Basisstof 4 Ontwikkelingen van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

B4 Ontwikkelingen van het leven op aarde

Bladzijde 166 t/m 171 handboek 'Biologie voor Jou'

Hoeveel jaar geleden denk jij dat de aarde ontstaan is?

Wat gaan we vandaag doen?

Vragen over de opdrachten van b3?

Herhalen argumenten van de evolutie

Bespreken hoe het leven op aarde zich ontwikkeld heeft

Opdrachten maken

Vragen over de opdrachten van basisstof 3?

De vorige les heb je geleerd welke argumenten er zijn voor de evolutietheorie.

Argumenten evolutie

1. Fossielen = versteende resten van organismen
2. Overeenkomst in bouw
3. Rudimentaire organen = resten van organen die soort eerst wel had, maar weg geëvolueerd zijn.
4. Overeenkomsten van organen en celbouw

Wat moet je na deze les kunnen

Aan het einde van deze les kun je:

*  een geologische tijdschaal aflezen

* de ontwikkeling van het leven op aarde beschrijven

De ontwikkeling van het leven op aarde

De afbeelding hiernaast geeft veel informatie. 

Je ziet hoe de continenten zich over de aarde verdeeld hebben.

Je ziet een verdeling in Tijdperken en perioden

En wat de belangrijke gebeurtenissen in de loop der tijd zijn.

Weetje! Je leest een geologische tijdschaal altijd van onder naar boven. 

De ontwikkeling van het leven op aarde

In de figuur hiernaast zie je dat de periode na het Precabrium verdeeld wordt in tijdvakken ofwel era. Daarnaast worden de tijdvakken weer verdeeld in periodes.

De ontwikkeling van het leven op aarde

Vanaf het Cabrium (542 miljoen jaar geleden) ontstaan er enorm veel nieuwe soorten organismen op aarde.

Daarom wordt op een tijdschaal van de ontwikkeling van het leven op aarde, het Precambrium ingekort tot een korter balkje, om zo meer ruimte te krijgen voor de periode vanaf het Cambrium. Of zoals in het voorbeeld hiernaast: de balk vanaf het Cambrium wordt uitgerekt.

Tijdbalk

De tijdbalk verdeelt 

de geschiedenis van de aarde in delen.

Ongeveer 4600 miljoen jaar geleden (4,6 miljard) ontstond de aarde.

Er was geen leven mogelijk. Hiervoor was het veel te heet (waarschijnlijk 400 graden Celsius).

1

Eerste bacteriën

3

Eerste eenvoudige vormen van leven

2

Zuurstof in de atmosfeer

4

Eerste eencellige planten

5

Eerste meercellige organismen

6

Eerste dieren

7

Eerste landplanten

8

Eerste landdieren

9

Eerste mensen (mensachtigen)

10

Wanneer is de aarde ontstaan?

1. Ongeveer 3 miljard jaar geleden
2. Ongeveer 13,7 miljard jaar geleden
3. Ongeveer 4,6 miljoen jaar geleden
4. Ongeveer 4,6 miljard jaar geleden

ERA

ERA = Tijdperk: een lange tijd waarin van alles gebeurt

3

Geologische tijdschaal

Deze geeft de indeling van de geschiedenis op aarde weer.

2

Geologie

Geologie is de leer van de aarde

1

Levensvormen

Je ziet welke organismen aanwezig zijn in welk tijdperk / welke periode.

De oudste levensvormen zie je onderaan in de afbeelding.

5

EON

EON = Een Zeer lang tijdperk. Bestaat uit meerdere ERA

4

Ontwikkeling van het leven op aarde.

Zie ook blz 167 van je handboek

3 tijdperken

12 perioden

              mjg = 

miljoen jaar geleden

Dit hoef je niet te leren maar wel :

- snappen

- af kunnen lezen 

- conclusies kunnen trekken 

Hoe heet het tijdperk waarin het leven op aarde is ontstaan?

Mensen leven in het tijdperk ..1...
in de periode ..2..

1. 1. Cenozoïcum 2. Kwartair
2. 1. Cenozoïcum 2. Tertiair
3. 1. Cenozoïcum 2. Holoceen
4. 1. Cenozoïcum 2. Pleistoceen

Het tijdperk
Mesosoïcum begon

1. 251 miljard jaar geleden
2. 251 miljoen jaar geleden
3. 65 miljard jaar geleden
4. 65 miljoen jaar geleden

De eerste eenvoudige
vormen van leven zijn:

1. dierlijke organismen
2. eencelligen
3. plantaardige organismen
4. schimmels

Na het leven in het water: LEVEN OP HET LAND

Na het Precabrium, komt het Cambrium. In deze periode vindt er een explosie van levensvormen plaatst. Dat wil zeggen dat er in een korte periode veel nieuwe organismen ontstaan.

De eerste organismen die uit water komen zijn de planten. 

Rond 460 miljoen jaar geleden ontstaan de eerste landplanten. 

Deze planten veroveren het land en gaan weelderig groeien op de kale vlakten.

Hierdoor ontstaat er veel voedsel op het land, waardoor sommige dieren 

ook langzaam het water verlaten. 

10 miljoen jaar na de planten, volgen dan ook de eerste landdieren. 

Eerst geleedpotigen (vooral duizendpoten) en

 daarna amfibieën.

Na het leven in het water: LEVEN OP HET LAND

ong. 500 miljoen jaar geleden: Eerste landplanten en de vissen.

ong. 450 miljoen jaar geleden:  Eerste landdieren: Vooral de geleedpotigen, vooral duizendpoten. 

                                                  Later andere gewervelden op het land: De amfibieën en de reptielen.

ong. 251 miljoen jaar geleden:  Bloeitijd van de reptielen: allerlei soorten sauriërs (hagedissen).

Ze leefden ook in het water en de lucht.

Er leefden enorme sauriërs: dinosauriërs

Toen de sauriërs ontstonden, 

ontstonden ook de eerste zoogdieren en vogels.

Uitsterven sauriërs

Misschien heeft een enorme knal, veroorzaakt doordat een rotsblok vanuit de ruimte insloeg op aarde, er voor gezorgd dat de suariërs zijn uitgestorven. 

Dit gebeurde ongeveer 65 miljoen jaar geleden.

De explosie veroorzaakte grote bosbranden waardoor er een paar jaren zwarte wolken van stof en roet boven het aardoppervlak hingen. 

Het zonlicht bereikte de aarde niet meer. 

Het wat bijna donker en de temperatuur daalde sterk. 

Zoogdieren en vogels overleefden, de sauriërs stierven uit. 

Evolutie van mensen

Minder aap, meer mens.

ong. 3 miljoen jaar geleden: Eerste mensachtigen

 

Onze voorouders:

Wetenschappers vonden overblijfselen van een soort aapmensen die langzaam rechtop gingen lopen, hun haar verloren en gereedschap leerden gebruiken. 

De homo erectus is een van de soorten mensachtigen die hebben bestaan. Ze hadden meer succes dan hun hurkende, harige tijdgenoten. 

Zo werden we in vijf à zes miljoen jaar langzaam maar zeker minder aap en meer mens. 

De mensensoort die nu leeft noem je de Homo sapiens.

Homo erectus

Homo sapiens

Maken opdracht  29 t/m 37 uit je werkboek of online

Handboek blz 166 t/m 171

Goedemorgen

Nakijken b1, b2 + b3