2.3 Vruchtbaar worden

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Verwachtingen vandaag!

• KB: Mijn boek en schrift liggen open op: 2.2 blz 89 (huiswerkcontrole)
  
• BB: Mijn boek ligt open op: 2.2 blz 105 (huiswerkcontrole)
• Ik heb alleen de benodigde spullen op tafel: Boek, etui en schrift
• Als ik wat wil zeggen steek ik mijn hand op 
• Als de docent praat ben ik stil
• Ik respecteer een ander en zijn eigendommen

Leerdoelen herhalen

• Je kunt uitleggen wat de functie is van geslachtshormonen.
  
• Je kunt omschrijven wat secundaire geslachtskenmerken zijn en daarbij voorbeelden noemen.
  
• Je kunt de lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit beschrijven.

2.3 Vruchtbaar worden

Thema 2 Voortplanting en seksualiteit

Leerdoelen 2.3

• Je kunt uitleggen hoe zaadcellen worden gevormd en vervoerd.
• Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus beschrijven.

Vruchtbaarheid

• Eicellen en zaadcellen zijn de geslachtscellen van de mens.
• Uit deze cellen kan een nieuw mens ontstaan.
• Vanaf het moment dat je vruchtbaar bent, kun je je dus voortplanten.
• Vanaf de puberteit zorgen hormonen voor de productie van zaadcellen en de rijping van eicellen.
• Vanaf dat moment ben je vruchtbaar. 

Vorming van zaadcellen

• Zaadcellen worden in de teelballen geproduceerd.
• Ze worden opgeslagen in de bijballen, de temperatuur in de balzak is iets lager dan in de buikholte, dat is gunstig voor de ontwikkeling.
• Zaadleiders vervoeren de zaadcellen naar de zaadblaasje, deze voegen vocht toe, daarna lopen de zaadleiders langs de prostaat die ook vocht toevoegt. 
• Het vocht en de zaadcellen wordt sperma genoemd.
• Door het vocht kunnen de zaadcellen goed bewegen en dit vocht bevat voedingstoffen voor de zaadcellen. 

Zaadlozing

• Bij een zaadlozing komt het sperma met schokken door de urinebuis.
• Hierbij verlaten honderd tot vierhonderd miljoen zaadcellen het lichaam.
• Als er geen zaadlozing plaatsvindt, lossen de zaadcellen op in het lichaam. Waardoor er plaats is voor nieuwe zaadcellen.
• Voor een zaadlozing komt er eerst voorvocht door de urinebuis om deze school te maken, waardoor het zuur de zaadcellen niet kan aantasten.
• Voorvocht kan al zaadcellen bevatten.
• Een man blijft tot op hoge leeftijd geslachtscellen produceren en is dus tot op hoge leeftijd vruchtbaar. 

Follikels

• Bij de geboorte van een meisje zijn alle eicellen al aanwezig in de eierstokken.
• Deze zitten in blaasjes die follikels worden genoemd.
• In de puberteit beginnen deze follikels te rijpen. De ene follikel rijpt sneller dan de andere. De follikels die minder snel rijpen sterven af.
• Gemiddeld rijpt er één follikel per 4 weken.
• Als de follikel rijpt, dan rijpt ook de eicel in de follikel.
• De rijpe follikel neem veel vocht op.

Ovulatie

• Wanneer een rijpe follikel openbarst, komt er een eicel vrij. 
• Dit heet de eisprong (ovulatie).
• De eileider vangt de eicel op.
• Via de eileider, gaat de eicel naar de baarmoeder.
• Een eicel blijft na de ovulatie maar 12 tot 24 uur in leven. Daarna sterft hij af.
• Als de eicel na de ovulatie is bevrucht door een zaadcel, kan hij wel in leven blijven.
• In de baarmoeder kan de bevruchte eicel zich ontwikkelen tot een baby. 

Menstruatie

• Uit de overblijfselen van de follikel ontstaat het gele lichaam.
• Cellen in de wand van de rijpende follikels produceren oestrogenen. Hierdoor wordt het baarmoederslijmvlies dikker en meer doorbloed.
• Als een vrijgekomen eicel niet wordt bevrucht, sterft het gele lichaam af.
• Het baarmoederslijmvlies wordt dan niet langer in stand gehouden en wordt afgestoten. Hierbij komt bloed vrij.
• Dit is de menstruatie, deze duurt gemiddeld 4 tot 7 dagen.
• Tijdens de menstruatie kan een vrouw last hebben van buikkrampen. Dat komt doordat de spierlaag van de baarmoeder samenterkt.

Menstruatiecyclus

• Na de menstruatie rijpt een nieuwe follikel.
• Ongeveer 14 dagen na het begin van de menstruatie komt er weer een eicel vrij.
• Twee weken na de ovulatie is de eerste dag van de volgende menstruatie. Zo herhaalt de menstruatiecyclus zich telkens weer. 
• Er zijn maar weinig vrouwen die precies elke 4 weken ongesteld worden
• De cyclus is vaak onregelmatig, vooral in de eerste jaren.
• Je weet dus nooit precies wanneer de ovulatie plaatsvindt en wanneer je weer ongesteld wordt.

De overgang

• Wanneer een vrouw gemiddeld tussen de 40 en 60 jaar oud is, worden steeds minder geslachtshormonen aangemaakt.
• De vrouw komt dan in de overgang.
• Uiteindelijk rijper er geen eicellen meer en kan een vrouw niet meer zwanger worden.
• Ze wordt dan niet meer ongesteld.
• Dit noem je de menopauze. 

Aan het werk!

Maken: 2.3 : 1, 2, 3, 4, 6, 7 en 8

BB Maken: 2.3: 1 t/m 11

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 2.3

Veel goed? -> Maken 9+ online extra  2.3 

 

Leerdoelen herhalen

• Je kunt uitleggen hoe zaadcellen worden gevormd en vervoerd.
  
• Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus beschrijven.