H1 Lezen - Vaste Tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Een artikel uit de Volkskrant

1. Welke vaste tekststructuur herken je?

2. Waar begint de inleiding? Noteer de eerste drie woorden.

3. Waar begint het middenstuk? drie woorden noteren.

4. Waar begint het slot?

Vaste tekststructuren

Hoofdstuk 1 - Lezen

Programma

- Doelen bespreken

- Uitleg vaste tekststructuren

- H1 Lezen maken

Doelen

- Je kunt in eigen woorden formuleren wat vaste tekststructuren zijn.

- Je kunt de meest voorkomende vaste tekststructuren herkennen in een tekst.

- Je kunt een tekst indelen in een inleiding, middenstuk en slot.

Dezen doelen helpen jou om de opbouw van een tekst beter te begrijpen

Taaldoel: je kunt jouw antwoorden formuleren in lopende hele zinnen. 

15 minuten lezen

de meeste teksten hebben een inleiding, middenstuk en een slot. Ze zijn vaak opgebouwd volgens een vaste structuur.

7 vaste tekststructuren

1. aspectenstructuur

2. verleden/heden/toekomststructuur

3. voor-en nadelenstructuur

4. vraag-antwoordstructuur

5. argumentatiestructuur

6. probleem/oplossingstructuur

7. verklaringsstructuur

Probleem/oplossingsstructuur

• Inleiding: probleem
• Middenstuk: gevolgen // oorzaken // oplossingen
• Slot: de beste oplossing / samenvatting / aanbeveling

Probleem-oplossingsstructuur (bijv. een artikel met de titel "Wat kunnen we doen om Coronabesmettingen op scholen te voorkomen?"

De verklaringsstructuur

• Inleiding: bepaald verschijnsel
• Middenstuk: kenmerken / voorbeelden verklaringen /oorzaak / reden
• Slot: samenvatting

Verklaringsstructuur (bijv. een artikel met de titel "Waarom zijn er in de USA relatief veel Coronaslachtoffers?" 

Verleden-heden-(toekomst)structuur

Inleiding: introductie onderwerp

Middenstuk: situatie vroeger, situatie nu (of: ontwikkeling van vroeger naar nu)

Slot: conclusie of voorspelling over de situatie in de toekomst.

Verleden-heden-toekomststructuur (bijv. een artikel met de titel "Hoe ging men in het verleden om met virussen en kunnen we daar iets van leren?")

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Welke tekststructuur herken je door tijdsaanduidingen in de tekst?

1. Verleden/heden (toekomst) structuur
2. Argumentatiestructuur
3. Voor/nadelenstructuur
4. Aspectenstructuur

Welke tekststructuur eindigt met de beste oplossing?

1. Vraag-antwoordstructuur
2. Probleem-oplossingsstructuur
3. Argumentatiestructuur
4. Verklaringsstructuur

Probleem- oplossingsstructuur

Verklaringsstructuur

Verleden-heden-(toekomst) structuur

Middenstuk: kenmerken/voorbeelden, verklaring(en), oorzaken en reden(en) 

Middenstuk: situatie vroeger, situatie nu, ontwikkeling van vroeger naar nu

Middenstuk: gevolgen, oorzaken en oplossingen

Inleiding: probleem (+gevolgen) 

Inleiding: introductie onderwerp

Inleiding: verschijnsel

Slot: conclusie of voorspelling situatie toekomst

Slot: samenvatting/conclusie

Slot: de beste oplossing

probleem-oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden-heden-toekomststructuur

oplossingen

oorzaken

probleem

verschijnsel

voorbeelden

Introductie onderwerp

de beste oplossing

situatie vroeger

kenmerken/ voorbeelden

situatie nu

voorspelling

Een tekst waarin wordt uitgelegd hoe het broeikaseffect is ontstaan, is een tekst met een ....

1. verklaringsstructuur
2. voor- en nadelenstructuur
3. probleem- oplossingsstructuur
4. conclusie-argumentenstructuur

Welke structuur bevat oorzaken in het middenstuk?
(meer dan één antwoord mogelijk)

1. argumentatiestructuur
2. probleem-oplossingsstructuur
3. verklaringsstructuur
4. voor- en nadelenstructuur

Hoe noem je een tekststructuur waarbij er in de inleiding een verschijnsel wordt genoemd en in de rest wordt uitgelegd waarom dat verschijnsel plaatsvindt/bestaat?

1. probleem/oplossing-structuur
2. verklaringsstructuur
3. verleden/heden (toekomst)structuur
4. aspectenstructuur

Een tekst met als onderwerp: 'Carnaval door de eeuwen heen' heeft waarschijnlijk een...

1. verleden-heden-toekomststructuur
2. verklaringsstructuur
3. probleem-oplossings structuur

Bij een probleem-oplossingsstructuur wordt in het slot de beste oplossing benoemd.

1. Waar
2. Niet waar

Wat staat er in het middenstuk van een probleem/oplossingsstructuur?

1. situatie vroeger
2. probleem
3. verklaringen
4. gevolgen, oorzaken en oplossingen

Verklaringsstructuur
-- inleiding: bepaald verschijnsel
-- kern: kenmerken/ verklaringen/ voorbeelden
-- slot: ?
Wat moet er op de plaats van het vraagteken staan?

1. samenvatting/conclusie
2. eigen mening
3. het probleem
4. vraagstelling

Bij een verklaringsstructuur vind je in de inleiding

1. een standpunt
2. een probleem
3. een bepaald verschijnsel
4. een onderwerp, vraag of stelling

Bij welk vak vind je hoogstwaarschijnlijk het vaakst verklaringsstructuren in het lesboek?

1. Spaans
2. biologie
3. Engels
4. geschiedenis

Welke tekststructuur herken je door tijdsaanduidingen in de tekst?

1. Verleden/heden (toekomst) structuur
2. Argumentatiestructuur
3. Voor/nadelenstructuur
4. Aspectenstructuur

Aan de slag!

H.1 Lezen

Opdracht 1 en 2 (blz. 14)

(Volgende les komen er nog een paar tekststructuren bij in hoofdstuk 2)