4.1 De koude oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Cijfers

• Toets: Wacht op collega's voor normering
• Tot nu toe ben ik niet ontevreden. Gemiddelde is een mooie voldoende. 
• PO: cijfers komen morgen. 

Inhalers? Meld je aan het einde van de les even. Inhaalmoment is dinsdag 9de uur, tenzij we iets anders afspreken.

De Koude Oorlog

Kan er een samenwerking ontstaan tussen een kapitalistisch en een communistisch land?

Planning

• Introductie Koude Oorlog
• Uitleg verloop
• Opdracht

Vooruitblik: Weerwolven met Russische Spionnen? 

Einde tweede wereldoorlog

Terugblik:

De oorlog in Azië eindigde later dan de oorlog in Europa. Om Japan op de knieën te dwingen ging Amerika over tot het gebruik van een gruwelijk wapen, de Atoombom. 

tijdlijn.schooltv.nl

Conferentie van Jalta - 1945

Grootmachten over de situatie na de oorlog

Februari 1945: Conferentie van Jalta (Stalin, Roosevelt, Churchill)

Alle drie hadden hun eigen idee

Roosevelt (Verenigde Staten)

Europese landen hebben het recht op:

- Vrijheid

- zelfgekozen, democratische regering

Stalin (Sovjet Unie)

Wilde voorkomen dat de Sovjet Unie nog een keer zou worden aangevallen.

Wilde bevriende, communistische buurlanden.

Churchill (Engeland)

Wilde voorkomen dat Europese landen communistich werden.

Duidelijke afspraken maken  over nieuwe regeringen in Europa.

Afspraken over Duitsland

Hoofdstad Berlijn: opgedeeld in vier bezettingszones

Naast de 'Grote drie' doet Frankrijk ook mee.

Internationale organisatie moet worden opgericht om de wereldvrede te bewaren. Opgericht in juni 1945: Verenigde Naties

Conferentie van Postdam

Juli 1945

Dezelfde landen, andere leiders

Verenigde Staten: Truman

Engeland: premier Attlee

Sovjet Unie: Stalin

Conferentie van Postdam

Samenwerking is stroef. Stalin vs. Truman

Truman is fel anti-communistisch. Mededeling gebruik atoombom.

Verenigde Staten vertrouwden Stalin zijn bedoelingen niet.

Weinig afspraken gemaakt in Postdam

Conferentie van Postdam

Wat werd er uiteindelijk afgesproken?

1. De afspraken van de Conferentie van Jalta zouden worden nagekomen

2. Duitsland wordt door een geallieerde controleraad bestuurd

3. SU, VS, GB en FR mochten goederen uit hun zone in beslag nemen ter                 compensatie van de oorlogsschade

Stalin

Ontmantelen van Duitse fabrieken. De machines gingen naar de SU.

Oprichting sterke communistische partij

Druk op zoek naar bevriende regeringen: oostblok

GB, VS & FR

Werken steeds meer samen. 

1947: drie zones worden samengevoegd tot westerse zone

De blokvorming was een feit!

Truman

Bleef fel anti-communistisch

Relatie tussen Truman en Stalin komt steeds meer onder druk.

Trumandoctrine: Verenigde Staten doen er alles aan om te voorkomen dat er meer communistische landen komen.

Duitsland na de Tweede Wereldoorlog

Duitsland ligt in puin.

Na twee jaar was er nog steeds geen uitzicht op economisch herstel en ze hadden geen eigen bestuur.

President Truman maakte zich grote zorgen! Angst voor het communisme.

Marshallplan

Marshallplan beloofde economische en financiële hulp aan alle Europese landen.

Afzetmarkt in de Verenigde Staten

Voorwaarde: Europese samen- 

werking

Ontwikkelingen na 1945​

West-Europa:​

- militaire + economische steun VS​

(Trumanleer --> voorkomen verspreiding ​

communisme)​

- Marshallplan VS voor wederopbouw​

snel economisch herstel ​

Duitsland: Wirtschaftswunder​

Ontwikkelingen na 1945​

Oost-Europa:​

- communistische regeringen m.b.v. Stalin​

- Stalin verbood aannemen Marshallhulp​

- invoering planeconomie --> welvaart bleef​

ver achter bij West-Europa​

Koude Oorlog (vanaf 1945)​

• angst voor nieuwe wereldoorlog​
  
• Oost tegen West (communisme vs. kapitalisme/democratie)​
  
• IJzeren Gordijn (grens Oost- en West-Europa)​

'dollarimperialisme'

Stalin verbood Oost-Europese landen om de marshallhulp aan te nemen.

Hij noemde dit Amerikaanse plan: dollarimperialisme

Splitsing oost-west definitief

Amerikanen -> Van Duitsland een volwaardige, kapitalistische democratie maken.

Economie: nieuwe munt. 1948: invoering Duitse Mark. Zonder overleg met de SU!

Stalin woedend! Gevolg? Berlijnse blokkade!

Berlijnse blokkade

Alle toegangswegen naar west-Berlijn werden afgesloten. 

Amerikaanse luchtbrug werd ingezet voor goederen.

mei 1949: Staling beëindigd de blokkade

Berlijnse blokkade

Alle toegangswegen naar west-Berlijn werden afgesloten. 

Amerikaanse luchtbrug werd ingezet voor goederen.

mei 1949: Staling beëindigd de blokkade

Europese samenwerking

Europese landen wilden samenwerken om oorlogen te voorkomen.

EGKS: Europese Gemeenschap van Kolen en Staal 

Steenkool: belangrijke energiebron

Staal: nodig om de industrie op te bouwen.

Gevolg: vrije handel staal en steenkool tussen Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland, en Italië.

Wie droeg de grootste verantwoordelijkheid voor de Koude Oorlog: De Verenigde Staten of de Sovjetunie?

 

Eindgesprek

• Welke land droeg de grootste verantwoordelijkheid? Welk bewijs heb je voor je keuze?

• Welk document vind je het meest betrouwbaar in deze kwestie? Waarom?

• Heeft iemand zijn oorspronkelijke hypothese bijgesteld? Op grond waarvan?

• Welk bewijs zou je nog meer moeten hebben om je keuze sterker te kunnen onderbouwen?

De Koude Oorlog

Kan er een samenwerking ontstaan tussen een kapitalistisch en een communistisch land?

Samenwerken met een gezamenlijk doel werkt, ook al heb je een compleet ander wereldbeeld. Mocht dat doel wegvallen, kan het dus zijn dat de samenwerking mislukt.