Les 1.3.1 BBL alg. malaise, oogklachten en hoesten

• Triage
• MBO
• Studiejaar 3

Triage DA1BBL

Les 1.3.1 2023-2024

Algehele malaise 

Oogklachten

Hoesten 

Janine Bouwmeester

Triage 

Algehele malaise

Oogklachten

Hoesten 

Bij welk ziektebeeld zie je de volgende kenmerken: koude rilling, hoesten, keelpijn, algehele malaise, pijn in de spieren met hoofdpijn, koorts

1. Malaria
2. Meningitis
3. Sepsis
4. Influenza

Hoe noem je deze vlekjes

1. Sepsis
2. Waterpokken
3. Petechiën
4. Meningitis

Omar is 2 weken geleden in Brazilie op vakantie geweest en heeft nu 4 dagen een temperatuur van 39.6

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Wanneer pak je deze kaart?

Bij welke klachten ga je je triagegesprek voeren aan de hand van deze kaart?

Welke andere kaart zou je overwegen?

Bij oogklachten pak je deze kaart.

OOK wanneer deze worden veroorzaakt door een trauma (geen aparte kaart) 

Bij bijkomende neurologische klachten switch je naar neurologische uitval

Veel voorkomende klacht

Het is belangrijk dat je weet wat het is, dat je de alarmsymptomen herkent en welke adviezen je kunt geven. 

Welke emotie komt hier vaak bij kijken denk je?

Er wordt in de praktijk veel gebeld met oogklachten. Van onschuldig tot ernstig. 

Meestal zijn mensen ongerust/angstig.

"het zijn toch je ogen" 

Door goed uit te vragen kun je bepalen of iemand gezien moet worden en binnen hoeveel tijd. 

Zorg dat je van de veelvoorkomende oogklachten de adviezen weet. (thuisarts.nl)

Geef altijd een goed en concreet vangnet mee (denk ook aan verwachtingspatroon) 

Oogontsteking 

- Andere naam?

- Oorzaak?

- Ernstig?

- Klachten?

- Zelfzorgadvies?

- Verwachting?

- Vangnet?

- Urgentie U3/U4/U5 verschillen kennen en kunnen toepassen

Bindvlies ontsteking oog - conjunctivitis

Oorzaken:

virus

bacterie

allergie

droge ogen

SOA (chlamydia/gonorroe)

herpes

Ernstig?

Door virus/bacterie meestal niet ernstig - wel besmettelijk!!

Klachten:

oogwit is rood

oogleden rood (en gezwollen)

traanogen

slijm/pus - plakt aan elkaar

branderig gevoel

gevoel dat er iets in zit

jeuk

1 zijdig of 2 zijdig

Adviezen:

zie thuisarts.nl 

https://www.thuisarts.nl/rood-oog/ik-heb-oogontsteking#wat-kunt-u-zelf-doen-bij-een-oogontsteking

Hordeolum/strontje & chalazion

Wat is dit?

Wat zijn de klachten?

Wat doe je?

Verschillen tussen hordeolum en chalazion

Hordeolum:

Ontsteking van een van de kliertjes in het ooglid. In eerste instantie is het ooglid ontstoken (rood, gezwollen, pijnlijk). In latere instantie ontstaat vaak een abcesje. Warme kompressen kunnen het doorbreken van die abcesjes versnellen. Een abces kan ook worden geopend met een kleine incisie.

Rood bultje op het boven of onderooglid

het doet pijn!

soms een geel puskopje

afblijven!!

Warme doek ertegen 10-15 minuten , meerdere keren per dag (4x) - dan breekt het makkelijker open

niet masseren i.v.m. verergering van ontsteking

geen make-up geen lenzen in 

Chalazion:

Ook wel gerstekorrel genoemd.

Ontstoken talgkliertje - meestal in bovenooglid

NIET PIJNLIJK!!

Warme kompressen

daarna masseren 2 minuten

Lenzen kunnen inblijven

Hordeolum

Chalazion

Blefaritis

Wat is dit?

Wat merkt de patiënt?

Wat kan de patiënt doen?

- Hoe?

- Hoe lang?

