Kunstdisciplines met vragen voor KUA OB en BB

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1-5

De kunstdisciplines (met vragen) voor KUA OB en BB

vormgeving en voorstelling 

vragen per discipline

DANS

Voorstelling

WAT voor soort Dans zie je? 

(theaterdans, streetdance, modern..)

WAT is het verhaal/thema?

WAT heeft de choreograaf gedaan met de dansers?

Vormgeving

RUIMTE

Wat voor ruimte dansen ze in?

Ruimte elementen in de dans

Patronen/richting en hoogtelagen

Vormgeving

TIJD

Hoe lang duurt de voorstelling?

Welke rol speelt het element tijd in de dans?

Tempo

Hoe bewegen ze? (herhalen, freeze of in canon)

Vormgeving

KRACHT

vloeiende beweging/spierspanning

Vormgeving

CHOREOGRAFIE

keuzes over ruimte, tijd en kracht

Danscompositie

FILM

Voorstelling

Genres (comedy, horror, thriller, action, romantisch)

Fictie/non-fictie

Story (chronologische opsomming van de gebeurtenissen)

Plot (volgorde waarin en perspectief waaruit het verhaal wordt verteld

Scenario (film per scene)

Vormgeving

ENSCENERING

Alles wat zich voor de camera afspeelt is onderdeel

Filmlokatie/aankleding/filmset/acteren

Vormgeving

KADERING

Beelduitsnijding dat je op het scherm ziet

Camera afstand (close-up, medium shot, distant shot)

Vormgeving

CAMERA STANDPUNT

Van waar de camerapersoon filmt (perspectief)

Vogel/neutraal/kikvorsperspectief

Objectief/subjectief (over de schouder shot/meekijken met acteur)

Vormgeving

CAMERA BEWEGING

statief/drone/mobiel statief

Tilt (camera draait omhoog vanaf vast punt)

Pan (vanaf vast punt draaien horizontaal)

Lift (verticaal meebewegen/rider)

Vormgeving

MONTAGE

Het aan elkaar plakken van de losse opnames

Om het verhaal te vertellen

Vormgeving

NABEWERKING

Greenscreen/sounddesign

LET OOK OP; Spel en muziek (soundtrack).

MUZIEK

Voorstelling

WAT voor soort muziek?

WAT is er te horen of te zien?

Absolute muziek/programmamuziek

Instrumentaal/Zang 

(let op: de tekst zelf is geen muzikaal aspect)

Vormgeving

Hoe beleven we de muziek?

Wat betekent de tekst en hoe wordt dit overgebracht?

Vormgeving

RITME

MAAT (indeling van muziek in geaccentueerde of ongeaccentueerde delen)

Met de maat kan je meetellen

Vierkwartsmaat

Binnen een maat met verschillende tassennoten worden gewerkt,

waardoor RITME ontstaat.

Drums houden zich met ritme bezig

Ritme is afwisseling van korte en lange noten – dan krijg je een patroon

Syncope (als een accent niet op een tel valt, maar ervoor of erna) – Jazz

Vormgeving

TEMPO

Snelheid van de muziek

BPM (beats per minute)

Adagio (traag)

Allegro (snel)

Notenschrift

Vormgeving

MELODIE

Toonhoogte (de hoogte van de klank)

Afwisselen van hoge en lage tonen = melodie

Bv bewegelijk/gevarieerd/vlak of vol..

Vormgeving

SAMENKLANK

Eenstemmig/Unisono (meerdere zangers volgen 1 melodie)

Meerstemmig/Polyfoon (meerdere muzieklijnen tegelijk)

Akkoord (samenklank van tenminste drie tonen)

Harmonie (rangschikking van akkoorden)

Consonant (harmonieus)/ Dissonant (schril/expressief)

Vormgeving

DYNAMIEK

Afwisselen van harde en zachte klanken

Karakter van de muziek

Crescendo (toenemende klanksterkte)

Decrescendo (afnemende klanksterkte)

Klankkleur (karakteristieke klank – warm/donker/fel)

Vormgeving

VORM

Sonates (muziekstuk voor solo instrumenten)

Symfonieën (groot stuk voor een orkest)

Lied (coupletten en refrein)

Bridge (popmuziek, een tussenstuk dat couplet en refrein verbindt)

Thema (melodie of ritme dat in gevarieerde vorm terug komt)

Leidmotief (koppeling motief of thema samen met dio van film, musical of opera)

LET OP; combinatie met theater en dans.

