Lezen 3 2023 - 2024

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Verwijswoorden...

Maak een zin met de verwijswoorden 'ze', 'daar' of 'hij'/'zij'. Maak ook duidelijk wat het antecedent is.

Wat te tot nu toe hebben gedaan: 

• Weten welk leestype je bent en welke leesuitdagingen je hebt. 
• Weten welke leesstrategieën er zijn. 
• Weten wat signaalwoorden zijn en deze kunnen herkennen in een tekst. 
• Weten wat verwijswoorden zijn en deze kunnen herkennen  in een tekst. 
• Weten wat het antecedent is en deze kunnen vinden in een tekst. 
• Grondig een tekst kunnen lezen met behulp van de leesstrategieën. 

Om mee te beginnen...

• Wat is het eerste wat in je opkomt als je hoort dat jouw leesvaardigheid getoetst wordt? 
• Waar ben je goed in met leesvaardigheid? 
  
• Waarmee moet je meer oefenen met leesvaardigheid? 
• Aan welk onderdeel van leesvaardigheid moet de docent extra aandacht besteden, zodat jij een voldoende kunt halen?

Lesdoelen

• Leesstrategieën voor, tijdens en na het lezen kunnen gebruiken. 
• Weten wat signaalwoorden zijn en signaalwoorden kunnen herkennen in een tekst. 

Leesstrategieën voor het lezen

• Leesstrategieën voor, tijdens en na het lezen kunnen gebruiken. 
• Weten wat signaalwoorden zijn en signaalwoorden kunnen herkennen in een tekst. 

Leesstrategieën

Voor het lezen: 
1. Voorspellen waar te tekst over gaat (tekstgeraamte). 
Tijdens het lezen: 
2. Ophelderen (woordraadstrategieën, signaal- en verwijswoorden). 
3. Vragen stellen. 

Signaalwoorden

Signaalwoorden kondigen aan wat er in een tekst gaat gebeuren. Ze geven de lezer dus een ‘signaal’ (een teken). 

Ik werk hard, maar...
Ik werk hard, dus....
Ik werk hard, omdat...

Voorbeelden soorten signaalwoorden: 

Soort verband	Signaalwoorden
Conclusie	dus, hieruit volgt, dan ook, concluderend
Opsomming	en, ook, nog, bovendien, verder, ten eerste, etc.
Reden of verklaring	want, omdat, daarom, om deze reden, dus, etc.
Tegenstelling	maar, toch, terwijl, hoewel, in tegenstelling tot, etc.
Toelichting/uitleg	bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, een voorbeeld.

Signaal- en verwijswoorden

• Petra weet zeker dat Sandra gisteren in het park is geweest. Hij heeft haar daar toen zien joggen.  

Aan de slag

• In duo's
• 20 minuten

•  Opdracht: 
  - Zoek een tekst op met als onderwerp 'verbod religieuze kleding Nederland'. 
  -  Analyseer het tekstgeraamte en bepaal het onderwerp. 
  - Noteer minstens vier verwijswoorden en het antecedent. 
  - Noteer minstens vier signaalwoorden en het bijbehorende tekstverband.
  - Is er in Nederland een verbod op het dragen van religieuze kleding? Leg je antwoord uit aan de hand van de door jou gevonden tekst. 
  - Bonusvragen: Welk standpunt kun je in de tekst terugvinden? En welke argumenten worden gegeven om het standpunt te onderbouwen?
  

Aan de slag!

• Individueel (10 minuten). Daarna in duo's
•  Klaar? Pak een laptop en oefen met de app werkwoordspellen. 
• Vragen? Na tien minuten!
  

Opdracht: Maak de sleutelvragen en opdracht drie. 

Kritische leesvraag: In 'Blij met de uitslag van de telling?' Staan minstens tien signaal- en verwijswoorden. Onderstreep zoveel mogelijk signaal- en verwijswoorden! 

Voorbeeld

a. Signaalwoord: en.

b. Verband: opsomming.
c. Zin: Je hebt je huiswerk gemaakt én je stelt vragen in de les. Goed gedaan!
d. Uitleg: Er is hier sprake van een opsomming, omdat er wordt opgesomd wat iemand goed heeft gedaan. 

Opdracht: 

• In duo's
• 10 minuten
• Klaar? Steek je vinger op. 
• Opdracht: 

- Noteer vijf verschillende signaalwoorden met het bijbehorende verband. 
- Maak vijf zinnen. In elke zin moet een ander signaalwoord én verband zitten. 
- Leg per zin uit om wat voor soort verband het gaat. 

Hoe op te schrijven

a. Signaalwoord
b. Verband.
c. Voorbeeldzin. 
d. Uitleg verband in zin. 

Aan de slag! 

• Individueel (10 minuten), daarna in duo's
• Klaar? Er staan meer dan tien signaal- en verwijswoorden bij 'Blij met de uitslag van de telling?' Onderstreep minstens tien signaal- en verwijswoorden. 
• Vragen? Na tien minuten!
  
  Opdracht: 
  - Maak de sleutelvragen. 
  - Maak opdracht drie. 
   
  

Aan de slag! 

1. Schrijf in minstens twee zinnen waar het gedicht over gaat. 

2. 'Het grootste deel kan ik onzichtbaar maken' (regel 2). Wat wordt onzichtbaar gemaakt?
3. 'Een opname lang zal ik iedereen vertellen' (regel 4-5). Vertelt de ik-figuur iets? Of niet? Leg je antwoord uit. 
4. 'Voor de klassefoto ben ik niet bang'. Waar zou de ik-figuur wel bang voor zijn?

Leerlingen worden te streng gestraft op school. 

• In duo's, vijf minuten.
  
  
  1. Noteer minstens vier argumenten voor de stelling. 
  2. Noteer minstens vier argumenten tegen de stelling.
  

Aan de slag!

• Eerst individueel (vijf minuten), daarna in duo's. 
• Eerder klaar? Onderstreep minstens vier signaalwoorden en noteer het bijbehorende tekstverband. 

Opdracht: Maak de oefenopdracht woordraadstrategieën. 

Aan de slag!

• Eerst individueel (10 minuten), daarna in duo's. 
• Eerder klaar? Pak een laptop en ga aan de slag met de app werkwoordspelling. 

Opdracht: 
- Nieuwsbegrip sleutelvragen en opdracht drie. 
- Maak de spellingopdracht. 

Lesdoelen

• Ik kan signaalwoorden in een tekst herkennen en kan benoemen om wat voor tekstverbanden het gaat
• Ik kan verwijswoorden in een tekst herkennen

De leesrace 

Aan de slag! 

1. Bekijk het tekstgeraamte. Wat weet je al over het onderwerp? En waar ben je benieuwd naar?
2. Vertel in één zin waar de tekst over gaat. 
3. Markeer alle verwijswoorden en geef van vijf woorden aan wat het antecedent is. 
4. Markeer alle signaalwoorden. Geef van vijf woorden aan wat het tekstverband is. 
5. Welke groepen zouden het meest kwetsbaar zijn voor stress en prestatiedruk? 

Mededeling een

Mededeling twee: zeven soorten tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden

• Oorzaak-gevolg
• Redengevend 
•  Tijdaangevend
• Voorwaarde
• Tegenstelling
• Concluderend
• Opsommend

Toets ( week 44):  

Weten	Kunnen
- hoe de leesmotor werkt (les 1); - welk leestype je bent (les 1); - strategieën voor vóór, tijdens en na het lezen (les 2); - wat signaalwoorden zijn en hoe je uit kunt leggen wat ze betekenen (les 2); - wat verwijswoorden zijn en waar ze naar verwijzen (les 3).	- leesstrategieën kunnen gebruiken (les 2 en 4); - signaalwoorden herkennen (les 2); van signaalwoorden zeggen welk signaal ze geven (les 2); - voorbeeldzinnen maken met signaalwoorden (les 2); - de juiste verwijswoorden kiezen (les 3); - aanwijzen waar verwijswoorden naar verwijzen (les 3); - vragen beantwoorden bij een tekst (les 3 en 5).

Lesdoelen

Ik oefen met het lezen van teksten

Ik oefen met het beantwoorden van vragen over de tekst 

Ik herken verwijs- en signaalwoorden in een tekst

Stap een (individueel)

• Lees de tekst goed door (leesmanier: grondig lezen!) 
• Beantwoord alvast een aantal vragen. 

Stap twee ( in duo's): 

Overleg en geef antwoord op de vragen.  

Stap drie (met z'n vieren)

• Vergelijk de antwoorden en werk eventueel de antwoorden bij. 

Nabespreking

• Robotdolfijnen

Lesdoelen

• Ik weet welke vijf leesstrategieën er zijn 
•  Ik weet welke leesstrategieën voor, tijdens en na het lezen toegepast worden 
• Ik maak een  lijst van verwijswoorden voor de toets 
• Ik stel eventuele vragen over de toets

De vijf leesstrategieën 

Voor vandaag: 

• Nabespreking oefentoets
• Keuzeopdracht 

Keuze(stress)

Keuze 1	Keuze 2
Je bepaalt de tekststructuur van hoofdstuk 2 Lezen opdracht 5 ( Wat een verschil) . Vraag: wat is de tekststructuur van tekst 4?	Je werkt een samenvatting uit. Je gebruikt daarvoor het overzicht van de theorie (zie je mail).

Tips om samen te leren:

1. Maak proefwerkvragen en een antwoordmodel. 
2. Overhoor elkaar. 
3. Maak samen een samenvatting en controleer of deze compleet is. 

Laatste kans: 

• Vragen over de toets?