2324 3.4 Aardbevingen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.4 Aardbevingen

H2 Endogene en exogene processen

Domein Aarde

5V

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen ontstaan en kracht van een aardbeving en de platentektoniek. 
  
• Je begrijpt dat endogene processen bijdragen aan het ontstaan van plooien, breuken, vulkanen,aardbevingen en gebergten.
  

0

Algemene feiten over aardbevingen

• De zwaarste aardbevingen ontstaan bij transforme- en convergente plaatgrenzen.
• Aardbevingen ontstaan wanneer spanning > de sterkte (buigbaarheid of elasticiteit) v/h gesteente.
• Gesteente breekt plotseling -> de spanning verdwijnt -> gesteentelagen verschuiven.

Aardbevingen

Hoe dieper het hypocentrum, hoe minder er gevoeld wordt bij het epicentrum. 

Verwoestend door de trillingen, maar ook door de gevolgen als tsunami's (zeebeving)

Vrijdag 08-09-2017

Gevolgen

• Aardbeving: aardverschuiving
  
• Zeebeving: tsunami
  

De magnitude van een aardbeving

Voorbeeld van een seismogram. 

Op de verticale as staat de tijd in uren weergegeven, 

op de horizontale as in minuten. 

Iets voor 20.30 uur mat de seismometer een aardbeving. De grootste trilling in de lijn wordt gebruikt om de magnitude van een beving te berekenen. 

Schaal van Richter

De schaal van Richter meet de kracht van een aardbeving.

 

De schaal werkt met sprongen van x 10

Schaal van Mercalli

De schaal van Mercalli meet de aangerichte schade op een plek

Aardbevingen kun je voorkomen?

1. ja
2. nee
3. een beetje

Aardbevingen kun je voorspellen?

1. ja
2. nee
3. een beetje

Waar aardbeving voorkomen zijn ook altijd vulkanen

1. Juist
2. onjuist

Wat geeft de schaal van Mercalli aan?

1. De kracht van een aardbeving
2. De schade die een aardbeving veroorzaakt
3. Hoe lang de aardbeving duurt
4. De diepte van een aardbeving

Wie kan een aardbeving voorspellen?

1. Seismoloog
2. Seismograaf
3. Metereoloog
4. Klimatoloog

De plek aan het aardoppervlak recht boven de aardbeving noemen we?

1. De aardkorst
2. Het epicentrum
3. Een aardbeving
4. Een tsunami

Welke stelling is juist?

1. Een aardbeving is het gevolg van een tsunami
2. Een tsunami is het gevolg van een aardbeving
3. Een aardbeving en tsunami gebeuren tegelijkertijd
4. Een aardbeving en tsunami hebben niks met elkaar te maken

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen ontstaan en kracht van een aardbeving en de platentektoniek. 
  
• Je begrijpt dat endogene processen bijdragen aan het ontstaan van plooien, breuken, vulkanen,aardbevingen en gebergten.
  

Aan de slag met par 3.4

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen ontstaan en kracht van een aardbeving en de platentektoniek. 
  
• Je begrijpt dat endogene processen bijdragen aan het ontstaan van plooien, breuken, vulkanen,aardbevingen en gebergten.
  

Wat zie je? En hoe ontstaat dit?

Vervorming van de aardkorst

Rek of druk vervormt de aardkorst 

Plooiing (buiging) vindt diep in de aardkorst plaats.

- Lagen sediment --> sedimentgesteente

- Convergentie.: twee continentale aardplaten botsen en duwen elkaar omhoog.

Druk -> warmer -> gesteente plastisch -> opheffing -> plooiingsgebergte Bijv. in de Alpen

Wat zie je hier? Hoe ontstaat dit?

Breukgebergten

Breukgebergten ontstaan waar twee continentale platen uiteen drijven. Een

deel van het gebied langs de breuk komt omhoog (horst) of zakt weg (slenk).

De aardkorst

Breken gebeurt aan het oppervlakte

rek-> breuk -> delen zakken weg (slenk) of worden opgeheven (horst) -> breukgebergte

Begrippen die horen bij rek in de aardkorst

Begrippen die NIET horen bij rek in de aardkorst

Horst

Alpen

Oost-Afrika

Himalaya

Slenk

Subductiezone

Breuken

Plooiing

Divergeren

Convergeren

Bij convergente plaatgrenzen wordt de aardkorst ingekort

1. Waar
2. Niet waar

Bij de vorming van horsten en slenken wordt de aardkorst ingekort

1. Waar
2. Niet waar

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen ontstaan en kracht van een aardbeving en de platentektoniek. 
  
• Je begrijpt dat endogene processen bijdragen aan het ontstaan van plooien, breuken, vulkanen,aardbevingen en gebergten.
  

Aan de slag met par 3.4