Vormgeving

Extra uitleg;

Gregoriaanse muziek: 

Gregoriaanse muziek is eenstemmig, zonder metrum (maat) en geschreven in de kerktoonsoorten.
Het Gregoriaans van Paus Gregorius was zo rond het jaar 570 compleet.
Pas zo'n 300 jaar  later bedachten mensen dat het misschien ook wel mooi zou zijn om 

eens een tweede stem erbij te zingen.
Met die gedachte begon de ontwikkeling van de meerstemmigheid. In het begin was meerstemmigheid niet meer dan dezelfde melodie in kwarten of kwinten mee laten klinken. Deze vorm van meerstemmigheid heet het "parallel organum".
Weer een stap verder was het versieren van de tweede stem: het "versierd organum".
De Nederlandse componisten waren in die tijd de grote meesters. Zij ontwikkelden en experimenteerden met de meerstemmigheid. Net zolang tot iedere stem melodisch onafhankelijk was van de hoofdmelodie. Dit is de "polyfone schrijfwijze".

THEATER

Voorstelling

WAT voor soort theater is het?

WAT is het verhaal van de voorstelling?

Hoe wordt het opgevoerd (fysiek/klassiek..?)

Wie, Wat, Waar, Wanneer en Waarom.

Vormgeving

Hoe is de voorstelling vormgegeven, wat doet dit met het publiek.

Toneelbeeld (alles wat er te zien is in een scene)

Vormgeving

LICHAAM

Houding en Beweging

Mimiek

Vormgeving

STEM

 

Volume/tempo/intonatie

Accenten

Vormgeving

MISE-EN-SCENE

Hoe wordt het speelvlak gebruikt

Waar lopen ze heen/waar kijken ze naar/hoe komen ze op of gaan ze weg

Vormgeving

SPEELSTIJL

Realistisch/naturalistisch

Method Acting (totale inleving via eigen herinneringen)

Vierde Wand (denkbeeldige muur tussen speler en publiek)

Gestileerde speelstijl (slapstick/commedia dell’arte)

Vormgeving

LICHT EN GELUID

Sfeer en specifieke momenten duidelijk maken

Vervreemding (alsof het niet helemaal klopt)

Let op; ook combinaties met muziek en dans.

Vormgeving

DECOR/REKWISIETEN

Lijsttoneel (theater met omlijsting)

Vlakke vloertheater

Decor (vormgegeven ruimte van het stuk)

Rekwisieten (losse voorwerpen op toneel)

Attributen (voorwerp van personage)

DANS 1

1. Wat zie je?

2. Singin' in the rain is een musicalfilm.

Het brengt een ode aan het ontstaan

van musicals op Broadway in

New York in de jaren 20.

Noem drie aspecten van de vormgeving

die doen denken aan de musical.

Hoofdstuk 9

DANS 1

1. Een musicaldans met veel theatrale dingen. Overdreven. Trailer.

2. Spel: het spel is sterk uitvergroot: grote gebaren en uitvergrote expressies.
• Theatervormgeving: alle scènes zijn duidelijk zichtbaar in een studio gefilmd
met losse decorstukken.
• Decors: de decorstukken zien eruit alsof ze uit een theater komen, omdat
ze duidelijk ‘handgemaakt’ en tweedimensionaal zijn.
• Decors en kostuums: decors en kostuums zijn onrealistisch door het felle
kleurgebruik.
• Licht: de scène begint met Gene Kelly die door een volgspot wordt belicht.
• Enscenering: er zijn tal van figuren die refereren aan (burlesque) theater,
zoals showdanseressen, een acrobaat en een clown.

DANS 2

1. Wat zie je?

2. Giselle van Akram Kahn is een

radicaal nieuwe enscenering

van de dans uit 1841. Leg aan de hand

van een vormgevingsaspect en

een voorstellingsaspect uit waarom

de dans dreigend overkomt.

Hoofdstuk 7

DANS 2

1. Meisje alleen tegenover meerdere vrouwen. Eentje heeft de leiding. Ze dragen stokken bij zich.

2.  De dansers dragen een speer of stok als rekwisiet bij zich en zien er uit als
vechters of krijgers.
• De dansers gebruiken de speren in hun dans, ze slaan ermee op de grond.
Hun bewegingen worden daardoor agressiever en minder sierlijk.
• De dans is veel langzamer en statischer geworden, de formaties waarin ze
dansen komen dreigender over.
• De dansers lopen bijna zonder onderbreking op spitzen. Daardoor ogen ze
onnatuurlijk lang. Bovendien zijn hun bewegingen langzaam en gestileerd, of
onmenselijk, of robotachtig.
• De muziek klinkt angstaanjagender.

