De Vikingen - beeldvorming

HISTORISCHE BEELDVORMING
In de toekomst... kijkt men naar het heden,

in het heden... kijkt men naar het verleden.

of hoe beelden kunnen veranderen.
1 / 38
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisSecundair onderwijs

In deze les zitten 38 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

HISTORISCHE BEELDVORMING
In de toekomst... kijkt men naar het heden,

in het heden... kijkt men naar het verleden.

of hoe beelden kunnen veranderen.

Slide 1 - Tekstslide

WOORDEN
beeldvorming
perspectief 
argumentatie

Slide 2 - Tekstslide

De Vikingen
Beeldvorming

Slide 3 - Tekstslide

Beeldvorming in de middeleeuwen

Slide 4 - Tekstslide

Teken de tijdlijn

Slide 5 - Open vraag

De periode van de middeleeuwen start...
A
500 voor Christus
B
500 na Christus
C
1000 voor Christus
D
1000 na Christus

Slide 6 - Quizvraag

Rond 400 werd het Romeinse Rijk definitief in 2 gesplitst, namelijk
A
het Noord- en Zuidelijke Rijk
B
het Oost-en Westelijke rijk
C
Het Noord- en oostelijke Rijk
D
Het Zuid- en Westelijke Rijk

Slide 7 - Quizvraag

Het West-Romeinse Rijk werd rond 500 bedreigd door
A
de Germanen
B
de Turken
C
de Grieken
D
de Vikingen

Slide 8 - Quizvraag

Slide 9 - Tekstslide

Context: verloop plundertochten in het westen
- Voor eind 8ste eeuw: al handelscontacten met de Noormannen en het westen
- 793: aanval op Lindisfarne 
- 9de eeuw: Frankische rijk 
- eind 9de eeuw: opnieuw meer in Engeland
-> Beeldvorming in middeleeuwse kronieken?
Inspelen op politieke situatie
Met het verdrag van Verdun in 843 werd het Frankische rijk verdeeld. Daarna volgde onderlinge rivaliteit, waardoor het Frankische rijk verzwakte. Dat maakte het gevoelig voor de invallen van de Vikingen. In datzelfde jaar overwinterde voor het eerst een Vikingvloot in het Frankische rijk. Geleidelijk aan evolueerde dit tot een blijvende Viking-aanwezigheid. Ook de vloten werden steeds groter: tot meer dan honderd schepen vielen Parijs aan in 845. Deze vloot werd geleid door de bekendste aller Vikingen, Ragnar Lothbrok.
Pas in 862, wanneer Karel de Kale een relatieve stabiliteit in het rijk wist te bereiken, kon duurzaam verzet georganiseerd worden. Hij liet versterkte bruggen bouwen over de belangrijkste waterwegen en controleerde de passage door de kleine openingen met bewegende blokkades en kettingen. Dit had onmiddellijk effect - de Vikingen zochten andere oorden op.
Vanaf dat moment getuigen de Engelse verslagen over massale invallen; de Vikingen hadden opnieuw hun pijlen op Engeland gericht.
Seizoensgebonden invallen
Plundertochten waren in eerste instantie seizoensgebonden campagnes. 
Escalatie
"Minder dan een eeuw eerder renden misschien enkele tientallen mannen het strand op om het klooster van Lindisfarne te brandschatten, in een aanval die waarschijnlijk in minder dan een dag voorbij was. Bij Parijs belegerde een vloot van honderden schepen  met duizenden Vikingen een van de grootste steden van Europa een jaar lang (885-886), en vocht slagen uit met de beste soldaten die het Frankische rijk in het veld kon brengen. De snelheid en de schaal van de escalatie is adembenemend" 
(Neil Price, De Vikingen, een nieuwe geschiedenis. Nieuw Amsterdag, 2020, p. 341).

Slide 10 - Tekstslide

Opdracht 
Op welke manier probeerden auteurs via hun taalgebruik de lezers te beïnvloeden? 
Of nog: welke woorden houden een waarde-oordeel in?

ONDERLIJN

Slide 11 - Tekstslide

Slide 12 - Tekstslide

Welke woorden verraden het standpunt van de auteurs?

Slide 13 - Woordweb

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 

Perspectief?

Slide 14 - Tekstslide

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 


Perspectief?


Geschreven tekst: kronieken


Slide 15 - Tekstslide

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 


Perspectief?


Geschreven tekst: kronieken

Eigen ervaringen en mondelinge overlevering


Slide 16 - Tekstslide

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 


Perspectief?


Geschreven tekst: kronieken

Eigen ervaringen en mondelinge overlevering

Vanuit het standpunt van de slachtoffers


Slide 17 - Tekstslide

Beeldvorming in de 19de eeuw

Slide 18 - Tekstslide

Doorstreep het beeld dat niet correct is.

Slide 19 - Tekstslide

Beeldvorming in de 19de eeuw

Slide 20 - Tekstslide

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?

Slide 21 - Tekstslide

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Prenten en schilderijen 
(-> ver-beelden van geschiedenis)



Slide 22 - Tekstslide

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Prenten en schilderijen 
(-> ver-beelden van geschiedenis)
Geschreven teksten uit de ME 
+ aangevuld met eigen fantasie



Slide 23 - Tekstslide

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Prenten en schilderijen 
(-> ver-beelden van geschiedenis)


Geschreven teksten uit de ME 
+ aangevuld met eigen fantasie

Vanuit het standpunt van afstammelingen van slachtoffers (Franse geschiedenis)


Slide 24 - Tekstslide

Hedendaagse beeldvorming

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Video

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Historisch werk




Slide 27 - Tekstslide

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk



historische gebeurtenissen
+ fantasie 
voor entertainment



Slide 28 - Tekstslide

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk



historische gebeurtenissen
+ fantasie 
voor entertainment


vanuit standpunt van de Vikingen 
- als veroveraars meestal

Slide 29 - Tekstslide

Slide 30 - Tekstslide

Goede wetenschappelijke inleiding
- bronnen in kaart brengen + belang van tekstkritiek
- bestaande onderzoeksmethoden + eigen positie
- clichés vermijden - markeer de clichés

Slide 31 - Tekstslide

Goede wetenschappelijke inleiding
- bronnen in kaart brengen + belang van tekstkritiek
- bestaande onderzoeksmethoden + eigen positie
- clichés vermijden:
  • homogeniteit van Vikingen -> multicultureel*
  • 'Noormannen' -> uitsluiting van vrouwen en kinderen
  • plunderaars -> ruimer beeld

Slide 32 - Tekstslide

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Historisch werk




Slide 33 - Tekstslide

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk

Synthese van verschillende bronnen: 
- archeologische vondsten
- teksten
- saga's en poëzie
- DNA-analyse
...
Belang van tekstkritiek


Slide 34 - Tekstslide

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk

Synthese van verschillende bronnen: 
- archeologische vondsten
- teksten
- saga's en poëzie
- DNA-analyse
...
Belang van tekstkritiek

Vanuit standpunt van Vikingen - 
clichés vermijden


Slide 35 - Tekstslide

Beeldvorming vandaag
- in populaire cultuur: nog steeds veel stereotypen

- in wetenschappelijk onderzoek: meer aandacht voor nuancering
  • rijkdom van cultuur en economie
  • aandacht voor verschillende perspectieven
-> een werk dat nooit voltooid is

Slide 36 - Tekstslide

'Geschiedenis' nooit voltooid...
Hoe blijkt dit?

Slide 37 - Tekstslide

'Geschiedenis' nooit voltooid...
Titel luidt: 'een geschiedenis' en niet 'de geschiedenis'

  • geschreven vanuit een bepaald perspectief
  • niet volledig

Slide 38 - Tekstslide