Systeemdenken

• mens
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Mens -gedrag en beïnvloedende factoren 

1. Mens - gedrag - beïnvloedende factoren

• Gedrag (waarneembaar, niet-waarneembaar, concreet handelen, aangeboren gedrag) 
  
• Interne factoren (biologische factoren, cognitieve processen, psychodynamische processen, leerprocessen) 
  
• Externe factoren (culturele omgeving, Sociale omgeving 
  

Cursus p 16

Je raadpleegt een dokter omdat je voortdurend buikpijn hebt, de dokter schrijft u medicatie voor tegen uw buikpijn.

        Met welke elementen hield de dokter rekening?

        Met welke elementen hield hij geen rekening? 

De dokter vertrekt vanuit een “klassieke benadering” die we individu – of elementenbenadering noemen. 

Eén element in het hier en nu - los van de rest

2. Systeemdenken

Systeemdenken = brengen naar een groter geheel

• Als mens maakt men dus deel uit van een systeem, en zelfs van verschillende systemen
• Binnen elk systeem is er een samenhang, een verbondenheid tussen de mensen
• Vormt een netwerk

• Vormt een netwerk
  
• Eén element weghalen uit het netwerk, heeft invloed op alle andere elementen binnen dat netwerk
• Alle elementen van het systeem zijn onderling afhankelijk van elkaar en hebben een grote onderlinge verbondenheid

De wereld kan gezien worden als een netwerk van systemen en subsystemen die de wijze van handelen, denken en voelen, van elke mens mede helpen bepalen.

• Eén element weghalen uit het netwerk, heeft invloed op alle andere elementen binnen dat netwerk
  
• Alle elementen van het systeem zijn onderling afhankelijk van elkaar en hebben een grote onderlinge verbondenheid

De wereld kan gezien worden als een netwerk van systemen en subsystemen die de wijze van handelen, denken en voelen, van elke mens mede helpen bepalen.

Grondlegger van systeemdenken: Nagy

• Hongaars-Amerikaanse psychiater en gezinstherapeut
• Tussen elke persoon en zijn/haar familieleden is er een “dynamisch verband”
  
• Familierelaties blijven invloed uitoefenen op persoon
• Goedkoop en efficiente therapie
• Betere resultaten door context te betrekken
• Aandacht op relaties

Kernbegrippen

• Circulaire beïnvloeding
  
• Gewoonten en regels
• Feedback
• Interactie
• Subsystemen

Vb: Een leerling is lange tijd afwezig op school:

 Aan de kant van de leerling: Ik ga niet naar school omdat leerkrachten toch niet in mij geloven

 Aan de kant van de leerkracht: Leerling komt niet naar school omdat ze weinig gemotiveerd is

Lineair denken: Oorzaak – gevolg verband die de werkelijkheid reduceert

Circulair denken: ik ben een schakel, deel van het geheel. Ik heb invloed/beïnvloed

Leerling vertoond weinig interesse in het vak -> weinig inzet -> slechte resultaten -> nog minder inzet -> negatieve opmerking -> nog minder interesse vertonen in het vak

Circulair denken 

• Proces die in stand gehouden wordt
• Vicieuze cirkel

Wat ik doe is een gevolg van de ander. 

De ander is de oorzaak van wat ik doe

De enige manier om uit die cirkel te geraken is:

- Over de cirkel praten

- De schuld niet op de ander steken *

- Elke je eigen aandeel/verantwoordelijkheid inzien

- Elk veranderen, in de omgekeerde richting van de cirkel

*! REFERENTIEKADER !

Gewoonten en regels binnen een systeem

• Binnen een systeem is omgang gebaseerd op gewoontes
  
• gewoontes -> regels 
• impliciet -> expliciet (dwingend)

regels => GEDRAGSCODE die systeem regelt

                

Feedback

Continue beïnvloeding tussen de elementen = uitwisseling informatie gedragscode = FEEDBACK

• positieve feedback: bevestig de ander in wat hij doet
• negatieve feedback: verwerping

Interactie

Een systeem kan niet gezien worden als de som van de afzonderlijke deeltjes binnen het systeem. 

Het kan ook niet gezien worden als een geheel. 

Een systeem is een geheel bestaande uit delen die elk op hun eigen manier met elkaar in interactie treden.

https:

Subsystemen

• Interactie binnen de lagen
• Maar ook TUSSEN de lagen

Besluit

- Mens deel van systemen 

- Systemen beïnvloeden elkaar continu op circulaire wijze

- Systeem heeft behoefte aan stabiele omgangsvormen

              > stabiliteit = niet te veel afwijken van gewoonten

              > soepelheid = onderlinge verhoudingen kunnen herzien worden, kleine veranderingen en verschuivingen zijn mogelijk

                                        

<-> te strikt: leidt tot onaangepast gedrag van leden