DANS 3

1. Wat zie je?

2. Noem 2 aspecten van de voorstelling

en de vormgeving die het duidelijk

een dans over de dood maken.

3. Welke beroemde animatie tekenaar

heeft het origineel gemaakt?

Hoofdstuk 2

DANS 3

1. Dansers die de dans op het scherm nadansen. Dodendans.

2. Kracht (licht op voeten), tijd (snel tempo) en ruimte (patronen).

3. Walt Disney.

Film 1

1. Wat zie je?

2. Welk verhaal is dit?

Van welke beroemde schrijver?

3. Noem drie aspecten van de

voorstelling en vormgeving die

het gevoel van liefde weergeven.

Hoofdstuk 4

Film 1

1. jongen en meisje in luxe huis. Aquarium. Verliefd.

2. Romeo en Julia

Van William Shakespeare.

3. Enscenering (link naar Shakespeare), camera standpunt (subjectief)

en muziek (romantisch).

Film 2

1. Wat zie je?

2. Dorothy komt terecht in de wereld van Oz.

Leg via drie aspecten van vormgeving

of voorstelling uit waarin je kan zien

dat de makers een nadruk leggen op

dat het een fantasie wereld is.

Hoofdstuk 8

Film 2

1. Een vliegend huis, Dorothy en haar hondje, zwart-wit daarna kleur, fantasiewereld Oz.

2. 

• Achtergronden (bv de bergen) zien er geschilderd en plat uit, alsof ze van
karton zijn.
• De bloemen ogen nep, alsof ze van plastic zijn.
• Kleuren zijn onnatuurlijk fel, met name bij de knalgele weg.
• Bloemen en planten hebben onderling normale verhoudingen, maar zijn heel
erg groot ten opzichte van de rest.

Film 3

1. Wat zie je?

2. De trailer van Das Cabinett des Dr. Caligari,

hierin zie je kenmerken die expressionistisch

zijn. Noem aan de hand van 2 aspecten van

de voorstelling en van de vormgeving hoe

je kan zien dat het expressionistisch is.

Hoofdstuk 8

Film 3

1. Een horrorfilm van lang geleden/soort Frankenstein/angst/vrouw

2. • Het gebruik van grote licht-donker contrasten.
• Het onrealistische decor levert claustrofobische beelden op.
• Het overdreven spel van de acteurs.
• Het chaotische verhaal rond een geestesziek personage sluit 

aan bij de interesse in het onderbewuste.

Muziek 1

Fragment 1

1. Wat hoor je?

2. Herken je dit als Gregoriaanse muziek? Waarom wel of niet?

3. Benoem via twee aspecten van de vormgeving

waarom deze muziek Gregoriaans is.

Fragment 2

3. Wat hoor je?

4. Benoem via twee aspecten van de vormgeving

waaruit blijkt dat het een minnelied  is (hoofse muziek).

Hoofdstuk 2

Muziek 1

Fragment 1

1. mannenkoor/eenstemmig/kerkkoor

2. Ja, zie bovenstaand.

3. eenstemmig (samenklank)

traag (tempo)

Fragment 2

3. troubadour/hoofse muziek/vrolijk/liefde

4. harmonie (samenklank)

liefelijk en romantisch/feestelijk (klankkleur)

Muziek 2

Lees de tekst: Onder de linde groen

waer ick laest nam mijn rust

sittend' onder t'groen beplant,

ke'sach twee liefkens handt aen handt.

Luister het fragment:

1. Wat hoor je?

2. Het virginaal (soort orgel) is een populair muziekinstrument

in de Republiek. Noem twee aspecten van de 

compositie die het lied makkelijk maken om 

mee te zingen.

Hoofdstuk 5

Muziek 2

Lees de tekst: Onder de linde groen

waer ick laest nam mijn rust

sittend' onder t'groen beplant,

ke'sach twee liefkens handt aen handt.

Luister het fragment:

1. lichte muziek/minnelied/vrolijk

2.  Het lied is opgebouwd uit drie gelijke coupletten.

• Herhaling van een motief (de melodie van de eerste vijf tekstregels wordt

herhaald).

• Het lied heeft een langzaam tempo.

Muziek 3

1. Wat hoor je?

2.Noem aan de hand van Erwartung

van Arnold Schonberg drie kenmerken

van vormgeving die duidelijk maken

dat het expressionistische muziek is.

