5.1 Spanningen in Europa

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Thema :  Wereldoorlogen

Europa in 1900-1914

Les 1 ''Stilte voor de storm''

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Eerst de naam...

• De naam 'Eerste Wereldoorlog' werd pas voor het eerst rond 1920 gebruikt.

• Veelgebruikte namen voor de oorlog zijn (nu nog steeds): The Great War (En.), Der Grosse Krieg (Dld.), La Grande Guerre (Fr.) of De Groote Oorlog (Bel.)

"De oorlog die alle 

oorlogen zou beëindigen"

Wat gaan we doen

• Voorkennis
• Europa in 1900
• Spanning in Europa
• Imperialisme
• Opdracht

Leerdoelen

• Je weet de (8) oorzaken die leiden tot de eerste wereld oorlog
  
  
• Je kan de grootmachten uit Europa opnoemen
  
  

Dit weet ik over Europa in 1900 - 1914

Slag bij Waterloo

1815

• Laatste grote Europese oorlog tot aan de Eerste Wereldoorlog 

Europa in 1900

Een nieuw tijdperk breekt aan.

Europa veranderd heel snel. 

Politiek en mensenrechten staan centraal in het dagelijks leven van de Europeaan. 

Technologie en wetenschap ontwikkelen zich uiterst snel.

Niet iedereen kan deze snelle verandering aan.

De Frans-Duitse Oorlog

1870-1871

• Frankrijk verliest de oorlog
  

Oorzaak 1

Frankrijk raakt 

Elzas-Lotharingen kwijt

• Zorgt voor wraakgevoelens bij Frankrijk
  

Oorzaak 2

Duitsland ontstaat

1871

• In één keer komt er een groot nieuw land bij
  

Duitsland voor de oorlog

Veel kleine staten en prinsdommen.

Één grote staat, Pruisen. Deze dromen van een groot Duits rijk met een keizer als staatshoofd. 

Veel Duitsers voelen zich als één rijk. 

Het machtsevenwicht wordt nu verstoord

Duitse Keizerrijk

Het nieuwe grote land in Europa. Sterke economie en grote wapensindustrie. Veel nationalisme en veel respect voor het sterke leger.

Rusland

Een groot rijk met een Tsaar als staatshoofd. Groot leger maar slechte infrastructuur en economie. 

Oostenrijk Hongarije

Gevormd van twee landen 'oostenrijk' en 'Hongarije'. In dit land vind je veel culturen wat niet altijd goed samen gaat. In dit land is dus ook niet echt sprake van Nationalisme. 

Ottomaanse Rijk

Bekend als de 'zieke man van Europa'. Dit eeuwen oude rijk wankelt al jaren.

Italie

Spanje

Frankrijk

Na de oorlog met Duitsland in 1870 zijn er veel wraakgevoelens naar Duitsland. Hierdoor zijn er grote spanningen en houdt Frankrijk het leger groot en sterk. 

Nederland

Groot Britannie

Bekend als het grootste wereldrijk wat ooit bestaan heeft, Groot Britanie heeft een sterke economie en een sterk leger. Vooral haar marine staat bekend als de machtigste. 

Oorzaak 3

Bondgenootschappen

• Economische en militaire afspraken tussen de landen: Wij helpen elkaar!
  

Oorzaak 4

Wapenwedloop

• Vooral tussen Engeland en Duitsland ontstaat een felle strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft

Oorzaak 5

Nationalisme

• Extreme trots op het eigen volk en land: 'Ons land is het beste!'
  

Dit weet ik over Nationalisme

Oorzaak 6

Militarisme

• Trots op alles wat met het eigen leger te maken heeft
• Enorm vertrouwen in de kracht van het eigen leger

Oorzaak : 7

Imperialisme

Europese grootmachten breiden zich uit

Kolonialisme vs Imperialisme

Kolonialisme : Gebied innemen voor handel en geld verdienen

Imperialisme : Gebied innemen voor uitbreiding van eigen land en uitbuiting van bevolking en grondstoffen voor financiële voordelen.  

Afrika verdeeld

Tussen 1870 en 1914 werd Afrika in een rap tempo verdeeld door Europese groot machten.

Zij namen grote stukken land in om deze uit te buiten.

Deze periode staat ook wel bekend als de ' Scramble for Africa'.

Kaart Afrika

Zoals te zien op deze twee kaarten van Afrika wordt het continent in rap tempo verdeeld onder de Europese grootmachten. 

Oorzaak 8

Het Ottomaanse Rijk valt uit elkaar

• Het oude rijk stond in Europa bekend als: de zieke man van Europa

Alle oorzaken zorgen voor een explosieve situatie in Europa

Het wachten is op het aansteken van de lont...

Bosnië is in 1914 deel van Oostenrijk-Hongarije, maar niet iedereen is daar blij mee. Een groep nationalisten, de Bende van de Zwarte Hand, wil bij Servië horen en willen ver gaan om dit doel te bereiken...

Aanleiding

Gavrilo Princip vermoordt Franz-Ferdinand

• De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije bracht op 28 juni 1914 een bezoek aan de Bosnische stad Sarajevo. Daar wordt hij vermoord door een lid van de Bende van de Zwarte Hand.

Begrippen uit deze les

• militarisme
• nationalisme
• modern imperialisme
• wapenwedloop
• bondgenootschappen

Personen uit deze les

• Gavrilo Princip
• Franz-Ferdinand

Jaartallen uit deze les

• 1815: Slag bij Waterloo
• 1870-1871: Frans-Duitse Oorlog
• 1871: oprichting van Duitsland
• 1914: moordaanslag op Franz-Ferdinand

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen