenschap van Anne. Leerdoelen: - De leerling brengt de persoonlijke filmbeleving onder woorden en gaat hier met medeleerlingen over in gesprek. Om zo bewustwording over de onderlinge verschillen in beleving te creëren. - Verkent overeenkomsten en verschillen tussen aan de ene kant de visie en intentie van de maker en de boodschap van de film en aan de andere kant eigen opvattingen, gevoelens en gedachten, die van medeleerlingen en actualiteit. - De leerling maakt kennis met hoe een verhaal in animatie verteld kan worden.

Instructies

• Deze les is ontwikkeld als een klassikale les in het voortgezet onderwijs (klas 1 en 2)
• Het is een actieve les, leerlingen zullen veel zelf aan het woord zijn, zowel klassikaal als in tweetallen.
• De les kan ingezet worden als voorbereidings- of verwerkingsles bij het filmbezoek Waar is Anne Frank.
• Tijdsduur LessonUp: basisles ongeveer 45 minuten.
• Bij de les hoort een verdiependeopdracht van ca. 30 minuten. Deze opdracht is extra en kan ingezet worden om dieper in te gaan op de boodschap van de film en deze te koppelen aan de leefwereld van de leerlingen.
• De slides bestaan uit beeld en filmfragmenten. Bij elke slide zijn notities beschikbaar voor de docent, met achtergrondinformatie en opdrachten om de leerlingen bewuster te laten kijken en om hen te laten reflecteren op dat wat zij zien en ervaren in de film.
• Wanneer je in de les notities aanklikt, zien de leerlingen deze ook verschijnen op het digibord. Het is daarom handig de instructies van tevoren voor jezelf uit te printen. Deze les kan uitgeprint worden door op de print knop rechtsboven op het scherm te drukken.

Waar is Anne Frank

Vraag of opdracht

Extra informatie

Kijken

Verdiepende opdracht

Thema

Legenda

Op deze slide staan alle symbolen uitgelegd die je tijdens deze les gaat tegenkomen. 

De film die we in deze les gaan behandelen heet Waar is Anne Frank. Bekijk de filmposter hiernaast. Wie verwacht je dat de hoofdpersoon is? En kun je ook afleiden in welke tijd het verhaal zich afspeelt?

De hoofdpersoon van Waar is Anne Frank is haar tot leven gekomen denkbeeldige vriendin Kitty aan wie Anne haar belevenissen in haar dagboek schreef. Zij komt in het Amsterdam van vandaag de dag tot leven.

Bespreek in tweetallen: 

• Wat zou de betekenis kunnen zijn van het verhaal van Anne Frank, anno 2022? 
• Is het belangrijk dat het verhaal van Anne Frank gehoord blijft worden? Waarom? 

Wat verwacht je dat het belangrijkste thema is van de film?

• Vraag 1: Laat leerlingen met elkaar overleggen. Wat zien ze op het affiche? Wat valt ze op?
• Vraag 2: stel de vraag klassikaal en laat enkele leerlingen antwoorden. 
• Vraag 3: Verdiep de vraag door een aantal subvragen te stellen:
  - Is het belangrijk dat het verhaal van Anne Frank gehoord blijft worden? Waarom? 
  - Zijn er vandaag de dag nog soortgelijke verhalen?
  - Wie kent er voorbeelden van discriminatie anno nu?

Om bepaalde films goed te begrijpen, moet je als kijker soms al iets van het onderliggende verhaal of de situatie afweten. Dat is zeker zo met films die een verhaal uit de geschiedenis belichten.

Bekijk nu de eerste 30 seconden van de film. Let goed op de vormgeving en het geluid in dit fragment. 

Welke dingen weet je al over Anne Frank?

Meerdere antwoorden mogelijk:

Vraag 1: Laat enkele leerlingen aan het woord. Vraag hierin door: 
-  Is iemand al ooit in het Achterhuis geweest?
- Wie heeft het Dagboek van Anne Frank gelezen? 

Nu ga je kijken (en luisteren!) naar de eerste scene uit de film. Welke keuze heeft de maker gemaakt qua vormgeving en geluid. En waarom? Let in het bijzonder op de kleur rood.

Welk gevoel wekt de vormgeving en het geluid in dit fragment bij je op?

Wat wist je wel al over het verhaal van Anne Frank, maar zag je niet in de tekst terug? 

Vraag 1: (Mogelijke) antwoorden

- de vormgeving is sober en 'saai': witte letters op zwarte achtergrond. Korte zinnetjes, heel zakelijk en feitelijk.

- De ijle muziek geeft de historische feiten een dramatische lading. Het klinkt alsof de muziek vragend is, wat aansluit bij de titel.

Vraag 2: 
- Bijvoorbeeld over het lot van Anne Frank 

Wat kunnen redenen zijn om voor een animatievorm te kiezen voor dit verhaal? Voelt dat ook anders voor je als 'echte' live-actionbeelden?

Wat was het effect geweest als de kleur van het tentje van de vluchtelingen groen of grijs was geweest?

Bespreek in tweetallen

Meerdere antwoorden mogelijk:

Vraag 1: 

• Animatie geeft meer vrijheid om een verhaal te vertellen.
• Films die zich in het historisch verleden afspelen kunnen duur zijn, qua sets/decors en kostuums
• Een animatiefilm heb je totale controle over alle elementen, zoals bijvoorbeeld kleurgebruik
• Heel geschikt voor fantasierijke gebeurtenissen zoals een dagboek dat tot leven komt.
• Animatie is een vorm die ook kinderen aanspreekt, die misschien anders niet voor een film met dit thema hadden gekozen.

Vraag 2: (Mogelijke) antwoorden

• Rood is een opvallende kleur, die de aandacht trekt. Zo kan de filmmaker jouw blik sturen naar die plekken die hij of zij wil dat je ziet.
• Rood is ook een symbolische kleur. Het kan de kleur van de liefde zijn, maar ook van gevaar.
• Door de kleur rood terug te laten komen (in het tentje, in het affiche, in de kleding van de wachtende rij bezoekers en in de omslag van het dagboek zelf) worden al die dingen met elkaar in verband gebracht en  gaan ze bij elkaar horen. Het is dan ook geen toeval dat Anne Frank een rode trui aan heeft.

Kijk het volgende fragment. Hoe wordt de tijdsprong aangekondigd of gemaakt?

Het thema van de film is heden en verleden: 

Het toont wat 'de erfenis' is van Anne Frank, en welke lessen we uit de geschiedenis kunnen trekken. Want ook vandaag de dag nog zijn kinderen slachtoffer van oorlogssituaties.

Vraag 1:  (Mogelijk) antwoord:

De tijdsprong (flashback) wordt in het verhaal gemotiveerd doordat het dagboek van Anne Frank in het heden hardop wordt voorgelezen, de letters oplossen in het beeld en de camera in het dagboek duikt.

Camerawerk

Door de camera te bewegen kan een filmmaker (ook in animatie) een bepaald gevoel opwekken bij de kijker. 

Bedenk tijdens het kijken van het fragment wat de camera 'doet' en wat je ziet en voelt tijdens het kijken.

Wat voor gevoel wekt de maker op met behulp van het cameragebruik in het volgende fragment?

Stel voor het kijken van het fragment de vragen en bespreek  na het kijken de antwoorden

(Mogelijke) antwoorden:

• Opvallend is dat de fantasiewereld van Anne heel dynamisch in beeld wordt gebracht, met een 'rijdende' camera. Heel veel beweging dus. In combinatie met de muziek wekt het vrolijkheid op.
• De overdreven camerabeweging (en elementen als de boot met showballet) onderstrepen ook dat dit niet de werkelijkheid is, maar een lekker overdreven fantasie.
  

Bekijk nu het vervolg van dezelfde scène. Hou alvast de volgende vraag in gedachte: Hoe beweegt de camera nu en hoe doet je dat voelen?

Hoe beweegt de camera nu en hoe doet je dat voelen?

Bespreek de antwoorden klassikaal:

(Mogelijke) antwoorden: 

• Het beweeglijke eerste deel van de scène staat in schril contrast met de kille opsomming van de beperkingen die de nazi's de joden oplegden. Die worden in een snelle montage getoond als verstilde taferelen. Als foto's bijna, of documenten. Doordat ze niet bewegen, zijn ze extra dreigend: er is gekozen voor sleutelmomenten. Ook de vetkrijt-touch maakt ze onderscheidend van de rest van de film.
  

• Maak een brainstorm: Sla je geschiedenisboek open of zoek in de mediatheek naar een verhaal met een historisch figuur wat je wil verfilmen. Bedenk wat je uit het verhaal van je gekozen persoon wilt tonen én hoe je dit hedendaags gaat maken. 

1

Verdiepende Opdracht

Opdracht: Een hedendaags verhaal

Verzin in tweetallen een manier om in film een verhaal uit de geschiedenis naar onze tijd te trekken.

• Bedenk welke techniek je gaat gebruiken en wat je hierbij nodig hebt, bijvoorbeeld: stopmotion, vlog, flipboekje, acteren, et cetera. 

2

• Werk dit idee uit in een filmpje van 1 minuut

3

Opdracht: Een hedendaags verhaal 
(50 minuten)

Benodigdheden:

• A4 papier (voor de brainstorm)
• Telefoon: om mee te filmen 
• Divers materiaal om de film mee uit te werken, bijvoorbeeld: papier, potloden, verf, verkleedkleren, et cetera. 

Maak tweetallen. Ieder tweetal gaat een eigentijdse versie van een historisch verhaal maken in film. Dit kan op heel veel verschillende manieren: door stopmotion, te acteren, een vlog te maken, et cetera. 

1. Maak een brainstorm: bedenk welk verhaal en welke historische figuren je hedendaags gaat maken. Bedenk ook welk gedeelte je uit het verhaal wilt tonen én hoe je dit hedendaags gaat maken.
2. Bedenk welke techniek je gaat gebruiken en wat je hierbij nodig hebt, bijvoorbeeld: stopmotion, vlog, flipboekje, acteren, et cetera.
   
   Als je gaat acteren, denk dan ook na over het genre van de film: is het een documentaire of misschien wel sci-fi?
3. Werk dit idee uit in een filmpje van 1 minuut.

Leer meer met NFF

Wil je op de hoogte gehouden worden over het educatieprogramma van het NFF, schrijf je dan in voor de nieuwsbrief, via de qr-code. 

Wil je nog meer doen met filmeducatie in de klas?

Neem dan eens een kijkje in het lessenarchief van het NFF. Voor meer lesmateriaal voor in de klas.