2.2 Strijden voor de vrijheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Leg uit waarom kolonisatie nodig was voor de Griekse stadstaten.

Kolonisatie

Polis 

Polis (stadstaat) = staatje bestaande uit een stad met platteland.

• Zelfvoorzienend
  
• Eigen bestuur
  
• Eigen regels en wetten
  
• Eigen leger (burgers met eigen uitrusting: hoplieten)
  

2.2 Strijden voor de vrijheid

1. Hoe ontstond in Athene een democratie?

2. Hoe raakten de Grieken met de Perzen in oorlog en wat waren de gevolgen daarvan?

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

8. Je kent de betekenis van de begrippen: Oligarchie, monarchie, aristocratie, tirannie, democratie, directe democratie, politiek. (R)

9. Je kunt het verschil tussen een oligarchie en een aristocratie uitleggen. (T1)

10. Je weet hoe de democratie in Athene werkte. (T1)

11. Je kunt verschillen en overeenkomsten tussen de Atheense democratie en onze democratie opnoemen. (T2)

12. Je kunt uitleggen waarom de Grieken zich allemaal Griek voelden, ondanks de grote onderlinge verschillen. (T2)

13. Je kunt uitleggen wat er tijdens de Ionische opstand gebeurde. (T1)

14. Je kunt uitleggen hoe de Grieken met de Perzen in oorlog raakten. (T1)

15. Je kunt aangeven wat de gevolgen van de Perzische oorlog waren.(T1)

Vele stadstaten

Aan de slag

Sparta

• Een koning is de baas (monarchie)

• Oorlog en het leger zijn belangrijk

• Kinderen krijgen een zware, Spartaanse opvoeding

• Er zijn slaven

Athene

• Het volk is de baas (democratie)

• Oorlog en het leger zijn minder belangrijk

• Kinderen krijgen een opvoeding met veel kunst en cultuur

• Er zijn slaven

De Atheense 

democratie

• In Athene was het volk de baas. 
• Er werd gestemd over belangrijke beslissingen.
• Dat was niet altijd zo geweest...

Macht en honger (1)

• Athene is waarschijnlijk ook ooit een monarchie geweest (laatste koning: Kodros?)

• Rond 600 v. Chr. wordt Athene bestuurd door rijke families, die veel bloedige ruzies om de macht hebben.

• De inwoners hebben weinig te vertellen

Macht en honger (2)

• Als de graan duur was kregen de arme Atheners graan van de rijke families.

• Als ze dat niet konden terugbetalen, werden ze verkocht als slaaf!

• Solon komt in 594 v. Chr. met  nieuwe wetten: je kon niet meer verkocht worden als slaaf

Het volk beslist

• Ondanks Solon's wetten blijft het verschil tussen arm en rijk groot

• Arme Atheners hadden het zwaar en er kwamen nieuwe ruzies

• Rond 500 v. Chr. komt Kleisthenes met nieuwe wetten en voert een échte democratie in

Kenmerken van de Atheense democratie

• Atheense vrije mannen met burgerrecht mogen stemmen

• Directe democratie

• Volksvergadering (buiten)

• Ostracisme (schervenrechtbank) voorkomt teveel macht bij één persoon

• Onbetaalde baan

Democratie?!

• Niet helemaal...
• ...alleen mannelijke burgers (ongeveer 16% van de bevolking) 
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Verschillen met de Nederlandse democratie

• Alle mannen en vrouwen >18 jaar

• Indirecte democratie

• Eerste en Tweede Kamer (binnen)

• Verkiezingen (meestal om de 4 jaar)

• Betaalde baan

Video

Griekse staatsvormen

0

Video

Histoclips: De Oude Grieken

0

Aan de slag

Aan de slag

Welk bestuur had de stad Athene?

1. Keizer
2. Democratie
3. Adel
4. Koning

Wat betekent democratie?

1. Een koning regeert
2. Het volk regeert
3. Een tiran regeert
4. Een kleine groep rijken regeert

I. Athene lag in Griekenland, Sparta niet.
II. Athene was een stadstaat, Sparta niet.

1. stelling I is juist, stelling II is onjuist.
2. stelling I is onjuist, stelling II is juist.
3. Stelling I en II zijn allebei juist
4. Stelling I en II zijn allebei onjuist

Wie mochten meebeslissen in de Atheense democratie?

1. slaven
2. vreemdelingen
3. vrouwen
4. mannen

In Athene kreeg je burgerrecht als...

1. Je in Athene geboren was
2. Je vader in Athene geboren was
3. Je beide ouders in Athene geboren waren
4. Je moeder in Athene geboren was

De naam van de persoon die het meest genoemd werd tijdens het schervengericht.....

1. Moest voor tien jaar in de gevangenis
2. Werd meteen vermoord
3. Werd voor tien jaar verbannen uit Athene
4. Mocht nooit meer in Athene komen

Geef één overeenkomst tussen de Atheense democratie en de democratie die wij in Nederland kennen.

Geef twee verschillen tussen de Atheense democratie en de democratie die wij in Nederland kennen.

De Grieken stichtten koloniën.
Waarom deden ze dat?

Ionische Opstand (499 v. Chr.)

6e eeuw voor Chr. enorme groei Perzische rijk (Mesopotamië)     Griekse kolonies in Azië worden bezet door Perzisch Rijk: Ionie

De kolonies zijn gesticht door Athene

De kolonies komen in opstand en Athene helpt de kolonies

MAAR: Perzen wilden de baas zijn daar…..

Dus handel blokkeren tussen de Griekse stadstaten.

Aan de slag

1. De Perzische Oorlogen:
   
2. Waarom voerden de Grieken oorlog?
   
3. Tegen wie vochten de Grieken?
   
4. Wie vochten mee aan de Griekse kant?
   
5. Wat was in het voordeel van de Grieken?
   
6. Wat was in het nadeel van de Grieken?
   
7. Hoe voerden de Grieken oorlog?
   

De Eerste Perzische Oorlog

De Tweede Perzische Oorlog

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen