Anatomie & Fysiologie Deel 1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Het Skelet (herhaling les) 

Lesdoelen 

• De student is bekend met minimaal vier functies van het skelet
• De student heeft kennis van de opbouw van het bot & bindweefsel
• De student heeft inzicht in de verschillende pathologieen over de botten/gewrichten.
• De student is bekend met de relevante anatomische botstructuren van het lichaam.

Benoem minimaal vier functies van het skelet.

Ondersteuning en stevigheid

Aanhechting (pezen en spieren)

Beweging (spieren en gewrichten)

Bescherming (kwetsbare organen)

Vorming van bloedcellen (rood beenmerg)

Opslag (reservoir van mineralen, vooral Ca (calcium) en P (fosfaat)

Alle botten zijn met elkaar verbonden door gewrichten

1. Juist
2. Onjuist

Normaal bindweefsel 

Botweefsel

Cellen 

Weefsel

Matrix

Osteocyten

Collageen

Osteoblasten & Osteoclasten

Opbouw Bindweefsel

Normaal bindweefsel: 

                 cellen                        weefsel                    matrix 

 

                osteocyten           collageen                 botmatrix

                osteoblasten       sterk & flexibel       calcium fosfaat

                osteoclasten

                                                   combinatie                hard & kwetsbaar  

Opbouw van het bot

Diafyse            compact bot, merghotle

Epifyse            compact bot, spongieus

Groeischijven 

Periost 

Osteoblasten & Osteoclasten 

De goei van botten

• Enchondrale botvorming: lengtegroei vanuit kraakbeenweefsel groei vanuit groeischijf ( = epifisaire schijf)
• Periostale botvorming: diktegroei
  

       vanuit het botvlies

       worden er nieuwe botcellen aan           de bestaande botcellen geplakt

Vanaf welke leeftijd zijn we volledig uitgegroeid?

1. 19 jaar
2. 23 jaar
3. 18 jaar
4. 21 jaar

Wanneer is er sprake van Osteoporose?

1. Wanneer er meer osteoblasten zijn ten opzichte van osteoclasten
2. Als een zorgvrager botten breekt
3. Wanneer er meer botafbraak is dan botaanmaak
4. Wanneer er meer osteoclasten zijn ten opzichte van osteoblasten

Botopbouw & botafbraak 

• Botweefsel heeft een hoge stofwisseling omdat continu botafbraak en botopbouw plaatsvinden. Osteoclasten zijn grote bindweefselcellen die botweefsel afbreken.
• Osteoblasten zijn bindweefselcellen die botweefsel opbouwen; ze differentiëren tijdens dit proces tot beencellen (osteocyten).

Risicofactoren Osteoporose

Vrouwelijk geslacht

≥ 55 jaar

Verstoorde hormoonhuishouding (overgang, schildklieraandoening)

Voedsel deficiënties

Ongezonde leefstijl

Weinig zonlicht

Corticosteroïden gebruik

Breuken ontstaan ≥ 50e  jaar

Een laag lichaamsgewicht

Osteoporose in de familie

Behandeling Osteoporose

Pijnstilling (paracetamol, NSAID, opiaat?)

Middelen om de botdichtheid te verhogen

Soms worden ook hormonen gegeven (afh. van oorzaak: oestrogenen, PTH of androgenen)

Voedingssupplementen (Ca, vit D)

Bisfosfonaten ( remmen de botafbraak)

Leefstijladvies (afvallen, gezonde voeding, lichaamsbeweging)

Wat is Reuma?

1. Is een ziekte die gekenmerkt wordt door chronische ontstekingen van de gewrichten
2. Een aandoening die wordt gezien als slijtage aan de gewrichten

Hoe ontstaat reumatoïde arthritis?

• Oorzaak: reumatoïde artritis niet bekend ( w.s. multifactorieel, erfelijkheid speelt een rol)
  
• Het is een auto-immuun ziekte (afweersysteem keert zich tegen het lichaamseigen weefsel, afweerstoffen geven ontstekingsreacties in de gewrichten)
  
• Gevolgen: synoviale membraan in gewricht raakt ontstoken (artritis) -> meer vocht aangemaakt-> gewricht zwelt -> pijn, stijfheid en andere plaatselijke ontstekingsverschijnselen
  

Benoem enkele symptomen van RA

Pijn en startpijn

Stijfheid gewrichten, met name in de ochtend (startstijfheid)

Functieverlies

Begint vaak met klachten van handen en voeten (de kleine gewrichten)

Algemene ontstekingsverschijnselen (koorts, vermoeidheid, gebrek aan eetlust, algehele malaise)

Uiteindelijk ook kraakbeen aangetast

Misvormingen van de gewrichten

Osteoporose

Reumatoide arthritis 

Artrose 

Degeneratie gewrichtskraakbeen 

Lage botmineraaldichtheid

Osteofyten (botuitsteeksels)

Verstoorde hormoon huishouding

Corticosteroïden gebruik

Artrose (kort uitgeled)

• Bij artrose verandert het kraakbeen in een gewricht.
• Klachten zijn pijn en stijfheid in het gewricht, vooral bij het opstaan.
• Artrose ontstaat meestal in de heup, knie of shouder.
• Bewegen helpt tegen de pijn.
• Pijnstillers kunnen klachten verminderen.

Anatomie

• Geraamte 
• Botten & beenderen 
• Delen van het lichaam: 
• Hoofd 
• Romp 
• Ledenmaten (armen & benen) 

Hoeveel botten heeft het lichaam?

1. 206
2. 200
3. 195
4. 204

Schedel

Romp

Ledenmaten

Sleutelbeen

Staartbeen

Ellepijp

Schedelbeenderen

Bovenkaak

Heiligbeen

Scheenbeen

Schedel

• Schedelbasisbeenderen
  
• Bovenkaak
• Onderkaak
• Wervels

Romp 

Schoudergordel:

Sleutelbeen & schouderbladen

Borstkast: 

Borstwervels, ribben & borstbeen

Bekken: 

Heupbenen & heiligbeen

Wervelkolom: 

Wervels, heiligbeen & staartbeen

Hoeveel wervels heeft de wervelkolom?

1. 33
2. 30
3. 32
4. 28

De Wervelkolom 

7 halswervels (cervicaal)

12 borstwervels (thorocaal)

5 lendenwervels (lumbaal)

5 heiligbeenwervels (sacraal)

3/4 staartbeen wervels (coccyx)

Wat zijn de juiste termen van
de krommingen in onze wervelkolom?

1. Cervicale kyfose, thoracale lorsdose, lumbale lordose
2. Cervicale lordose, thoracale scoliosis, lumbale lordose
3. Cervicale lordose, thoracale kyfose lumbale lordose
4. Cervicale lordose, thoracale lordose lumbale kyfose

Ledenmaten 

Armen: 

Opperarmbeen= Os Humereus 

Ellepijp= Os Ulna

Ellepijp altijd aan de kant van de pink!

Spaakbeen= Os Radius

Vingerkootjes= Os Phalanges

Ledenmaten 

Benen: 

Dijbeen= Os Femur

Knieschijf= Patella

Kuitbeen= Os Fibulae

Scheenbeen= Os Tibia

Voetkootjes= Os Phalanges 

Terugkoppeling Lesdoelen

• De student is bekend met minimaal vier functies van het skelet
• De student heeft kennis van de opbouw van het bot & bindweefsel
• De student heeft inzicht in de verschillende pathologieen over de botten/gewrichten.
• De student is bekend met de relevante anatomische botstructuren van het lichaam.

Vonden jullie de les leerzaam/nuttig?

0100