Hoofdstuk 8

Muziek 3

1. opera/hoge vrouwenstem/snel tempo/klassiek 

2.• Melodie: geen vloeiende melodie met veel contrasten tussen hoog en laag.

(Soms wordt er meer gesproken dan gezongen).

• Harmonie: gebruik van atonale muziek

• Ritme: veel wisseling in maat (en tempo) afhankelijk van de stemming die

muzikaal wordt vertaald.

• Klankkleur: veelvuldige wisseling in het gebruik van verschillende

instrumenten en combinaties van instrumenten afhankelijk van de stemming

die muzikaal wordt vertaald.

• Dynamiek: Grote en veelvuldige contrasten tussen hard en zacht.

Theater 1

1. Wat zie je?

2. Noem na aanleiding van de

mise-en-scene en het spel (opera maar toch theatraal)

drie aspecten van de vormgeving 

die verwijzen naar de manier van leven

aan het hof van Lodewijk XIV.

Hoofdstuk 4

Theater 1

1. slapend persoon/drie goden/rustig/slaaplied

2. Aan het hof staan zelfbeheersing en controle zowel in geestelijke als lichamelijke zin

hoog in het vaandel. Alles is tot in de finesses georganiseerd en gereguleerd aan het

hof.

Dit wordt in het fragment verbeeld door (drie van de volgende):

• De zangers komen zeer langzaam en statig op.

• Als de zangers hun positie innemen, blijven ze onbeweeglijk staan, maar wel

met onnatuurlijke sierlijke handgebaren.

• De spelers en musici staan geordend in groepjes op het toneel zodat er een

evenwichtig symmetrisch beeld ontstaat.

• De passen van de solisten (de goden) volgen het langzame ritme van de

muziek, alsof het een soort dans is, wat refereert aan de dans die aan het hof

is ontwikkeld. 

Theater 2

1. Wat zie je?

2. De komische operette van Offenbach

waren heel populair. La belle Helene speelt

zich af in de tijd van de Grieken, maar

neemt de negentiende eeuwse

Franse elite op de hak.

Noem drie kenmerken van de voorstelling 

waarin je kan zien dat het een parodie is.

Hoofdstuk 5

Theater 2

1. humor/overdreven/frans

2. • Kostumering: de kostuums ogen Grieks, maar doordat alles heel kleurig is en

sommige elementen zijn uitvergroot oogt het als een carnavaleske

verkleedpartij.

• Spel: gebaren en emoties worden sterk uitvergroot, acteurs zijn duidelijk

‘typetjes’.

• Spel: het spel zit vol ingestudeerde gezamenlijke gebaartjes en dansjes die de

serieusheid van de personages ondermijnen.

• Decor: er worden stereotype ‘Griekse’ rekwisieten gebruikt die duidelijk nep

zijn.

Theater 3

1. Wat zie je?

2. Soms kiest een regisseur voor het bewust 

doorbreken van de vierde wand.

Wat is de vierde wand? Hoe herken je deze in 

dit fragment?

Hoofdstuk 8

Theater 3

1. acteur ziet hond op straat/nare sfeer/je krijgt een beeld

van de rol door de manier van spreken naar ons

2. De vierde wand is de scheiding tussen toneel en zaal.

De vierde wand is er niet echt, maar wel gevoelsmatig.

Brecht en Meyerhold maakten hier als eerste

gebruik van, ze doorbraken de vierde wand om

de toeschouwer een bepaalde inkijk op de personage

te geven. Acteur spreekt heel direct naar de kijker, 

over zijn echte gedachten.

Let op:

Meer openingen van lessen

op IVAK - site

en via Beeldende Kunst Kua lesson up.

De volgende slides zijn hiervoor bedoeld

Hoofdstuk 1

Romeinse muziek

Maskers

Hoofdstuk 2

Kerkgebouw opnieuw gebruikt

dans uit middeleeuwen

reclame met middeleeuwse muziek

kathedraal Oekraïne

middeleeuws boek uit Groningen

Hoofdstuk 3

Cantus muziek

Opgraving Groningen zegelstempel

opera kinderen milieu

Hoofdstuk 4 Hofcultuur

Bach op glazen

Hoofdstuk 5     17e eeuw

schilderij surprises

Hoofdstuk 6 Rococo

Hoofdstuk 7 Romantiek

oude foto's met fotograaf

Hoofdstuk 8 & 9 Modern

Groningse taal aan kinderen leren

Breakdance en zang

Ai vs Kunstenaars

dans met mobiele telefoons

theaterstuk met decor

animatie 4 seizoenen

dans en muziek orkest samen Move it