2.5 De celkern 1HV

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

B5 De celkern

• Jas in je kluis
  
• Spullen op tafel
  

       Laptop/Leerwerkboek
       Schrift

• Tas van tafel
  
• Lees blz. 116 t/m 118

Kennen/Kunnen

• Onthouden: ik kan uitleggen dat chromosomen in de celkern liggen en noemen hoeveel chromosomen een menselijke cel bevat.
• Begrijpen: ik kan beschrijven hoe DNA is opgebouwd uit basenparen en herkennen hoe A–T en C–G samen horen.
• Begrijpen: ik kan verklaren dat DNA de erfelijke informatie bevat en voorbeelden geven van erfelijke eigenschappen.
• Analyseren: ik kan uitleggen wat een gen is en beschrijven hoe genen informatie bevatten voor verschillende eigenschappen.

Huiswerk T2 B5

Opdr. 1 t/m 9, (6)

OF uitdaging

Opdr. 3, 4, 7 t/m 11

Welk deel van de cel bestaat uit water met opgeloste stoffen?

1. Celkern
2. Celmembraan
3. Cytoplasma
4. Celwand

Op de afbeelding zie je 3 celtypen.

Welke van deze kunnen voorkomen bij een kat?

1. Alleen 1
2. Alleen 3
3. 1 en 2
4. 1 en 3

Welk deel van de cel zorgt voor stevigheid?

1. Celkern
2. Celmembraan
3. Cytoplasma
4. Celwand

Welk celonderdeel vind je alleen bij plantencellen?

1. Celkern
2. Celmembraan
3. Cytoplasma
4. Celwand

Amine en Anna maken een lijstje om de verschillen tussen dierlijke en plantaardige cellen te onthouden.
Noem minstens 3 dingen die ze kunnen opschrijven voor cellen van planten.

Wat doet het DNA?

De celkern

• Bevat Chromosomen
• Chromosomen > DNA
• Bevat erfelijke informatie

Chromosomen bestaan grotendeels uit DNA, maar er komen ook wat andere stoffen in voor

Erfelijke eigenschappen = alle (lichamelijke) eigenschappen die je van je ouders erft, bijvoorbeeld de kleur van je ogen

Chromosomen zien er uit als een soort wormpjes.

Deze wormpjes zijn 'opgeslagen' in de celkern

Op de getekende afbeelding zie je een chromosoom vlak voordat de cel gaat delen.

Op de microscopische afbeelding zie je chromosomen zoals ze 'gewoonlijk' zijn.

Hoeveel Chromosomen?

• Mensen: 46 chromosomen.
• Elke lichaamscel bevat 46 chromosomen

bijv.: beencel, hersencel, maagcel, vingercel, etc.

• Per soort organisme verschilt het aantal chromosomen
• Chromosomen zijn zichtbaar tijdens celdeling

Het maakt dus niet uit welke cel* van een mens (of ander organisme) je bekijkt, je komt altijd hetzelfde aantal chromosomen tegen.

* er zijn een paar cellen die geen of minder DNA bevatten, op deze na geldt bovenstaande voor alle cellen in het lichaam

Je hoeft deze aantallen niet te kennen! 

Je hoeft alleen te weten dat mensen er 46 hebben

!

Bouw DNA

Veel paren samen vormen een gen

Een basenpaar bestaat uit 2 stoffen (de basen).

T en A vormen een paar

C en G vormen een paar

Andere combinaties komen in DNA niet voor.

DNA vormt een soort gedraaide ladder.

Elke spijl (trede van een ladder) van deze ladder is een basenpaar.

Een gen is de genetische code van 1 eigenschap.

Bijv. gen voor haarkleur

Deze code bestaat uit een volgorde van basenparen.

De volgorde bepaalt de informatie van het gen.

Bijv. blond of bruin haar

Je hebt de helft van een DNA-streng.
Op deze streng zitten de basen ATGGCCTTTA,
Welke basen zitten op de streng die er tegenaan past?

Hoeveel invloed heeft je DNA op:
De kleur van je haren

05

Hoeveel invloed heeft je DNA op:
Je gewicht

05

Hoeveel invloed heeft je DNA op:
Je seksuele voorkeur (hetero, homo, etc.)

05

Ga aan de slag met: T2 B5

• Blz. 116 t/m 121
  
• Opdr. 1 t/m 9, (6)

OF uitdaging

• Opdr. 3, 4, 7 t/m 11

Klaar met het bovenstaande?

• Verder werken/lezen
• Samenvatten
• Ander huiswerk
• Boek lezen

Zs = Werken in stilte

• Geen vinger opsteken
• Aan het werk
• Stil en stoor niemand
• Blijf op je plek

Ga aan de slag met: T2 B5

• Blz. 116 t/m 121
• Opdr. 1 t/m 9, (6)

OF uitdaging

• Opdr. 3, 4, 7 t/m 11

Klaar met het bovenstaande?

• Verder werken/lezen
• Samenvatten
• Ander huiswerk
• Boek lezen

Zf = Werken met fluisteren

• Geen vinger opsteken
• De docent komt langs
• Aan het werk
• Fluister alleen met de persoon naast je
• Blijf op je plek

Janneke beweert:
'Onze celkernen bevatten elk 46 'draadjes' van erfelijke informatie die bepalen hoe we eruitzien. Elk 'draadje' bestaat uit twee lange stroken die aan elkaar vastzitten, waarbij A altijd tegenover G zit.'

Bekijk de uitspraak van Janneke, wat klopt wel en wat klopt niet aan haar zin?

Opruimdienst

Elke les 3 andere leerlingen

• Tafels: recht en leeg
• Stoelen: aangeschoven OF eind dag: op de tafels
• Vloer: geen afval