P4 Middeleeuwen Presenteren en leesclub

De Middeleeuwen
1 / 32
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 32 slides, met interactieve quiz, tekstslides en 10 videos.

Onderdelen in deze les

De Middeleeuwen

Slide 1 - Tekstslide

Kies met je groep een verhaal na het zien van zes korte filmpjes 
  • Floris ende Blancefloer
  • Van den vos Reynaerde
  • Mariken van Nieumeghen
  • Lanceloet van Denemerken
  • Ferguut
  • Beatrijs

Schrijf jullie gekozen verhaal op het klassenoverzicht en zoek daarbij een modern boek (uit hetzelfde thema zie pag.6-7 werkwijzer), bestel/leen/reserveer direct. Eigen keuze in overleg met docent.
Uiterlijk ma 8 mei heb je het mee en heb je 1/5 deel ervan gelezen.

Slide 2 - Tekstslide

Uitleg P4: Middeleeuwen Presenteren en leesclub
Groepssamenwerking
  • Middeleeuwen algemeen -> groepsopdracht mindmap (inleveren wk 20: 15-17 mei)
  • Keuze uit een middeleeuws verhaal, iedereen in de groep leest hetzelfde gekozen verhaal in week 15, 16, 17 (tekst krijg je van docent)
  • Individueel kies en lees je een modern boek uit hetzelfde thema: bestel/reserveer/leen direct!
  • Toetsing wk 24-25: Presentatie en literair gesprek
  • Inleveren: compleet literatuurdossier van heel jaar 4 (wk 23 5-7 juni)

Slide 3 - Tekstslide

Wat weet je al over deze periode in de geschiedenis? 
De Middeleeuwen

Slide 4 - Woordweb

                                                          Schrijfopdracht
1. Schrijf je eerste gedachte/associatie/persoonlijke ervaring op over het thema
2. Reageer op het dilemma passend bij jouw thema: Ja/nee, want...
- Floris ende Blancefloer - Andere culturen: Ben je eens of oneens met het gezegde: Twee geloven op een kussen daar slaapt de duivel tussen.

- Van den vos Reynaerde - Dierenverhalen: Moeten we dieren net zo serieus nemen als mensen?

- Mariken van Nieumeghen - Vrouwenleven: Eens of oneens? Heb je een excuus wanneer je door een ander verleid wordt tot iets slechts in ruil voor macht, aanzien of rijkdom? 

- Lanceloet van Denemerken - Machtsmisbruik: Wat is erger? Geestelijk of lichamelijk misbruik?

- Ferguut - Ontwikkeling/opgroeien: Ben je het eens of oneens met het gezegde: Wanneer je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje.

- Beatrijs - Geloof: Is de liefde van je leven belangrijker dan de liefde van God/Allah? 

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Video

Slide 7 - Video

Slide 8 - Video

Slide 9 - Video

Slide 10 - Video

Slide 11 - Video

Slide 12 - Video

Memento mori
Kern HB18: Gedenk te sterven

Theocentrisch wereld- en mensbeeld
Standenmaatschappij: 1. geestelijkheid, 2. adel en 3. boeren
Hoofsheid – begin van westerse beschaving
Middelnederlands – begin van de Nederlandstalige literatuur
Zeer kostbare handschriften, nog geen drukkerijen, 
kopiisten (monnikenwerk)
Orale verhaalcultuur: ridderromans, geestelijke literatuur, dierenepiek, 
toneel, liederen en gedichten

Slide 13 - Tekstslide

Feodale maatschappij:
  • dienstrelatie van vrije mannen met hun adellijke heer;
  • beloning voor hun dienst: wapenuitrusting & leen (inkomsten);
  • leenman moest trouw en gehoorzaamheid beloven aan de leenheer en de leenheer met raad en daad bijstaan;
  • feodale plicht: leenheer neemt zonen van vazallen in huis en leidt ze op, geeft ze een ridderopleiding + wapenuitrusting. Zonen dienen in het leger tot ze vader opvolgen als vazal.

  • Ridders en adel leefden volgens een eercultuur -> gaat om behoud van eer, voorkomen van schande.
  • eer, roem, lof, drukt de waardering uit van andere ridders;
  • eer door: strijdlust, dapperheid in dienst van een hoger doel.

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Video

 De eerste stand, de geestelijken, zij die bidden

Slide 16 - Tekstslide

  • RK-kerk heeft veel macht en invloed;
  • geestelijkheid -> twee groepen, reguliere en seculiere geestelijkheid.
  • reguliere: monniken en nonnen, leven in kloosters
  • seculiere: -> paus, bisschoppen, pastoors, leven in 'de wereld'.
  • de kerk drukt een stempel op het doen en laten van de mensen
  • ongelovigen zijn ketters
  • triniteitsleer: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest;
  • Wat is erfzonde?

Slide 17 - Tekstslide

De tweede stand, de adel & ridders: zij die strijden

Slide 18 - Tekstslide

De derde stand, boeren & horigen: zij die werken

Slide 19 - Tekstslide

Een 'nieuwe stand' : de burgerij

Slide 20 - Tekstslide

De burgerij
  • Vanaf de 10e eeuw -> verstedelijking, door handelsverkeer;
  • economische basis van de stad: handel en goederen
  • burgerlijke mentaliteit is anders dan de ridderschap:
    -> voorwaarde voor handel is vrede, sluiten van compromissen.
    -> burgerlijke mentaliteit benadrukt: vlijt, leergierigheid, individualiteit, spaarzaamheid, slimheid, nuttigheid, streven naar winst. 

Slide 21 - Tekstslide

Dit is de grootste groep
  • zij zorgen voor de inkomsten, staan een groot deel of alles af aan de heer van wie ze het land bewerken
  • Wat is een horige?
  • Je werd in een bepaalde stand geboren: een boerenzoon werd zelf ook weer boer. Een zoon van een edelman werd edelman. Er was één stand waar de leden wel vanuit een andere stand kwamen: de geestelijkheid. Waarom is dat? 

Slide 22 - Tekstslide

Hoofse liefde
  • traditionele rollenpatroon omgedraaid: man moet dienstbaar zijn aan  vrouw ;
  • hoofse liefde is zwaar, maar lonend;
  • man moet beproevingen doorstaan, om als beter mens te zegevieren;
  • hoofse liefde = trouw dienen als 'vazal' (feodale dienstbaarheid)
  • vanaf de 12e eeuw is die hoofse liefde een belangrijk onderwerp in hoofse romans en liederen;
  • hoofse cultuur is onafhankelijk van de kerkelijke, christelijke cultuur. 

Slide 23 - Tekstslide

Theocentrisch
  • Het geloof in God speelt een belangrijke rol in de maatschappij.
  • Alleen geestelijken konden lezen en schrijven. 
  • Mensen moesten hard werken, goed leven en veel bidden om in de hemel te kunnen komen.  

Slide 24 - Tekstslide

Middeleeuwse literatuur
Tot het eind van de 11e eeuw: 
  • Schrijven in Latijn. 
  • Mondelinge overlevering volksverhalen.

Slide 25 - Tekstslide

Literaire genres
Ridderromans: 
- Karelromans (Karel ende Elegast)
- Arthurromans (Ferguut)
- Oosterse romans (Floris ende Blancefloer)
Geestelijke epiek/mystiek (Beatrijs)
Elegie (klaagzang) (Egidiuslied) 
Dierdicht (Van den vos Reynaerde)
Mirakelspel (Mariken van Nieumeghen)
Abele spelen (toneelstuk) (Lanceloet van Denemerken)

Slide 26 - Tekstslide

Middeleeuwen mindmap
(maak aantekeningen tijdens de les)
Inhoud:
- tekst en afbeeldingen
- algemene informatie en evt. voorbeelden over:
  • verschillende literaire genres
  • het geloof
  • hoofsheid. 
  •  steden-dorpen
  • uitvindingen
  • standenmaatschappij

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Video

Teksten

  • Veel middeleeuwse teksten gaan terug op een Franse of Latijnse bron.
  • Een schrijver was vooral vertaler of bewerker van een bestaande tekst
  • Hij streefde niet naar originaliteit, maar stond in een literaire traditie
  • Teksten zijn niet 'zelf bedacht', maar gaan terug op een brontekst.
  • Middeleeuwse teksten functioneren in een voorleescultuur.
  • Voordracht vond plaats voor een bepaald publiek
  • Teksten zijn op rijm, omdat ze zo beter kunnen worden onthouden.

Slide 29 - Tekstslide

Slide 30 - Video

Slide 31 - Link

Slide 32 - Tekstslide