Verwijzen - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom H3F! 

Ga alvast zitten volgens de plattegrond en pak je spullen erbij.

Welkom H3E! 

Ga alvast zitten volgens de plattegrond en pak je spullen erbij.

Kinderjaren

Wat gaan we deze les doen?

• Terugblik samentrekking
• Uitleg verwijswoorden
• Aan de slag!

Toetsweek

Toets telt 2x mee!

Komende lessen:

• Les 1: Grammatica + Formuleren hf. 2 (foutieve samentrekking)
• Les 2: Grammatica hf. 3 (verwijswoorden)
• Les 3: Formuleren hf. 3 (fouten met verwijswoorden)
• Les 4: Grammatica + Formuleren (foutief beknopte bijzin)
• Les 5: Herhalen + oefentoets 

Deze les

Grammatica H3: Verwijswoorden

Aan het eind van de les:

• weet je wanneer je verwijswoorden gebruikt;
• kun je de juiste verwijswoorden gebruiken.

Huiswerk H3F

Maandag 26 juni:

• Grammatica hf. 3: opdr. 1 t/m 3 + 7

Huiswerk H3E

Donderdag 22 juni:

• Grammatica hf. 3: opdr. 1 t/m 3 + 7

keukenstoel en -tafel

1. voorwaartse samentrekking
2. achterwaartse samentrekking

Herhaling - Samentrekking

• voorwaartse samentrekking: een antieke lamp en een moderne
• achterwaartse samentrekking: binnen- en buitenland

Let ook op het streepje!

vieze en schone kleren

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Herhaling - Samentrekking

Samentrekking komen voor op drie niveaus:

• woordniveau: zon- en feestdagen (streepje)
• woordgroepsniveau: dure auto's en huizen (geen streepje)
• zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag Peter op zondag.

Goede of foutieve samentrekking? 

Samentrekking op zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag Peter op zondag.

Samentrekken mag alleen als aan drie voorwaarden is voldaan:

• dezelfde functie: zinsdeel, woordsoort
• dezelfde betekenis:
• hetzelfde getal: enkelvoud, meervoud

Goede of foutieve samentrekking? 

Stap 1: Kijk welke woorden zijn weggelaten 

Stap 2: Bepaal de functie, de betekenis en het getal (enkelvoud of meervoud) van beide 'zinnetjes'

Stap 3: Controleer of dit in beide gevallen hetzelfde is

Mijn les Nederlands was vandaag weer geweldig en zal ik daarom niet snel vergeten.

De tentamens werden gisteren teruggegeven maar een tentamen nog achtergehouden.

1. functie
2. getal
3. betekenis

De tentamens werden gisteren teruggegeven maar een tentamen nog achtergehouden.

1. Goed
2. Fout

In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd.

1. functie
2. getal
3. betekenis

In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd.

1. Goed
2. Fout

Verwijzen
Welke zin is juist?

Het meisje dat daar loopt.

Het meisje die daar loopt.

Verwijzen

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets. 

Verwijzen

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets. 

Verwijzen

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets. 

De jongen koopt een fiets. Hij fietst erop naar huis. Hij laat hem zien aan zijn moeder. De jongen is er blij mee. 

Verwijswoorden

Met een verwijswoord wijs je terug naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent. Vaak is dit antecedent de kern van een zinsdeel. 

Hoe herken je het geslacht van een woord?

Onzijdige woorden

Het-woorden zijn onzijdig.

Ook namen van landen, provincies, steden en clubs

Verkleinwoorden 

Je verwijst met	en
het, zijn	dit, dat

Vrouwelijke woorden

De-woorden zijn mannelijk óf vrouwelijk. 

Vrouwelijk zijn:

• vrouwelijke dieren of personen 
• de woorden op de volgende uitgangen:

-heid, -nis, - ing, -schap, -st, -te, -de, -ie, -ij, -iek, - theek, -teit, -tuur

Je verwijst met	en
zij, ze, haar	deze, die

Leer deze uitgangen uit je hoofd!

Mannelijke woorden

De-woorden zijn mannelijk óf vrouwelijk.

Mannelijk zijn: 

• mannelijke personen en dieren
• ook woorden waarbij je niet kunt vaststellen of het mannelijk of vrouwelijk is.

Je verwijst met	en
hij, hem, zijn	deze, die

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De koningin

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

Duitsland

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De apotheek

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De tafel

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Let op!

Verwijswoorden - hen/hun

Het verwijswoord hen gebruik je als lijdend voorwerp (lv) en na een voorzetsel (vz).

Het verwijswoord hun gebruik je als meewerkend voorwerp (mv).

Anita’s ouders wonen vlakbij en ze bezoekt hen vaak. Ze neemt dan iets lekkers voor hen mee en bezorgt hun een gezellige middag.

Let op!

Verwijswoord - wat 

Met het verwijswoord wat verwijs je naar

• dat en datgene
• een onbepaald voornaamwoord (alles, iets, niets en het enige), 
• een overtreffende trap (het beste) 
• een hele zin:

Er stond een lange file voor de brug, wat behoorlijk tegenviel.

Let op!

Verwijswoord - dieren/mensen

• Naar dieren en dingen verwijs je met daar/waar+voorzetsel (daarvan, waarover)
• Naar mensen verwijs je met voorzetsel+wie (van wie, over wie):

De SRV-man bij wie ik wekelijks boodschappen doe, beschikt over een luxe wagen, waarmee hij door het dorp rijdt

De vereniging vraagt ........................ leden om een gift ................ gebruikt zal worden voor zieke kinderen.

zijn

haar

dat

die

hun

zij

Mijn oma, ........................... ik elke dag een appje krijg, heeft een auto .......................... ze veel kilometers aflegt.

waarvan

van wie

waarmee

met wie

De meeste mensen hechten aan .......... vrije weekend.

1. het
2. hun
3. zijn
4. hen

Aan de slag!

Maak de volgende opdrachten zelfstandig:

• Grammatica hf. 3: opdr. 1 t/m 3 + 7

Klaar? 

Maak een samenvatting van de theorie van hf. 2+3 of ga lezen in je leesboek. 

Huiswerk H3F

Maandag 26 juni:

• Grammatica hf. 3: opdr. 1 t/m 3 + 7

Huiswerk H3E

Donderdag 22 juni:

• Grammatica hf. 3: opdr. 1 t/m 3 + 7