Ooglidontsteking

Meestal door bacteriën of niet goed werkende talgkliertjes 

Jeuk

Branderig

Rood

Gezwollen

Schilfers/korstjes tussen wimpers

Warm vochtig washandje 2 minuten op oog - afwisselen met ander washandje 

gedurende 10 minuten

Masseren met vingertoppen of wattenstaafje - 2 minuten 

Daarna wimperrand poetsen met water (evt. met babyshampoo) heen en weer

Daarna spoelen met lauw water

2x per dag gedurende 1 week 

Geen verbetering - afspraak HA (dan AB gel) 

Subconjunctivaal hematoom

Veelvoorkomende klacht!

Wat is het?

Kan het kwaad?

Hoe lang kan dit duren?

Wanneer bellen?

Oogwit kleurt rood door geknapt bloedvaatje

Kan door trauma of persen

Bij gebruik bloedverdunners kan dit er heftig uitzien

Kan geen kwaad

Gaat binnen 3 weken over

Bel de huisarts of huisartsenpost wel bij 1 of meer van deze klachten:

Pijn in uw oog

Slechter zien

Niet tegen licht kunnen

Meer dan de helft van uw oogwit is rood én u slikt bloedverdunners

Trauma ogen (geen aparte kaart)

Penetrerend letsel, wat is dat?

Laat je het zitten, of haal je het er meteen uit?

Welke urgentie heeft het? 

Stomp trauma , wat is dat? 

Wat zouden er voor beschadigingen kunnen zijn?

Wat te doen? 

Wanneer komen? 

Penetrerend letsel Het was altijd een U1, tegenwoordig is het een U2. Doorboord oog. Laten zitten - beide ogen afdekken. Half zitten/niet liggen

Stomp trauma 

Door een klap van bijvoorbeeld een bal of vuist kan uw oog beschadigd raken.

Uw oog kan pijn doen en gaan tranen en rond uw oog kan het dik en blauw zijn.

Koel het oog met een koud washandje.

Contact bij:

Veel pijn

Opeens niet meer tegen licht kunnen (fotofobie)

Het zien is slechter of anders (u ziet bijvoorbeeld wazig, dubbel of vervormd).

Lichtflitsen

Het oog ziet er anders uit dan uw andere oog.

Het ooglid is gescheurd.

Andere/ Ernstigere oorzaken van oogklachten

- Kruit of chemische stof in oog (loog/zuur)  = U2

- (Acuut) glaucoom = U2

- Corpus alienum = U2 of U3

- (Acuut )Dubbelzien = U2 (of via neurologische uitval verder uitvragen)

- Glasvochtbloeding / Netvliesloslating = U2/U3

- Iridocyclitis = U2

- Vaatafsluiting = U2 

- Groen/geel pus oog bij baby's <10 dagen oud = U3

Dit heel snel doorlopen - ziektebeelden leren ze bij AFP 

Alarmsymptomen herkennen!

Acuut glaucoom: hoofdpijn, misselijk, braken, wazig zien, wijde pupil - kan leiden tot blindheid

Corpus alienum in oog- perforatie of doorboord = U2

Corpus alienum op oog + pijn = U3

Dubbelzien - 1 oog of beide? Kan neurologisch zijn - dan andere kaart. Of lens of hoornvliesprobleem

Netvliesloslating/glasvochtbloeding: lichtflitsen/visusdaling 

Iridocyclitis: pijn/lichtschuwheid/visusdaling

Vaataflsuiting: acute visusdaling (geen pijn en/of roodheid) 

Geel/groen pus bij baby <10 dagen oud - kan zijn dat moeder een SOA had bij bevalling. Kindje moet in ziekenhuis worden behandeld anders kan het oog beschadiging oplopen

Wat geef je voor advies bij een
hordeolum?

1. Goed het oog schoonmaken, met een nat watje vanaf de buiten naar de binnenzijde (neusrug)
2. Een koud nat washandje tegen het oog houden, dat verlicht de pijn
3. Een warm washandje meerdere keren per dag tegen het oog houden
4. Je moet helemaal niets doen, het gaat vanzelf over, niet aankomen want het is besmettelijk

hordeolum

Het advies bij oogontsteking is:
Meestal verbeteren de klachten binnen 3 dagen, maak uw oog schoon met een nat watje vanaf de buitenzijde van het oog naar binnen. Draag geen make-up en contactlenzen. Terugbellen als de klachten niet verbeteren.

