1.2 De opkomst van de landbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.2 De opkomst van de landbouw.

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe de landbouw ontstond.

- welke oorzaken en gevolgen het ontstaan van de landbouw had.

- hoe landbouwsamenlevingen ontstonden.

KA: - het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.

1.2 De opkomst van de landbouw.

Ontstaan vaan de landbouw.

• Rond 9000 v.C. ontstond de landbouw voor het eerst in het Midden-Oosten, de vruchtbare halve maan. 
• Dit noemen we de landbouwrevolutie
  (9000 v.Chr - 4000 v.Chr) 

• Vanuit het Midden-Oosten werd de landbouw door migranten verspreid in Azië, Afrika en Europa.

Vruchtbare halve maan

Vijgen

Soorten granen

Revolutie 

Grote verandering in een korte tijd

1.2 De opkomst van de landbouw.

Ontstaan van de landbouw.

Trechtbekervolk in Nederland

1.2 De opkomst van de landbouw.

Oorzaken en gevolgen van de landbouwrevolutie.

Oorzaken landbouwrevolutie:

1. Door klimaatverandering werden gebieden geschikt voor landbouw
2. Door klimaatverandering verdwenen veel grote dieren waarop gejaagd werd. Ter vervanging werden wilde dieren getemd

Mensen en vee in Zuid-Algerije (rotsschildering omstreeks 5000 v.C)

1.2 De opkomst van de landbouw.

De landbouwsamenleving

De landbouwsamenleving:

• Door landbouw ontstaat er een nieuw soort samenleving. Jagers-verzamelaars worden boeren met een sedentaire leefwijze. 
• Boeren wonen op een vaste plek en hebben meer bezit. 

1.2 De opkomst van de landbouw.

De landbouwsamenleving:

• Met bezit ontstond sociale ongelijkheid
• Succesvollere boeren hebben meer bezit (rijkdom), macht en aanzien. 
• Dit blijkt uit hoe zij hun doden begroeven. 

1.2 De opkomst van de landbouw.

De landbouwsamenleving

1.2 De opkomst van de landbouw.

De landbouwsamenleving:

• Door grafgiften (voedsel, werktuigen en sieraden) te bestuderen kunnen we concluderen dat men geloofde in het hiernamaals. 
• Voorouders werden vereerd omdat ze voortleefden als geesten die kwaad of geluk konden brengen.
• De mensen geloofden ook in goden die samenvielen met natuurverschijnselen (natuurgodsdiensten). 
• Om hen gunstig te stemmen waren er rituelen en offers.

Meisje van Yde, gestorven tussen 54 v.C en 128 v.C. Komt dus niet uit de prehistorie. Hoogstwaarschijnlijk geofferd voor de goden.

Lees het stukje 'ontstaan van de landbouw'.
Leg uit waarom het ontstaan van de landbouw een revolutie wordt genoemd.

Lees de tekst 'De landbouwsamenleving'. Sleep de kenmerken van de landbouwsamenleving naar juist.

Juist

Onjuist

Boeren leefden met meer mensen samen dan jagers-verzamelaars.

Elk dorp zorgde voor zijn eigen spullen.

Boeren kregen minder bezit.

Er ontstonden natuurgodsdiensten met rituelen.

Verschil in bezit leidde tot gewelddadige conflicten.

jager-verzamelaars en boeren geloofden in een hiernamaals.

Mensen gingen tijdelijk wonen in huizen.

Verschillen in aanzien en macht werden kleiner.

Gebruik de tekst 'Oorzaken van de landbouwrevolutie'.

Gebruik de 6 feiten en versleep hieronder de juiste letters naar de omschrijving.

A. De bevolking groeide.

B. Dieren waarop veel werd gejaagd verdwenen.

C. Een gunstig milieu ontstond.

D. Er waren veel dieren die konden worden getemd.

E. Er was meer voedsel beschikbaar.

F. Het klimaat veranderde.

1. Een indirecte oorzaak van de landbouwrevolutie: 

2. Een directe oorzaak van de landbouwrevolutie:                    of

3. Een direct gevolg van de landbouwrevolutie:

4.  Een indirect gevolg van de landbouwrevolutie:

Blijf over

A

B

C

D

E

F