Biotechnologie 3V

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Biotechnologie

Wat versta jij onder biotechnolgie?

Biotechnologie

Is een verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens. 

Is kaas maken een vorm van biotechnologie?

gebruik van traditionele technieken

Klassieke Biotechnologie

• gist voor brood,bier,wijn
• bacteriën voor kaas, yoghurt 

Fokken

Ook wel kunstmatige selectie genoemd.

Gewenste eigenschappen doorselecteren waarna verschillende rassen ontstaan.

Gebruik van moderne technologie

aanpassen van eigenschappen

de genen worden aangepast 

(genetische modificatie).

Moderne biotechnologie

Waar mag biotechologie voor gebruikt worden?

Ingrijpen in erfelijkheid

Genetische Modificatie

     
     

       
         
         
            
         
         
       

        8
       

       

       
         
           
              Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.
           
         
       

       
       
         
           
              Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.
           
         
       

       
         
           
              Differentiëer
           
         
         

           
             
                Differentiëer
             
             
             

             
                Instellingen
             
           
         
       

       
   
     
       
 
   
   
   
   
   
   
   
     
       
         
       
     
   
 

   
   

   
   
     
       
          Tijgermug
       
     
   

   
   
     
        Muggen zijn ziekteverspreiders. Ze zijn moeilijk te bestrijden omdat ze zich snel voortplanten, klein zijn en er heel veel aanwezig zijn. Recent onderzoek ziet genetische modificatie als een oplossing. Bij tijgermuggen, de verspreiders van knokkelkoorts zijn mannelijke muggen gemodificeerd zodat hun nageslacht sterft voordat het zich kan reproduceren. De mannelijke muggen vinden een vrouwtje, wat zich slechts eenmaal voortplant. Deze jongen gaan dood zonder voor nageslacht te zorgen, waardoor de populatie wordt verkleind.
     
   

   
  
   
    
 
   
   
   
 
  
   
    Het aantal gevallen van knokkelkoorts neemt toe. Er bestaan geen medicijnen of injecties om het te voorkomen.
   
  
  
 
 
 
 
 
   
  
   
    
 
   
   
   
 
  
 
  
   Knokkelkoorts
  
  
   U krijgt plotseling koorts met koude rillingen, vaak met heftige hoofdpijn en pijn achter de ogen.Uw hele lichaam kan pijn doen: spieren, botten en gewrichten, vooral onder in uw rug.U krijgt huiduitslag op uw borst (romp), armen, benen en gezicht.Na een paar dagen kunt u misselijk worden en overgeven.Ook hoesten, keelpijn en smaakverandering komen voor.
  
  
  
   
    
   
  
 
 
 
 
 
   
  
 

 
 
 
     
   
   
   
     
       
       
       
         
 
   
   
    Slide
 
 
       
       
       
     
   
 
       

       

       
   
   
     
     
   
 
     

     

     
   

Erfelijke eigenschappen worden verandert.

Op etiketten staat vaak de afkorting GM.

Kijk maar eens thuis.

Waar mag biotechologie niet voor gebruikt worden?

Genetisch gemodificeerde rijst

Deze ggo-rijst heeft een hoger proVitamineA-gehalte en kan worden ingezet tegen het vitamine A-gebrek in Azië, een kwaal waar veel kinderen aan lijden. 

Per jaar worden wereldwijd 500.000 kinderen blind door een gebrek aan vitamine A en de helft van hen sterft binnen het jaar. 

De gouden rijst zou in 2013-2014 verwacht worden in de Filippijnen. 

Nadeel is dat er nog niet genoeg onderzoek is gedaan naar het effect op de omgeving, biodiversiteit en de overname van natuurlijke zaden door kunstmatige zaden.

Tijgermug

Muggen zijn ziekteverspreiders. Ze zijn moeilijk te bestrijden omdat ze zich snel voortplanten, klein zijn en er heel veel aanwezig zijn. Recent onderzoek ziet genetische modificatie als een oplossing. 

Bij tijgermuggen, de verspreiders van knokkelkoorts zijn mannelijke muggen gemodificeerd zodat hun nageslacht sterft voordat het zich kan reproduceren. De mannelijke muggen vinden een vrouwtje, wat zich slechts eenmaal voortplant. Deze jongen gaan dood zonder voor nageslacht te zorgen, waardoor de populatie wordt verkleind.

Het aantal gevallen van knokkelkoorts neemt toe. 

Er bestaan geen medicijnen of injecties om het te voorkomen.

Moderne biotechnologie

Moderne biotechnologie:

Productie van medicijnen

Kenmerken Insuline:

• Wordt gemaakt in de alvleesklier => eilandjes van Langerhans
• Hormoon
• Zet glucose om in glycogeen
• Mensen die zelf geen insuline aanmaken hebben diabetes type 2
  

Genetische modificatie

 

Veranderen van het DNA

Bactierën krijgen een stukje gen waardoor ze insuline kunnen maken!