1. Waar
2. niet waar

Bij lasogen heb je klachten enige uren na het onbeschermd lassen, de klachten houden ongeveer 12 uur aan

1. Waar
2. Niet waar

Bij blootstelling aan te fel licht

sneeuw/zonnebank/lassen

Waar, je vertelt dit tegen de patiënt en adviseert een zonnebril op te zetten en PCM  te geven. Geen lenzen dragen.  

Om te voorkomen: goede protectie met lasbril/skibril/zonnebankbril

Mirjam heeft al 3 dagen een oogontsteking zij heeft de adviezen opgevolgd helaas zijn haar klachten niet verbeterd

1. U2
2. U3
3. U4
4. U5

Jack heeft vanmorgen met klussen aan zijn auto gelast zonder bril. Hij heeft nu ontzettende pijn aan zijn ogen

1. U2
2. U3
3. U4
4. U5

Harry heeft gisteren zijn 50e verjaardag. Sinds vanmorgen heeft hij pijn in zijn oog, ziet wazig én is aan het braken

1. U2
2. U3
3. U4
4. U5

Zorg dat je de adviezen weet!

Lasogen

Oogontsteking

Hordeolum

Chalazion

Blefaritis

Dit moeten de studenten écht weten 

Hoesten

Welke soorten hoest ken je?

Productief en niet productief

Droge hoest - prikkelhoest/kriebelhoest

Producerende hoest - slijmhoest

Kinkhoest

Acuut - chronisch

<3 weken = acuut

>3 weken = chronisch

Hoesten heeft een functie

1. Waar
2. Niet waar

Waar:

Hoesten is een normale reactie van uw lichaam als er slijm, stof of iets anders in uw luchtwegen vastzit. Doordat er iets in uw luchtwegen vastzit, raakt het slijmvlies in uw longen, luchtpijp en/of keel geïrriteerd. Door te hoesten, worden het slijm, de stofjes of het voorwerp in uw luchtwegen verwijderd.

Welke ABCD vraag zet je in bij hoesten?

Met name de B- ademhaling/benauwdheid

Bij hoesten vanuit een verslikking de A checken - is de luchtweg vrij?

Bij veel bloed ophoesten ook de C checken 

Wat ga je allemaal vragen in de WHAM - fase?

Sinds wanneer?

Wat voor hoest?

Beloop?

Al iets aan gedaan?

VG/MED

Bloed ophoesten

- Hevig

- Matig

- Gering

Kun jij dit onderscheid maken?

Welke vragen stel je?

Welke urgentie koppel je?

Van belang is de mate van bloed ophoesten te bepalen.

'Hevig' is ophoesten van puur bloed. U1 'Matig' is ophoesten van slijm met overduidelijk bloed. U2

'Gering' is enkele druppels bloed bij het hoesten. 

Ophoesten van bloed is urgent behalve 'druppels' bloed.

Binnen hoeveel tijd gaat hoesten over het algemeen weer over?

1. Binnen 4 dagen
2. Binnen 1 tot 3 weken
3. Binnen 7 dagen
4. Binnen 3 dagen

Af en toe hoesten is normaal.

Als u een periode vaak moet hoesten, is dat meestal ook niet erg. Het hoesten gaat bijna altijd binnen 2 tot 3 weken vanzelf over.

Soms komt er door het hoesten slijm in uw mond. Dit kunt u doorslikken. Het gaat dan naar de maag en met de poep uw lichaam uit. Het slijm gaat dus niet terug naar de longen.

langer dan 3 weken -> chronisch hoesten

Opdracht hoesten 

Werk in twee tallen een soort hoest uit. 

kinkhoest 

pseudokroep

Bronchiolitis (RS-virus)

Je bereid een korte pitch voor van +/- 5 min; we starten hier de volgende les mee. 

Hierbij moet je de volgende vragen kunnen beantwoorden:

• Wat is het?
• Bij wie komt het veel voor?
• risicogroepen
• hoe herken je het? (geluidsfragment)
• advies/ beleid 

Volgende les 

onderwerpen:

voorlichting keel en neus (verkoudheid)

Oorklachten 

Huiswerk:

Lees de onderwerpen goed door.

Je hebt je korte pitch voorbereid. 

casus schrijven: oorklachten (sommige al in PLB gedaan, zorg dat je deze casus mee hebt) 

www.thuisarts.nl