Zonnebrand

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2,3

0

0

Zonnebrand

• Hoe zorgt UV straling voor huidkanker?
• Waarom is het belangrijk om je in te smeren?

Smeren jullie je altijd in als je naar buiten gaat? Bijvoorbeeld als je buiten gaat sporten?
0=nooit 100=altijd, ook in de winter of als het bewolkt is

0100

UV-straling zorgt voor schade en mutaties in het DNA

Mutatie = verandering in de code in het DNA

Ons DNA bevat een code in de vorm van een opeenvolging van moleculen.

A = adenine

T = thymine

C = cytosine

G = guanine

Door UV-straling kunnen naast elkaar gelegen Thymines aan elkaar gaan binden (=slecht)

Bij DNA replicatie verlies je dit stukje code......

OF deze wordt vervangen door een iets andere code

C    G

G    C

Celcyclus: Cellen groeien en delen

Sommige genen (stukken DNA) zijn betrokken bij het reguleren van de celcyclus (of en hoe vaak een cel deelt)

Raken in een cel deze genen verstoord door één of meerdere mutaties, dan kan een cel ongeremd gaan delen.

Een tumor is het resultaat 

SPF: Sun Protection Factor

Een maat voor hoeveel langer je met deze crème in de zon kan verblijven 'zonder te verbranden'.

'In theorie':

SPF 10 = 10 keer zo lang

SPF 20 = 20 keer zo lang

Verbrand je normaal gesproken bij een bepaalde zonnesterkte binnen 10 minuten? Met SPF10 pas na 100 minuten.

IN THEORIE!!!!!!

Verbrand je normaal gesproken bij een bepaalde zonnesterkte binnen 10 minuten? Met SPF10 pas na 100 minuten.

IN THEORIE!!!!!!

• Dit is bij een dikke laag. De meeste mensen smeren maar half zo dik.

Verbrand je normaal gesproken bij een bepaalde zonnesterkte binnen 10 minuten? Met SPF10 pas na 100 minuten.

IN THEORIE!!!!!!

• Dit is bij een dikke laag. De meeste mensen smeren maar half zo dik.
• De UV-filters in zonnebrand worden afgebroken bij blootstelling aan UV --> SPF neemt af terwijl je in de zon zit.

Verbrand je normaal gesproken bij een bepaalde zonnesterkte binnen 10 minuten? Met SPF10 pas na 100 minuten.

IN THEORIE!!!!!!

• Dit is bij een dikke laag. De meeste mensen smeren maar half zo dik.
• De UV-filters in zonnebrand worden afgebroken bij blootstelling aan UV --> SPF neemt af terwijl je in de zon zit.
• Je verliest product door zweten, zwemmen en kleding

Feit of fabel?

Ook met factor 50 zonnebrand op kun je verbranden

1. Feit
2. Fabel

Goedkope zonnebrand werkt net zo goed als een duur merk

1. Feit
2. Fabel

Ook door een raam heen kan je UV-schade oplopen

1. Feit
2. Fabel

Tot 72% van de UV-straling komt door helder glas heen 

Bijv. normale ramen en autoruiten

(Tuchinda et al., 2006)

Een fles zonnebrand is 5 jaar houdbaar

1. Feit
2. Fabel

Houdbaarheid

 zonnebrand

Ongeopend: 2 jaar

Geopend: 1 jaar

Ongeopend: 2 jaar

Geopend: 1 jaar

Na 1 jaar halveert de beschermingsfactor.

              bijv: factor 30 -> factor 15

Je moet verbranden om bruin te worden

1. Feit
2. Fabel

Je huid gaat extra melanine produceren als reactie op UV schade aan DNA en andere moleculen in de cel.

 Hier hoef je niet voor te verbanden!

melanine productie om huid te beschermen tegen UV-straling

Extra melanine zal de huid beschermen omdat het een deel van de UV-straling absorbeert

Als je waterproof zonnebrand
gebruikt hoef je je niet tussen
het zwemmen door in te
smeren

1. Feit
2. Fabel

(Pissavini et al., 2008)

Bescherming tegen UV neemt af in water

Relatieve bescherming (als percentage van bescherming vóór het zwemmen)

minuten in het water

Zonder afdrogen. Met afdrogen raak je nog meer zonnebrand kwijt!

Je hoeft je alleen op zonnige dagen in te smeren

1. Feit
2. Fabel

Aandeel UV bij bewolking

Geen                                                                                       Volledig bewolkt

wolken  

Al-jumaily et al., 2013

50% UV komt er doorheen

In de schaduw kun je verbranden

1. Feit
2. Fabel

UV-straling weerkaatst. De UV-straling waaraan je in de schaduw wordt blootgesteld is wel minder sterk.

SPF 100 geeft 100% bescherming

1. Feit
2. Fabel

100% bescherming bestaat alleen in het donker

Je moet je zeker elke 2 uur insmeren

1. Feit
2. Fabel

Chemische UV-filters worden langzaam afgebroken wanneer ze UV-straling absorberen

Tijd bestraling met UV(minuten)

Afbraak Avabenzoon (een chemische UV-filter)

Na 2 uur 50% afgebroken!

insmeren

• Zéker elke 2 uur

• Vaker bij zweten

• Én elke keer na het zwemmen

Mensen die zonnebrand met een hoge factor gebruiken, lopen soms juist meer risico

1. Feit
2. Fabel

Schijnveiligheid

Mensen die factor 50+ smeren voelen zich vaak goed beschermd en smeren zich daarom niet meer in gedurende de dag of na het zwemmen.

Hierdoor zijn ze minder goed beschermd.

Zolang je niet verbrand zorgt UV-straling niet voor huidkanker

1. Feit
2. Fabel

Zonder verbranden zorgt UV-straling al voor DNA schade

Dit gebeurt continu zolang je aan UV-straling wordt blootgesteld.

Bij een rode huid (verbranding) is de schade aan cellen zodanig groot dat er een systemische ontstekingsreactie op gang komt.

Aftersun lotion helpt de schade weer herstellen na het zonnen

1. Feit
2. Fabel

After-sun doet verder niets aan schade herstellen. De schade is al aangericht (incl. DNA schade)

Hydrateert

Helpt huid afkoelen

Zonnebrand crème verhindert de aanmaak van vitamine D

1. Feit
2. Fabel

Heb je een lichte huid?? dagelijks 15-30 minuten met onbeschermde handen en gezicht naar buiten is voldoende voor aanmaak van Vitamine D.

Donkere huid?? Wel grotere kans op Vitamine D tekort doordat extra melanine UV-straling absorbeert.

Je kunt altijd tabletten slikken!

Aanbevelingen

1. Ten minste factor 30. Met bescherming tegen UVA en UVB

2. Smeer ten minste elke 2 uur + na zwemmen of zweten

3. Smeer ook in de winter en met bewolkt weer.

Aanbevelingen

5. Zoek de schaduw op tussen 12:00 en 15:00 (wanneer de zon heel sterk is)

6. Gebruik een parasol

7. Gebruik UV-werende kleding!