Genetische modificatie

De mens verandert de erfelijke eigenschappen van andere soorten organismen

Een genetisch gemodificeerd

organisme = transgeen

Moderne biotechnologie

Nieuwe technologiën onstaan snel:

- Klonen (vanaf 1980 'Dolly')

- Genetische manipulatie

    > Recombinant DNA-techniek

        Zalm (groei), Muis (oor)

    > Organen kweken 

        aap met varkenshart, kweekvlees

    > Gentherapie

        CRISPR-CAS9

0

Transgeen

Organisme waarvan het DNA is aangepast

discokiller

• moord op 5 vrouwen
• jaren 80
• na 18 jaar opgepakt
  
• DNA-test

Genetische manipulatie? Wat vind jij ervan?

Willen we wel genetische modificatie?

Onnatuurlijk proces

Lange termijn gevolgen?

Nieuwe ziektes kunnen ontstaan

Wat als een organisme in de natuur komt? Wat zijn dan de gevolgen?

Consumenten/Veiligheid en ethiek

Consumentenbond => GM

Maatschappelijke en Ethische gevolgen?

• Gevolgen voor welzijn en gezondheid van het dier zijn niet altijd duidelijk.
• Economische gevolgen voor arme landen is niet altijd duidelijk
  

Argumenten voor:

- producten kunnen goedkoper worden
- hogere opbrengsten in de landbouw (minder honger)
- milieuvriendelijkere gewassen
- medicijnen tegen ziektes

argumenten tegen:

- mens heeft het recht niet om te knippen en plakken met genen van andere organismen
- maken van nieuwe soorten gaat tegen natuur in
- Angst voor schade van gemodificeerde organismen in de natuur 

Ben jij voor of tegen?

Huiswerk

Vragen.........

Het toevoegen van gist in brood om het luchtig te maken is:

1. klassieke biotechnologie
2. geen biotechnologie
3. recombinant-DNA-techniek
4. moderne biotechnologie

Supersoja zitten o.a. in vleesvervangende producten.
GGO sojabonen bevatten genen van andere soorten waardoor ze meer eiwitten bevatten dan gewone sojabonen. Anderen zijn veranderd waardoor de planten ongevoelig zijn geworden voor glyfosaat, een onkruidbestrijdingsmiddel. Glyfosaat wordt door planten opgenomen. Het onkruid gaat daardoor dood, maar de transgene sojaplanten niet. Gebleken is dat in het milieu achtergebleven niet-opgenomen glyfosaat sneller wordt afgebroken dan andere onkruidbestrijdingsmiddelen.

1. Het DNA van de supersoja is identiek aan ander sojabonen
2. Genen van de supersojabonen zijn aangebracht in ander sojabonen
3. in het DNA van sojaplanten is informatie aangebracht die afkomstig is van andere soorten.
4. Aan de supersoja zijn vleesvervangende genen toegevoegd

wat is transgeen?

1. klassieke biotechnologie
2. er is geen trans aanwezig
3. een genetisch gemodificeerd dier
4. genetische modificatie

Biotechnologie is al eeuwen oud

1. waar
2. niet waar

Is bij de toepassing van biotechnologie altijd sprake van genetische modificatie?

1. ja
2. nee

Bij de productie van bier en zuurkool wordt biotechnologie toegepast

1. Ja
2. Nee

Wat wordt er gedaan bij recombinant-DNA-techniek?

1. Met behulp van bacteriën wordt van melk yoghurt gemaakt.
2. In het DNA van een organisme wordt nieuwe erfelijke informatie aangebracht.
3. Door het gebruik van gisten wordt brood, bier en wijn bereid.
4. Nieuwe klonen worden gemaakt van gunstige organismen.

Wat is de verzamelnaam van technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens?

1. DNA- recombinant techniek
2. Genetische modificatie
3. Biotechnologie
4. Klonen

Waarom gebruiken we biotechnologie?

1. Om betere productietechnieken te ontwikkelen
2. Om gewassen te verbeteren
3. Om m.b.v. organismen nieuwe stoffen te ontwikkelen

Hoe paste men dit eigenlijk al honderden jaren toe?

1. DNA technieken gebruiken.
2. Door kruising planten- en dierenveredeling.
3. Het maken van bier, wijn en brood.
4. Grote hoeveelheden medicijnen chemisch produceren .

Wat hoort NIET bij grote belang van biotechnologie?

1. Alle stoffen in grote hoeveelheden maken
2. Moeilijk te maken stoffen toch maken
3. Opbrengsten van gewassen vergroten
4. Hoeveelheid gif drastisch verminderen

Wat hoort NIET bij de grote risico's van biotechnologie?

1. Dat er schadelijke bacteriën vrijkomen
2. Door inbouwen genen => dieren misvormd
3. Gezondheidsproblemen bij gebruik GM voedsel
4. Dat het te duur wordt.

Welke drie voedingsmiddelen worden met behulp van Gisten gemaakt?

1. Frisdrank, Kaas, Brood
2. Brood, Bier, Wijn
3. Melk, Yoghurt, Frisdrank
4. Bier, Wijn, Zuurkool

Hoe noem je een organisme dat genetisch gemodificeerd is?

1. Transgeen
2. Transip
3. Transect
4. Transep