Fictie pensum 4 - 3H/V - poetryslam - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Fictie 3H/V & 3V: Pensum 4 - Poëzie

Notities voor de docent:

Niet alle informatie is opgenomen in de slides. In dit notitieveld staat informatie die je bij deze presentatie kunt vertellen.

Studiewijzer - Les 2/3 Poëzie

Opstarten: 10 min.

• 5 min. Intro-video / teaser
• 5 min. Wat gaan we doen?

Klassikaal: 50 min.

• 20 min. LessonUp over poetryslam 
• 30 min. Toelichting poetryslam-opdracht + voorbeelden

Lesdoel(en): 

Aan het einde van de les...

• ... heb je geleerd wat een poetryslam is en hoe je zelf je performence kunt voorbereiden.
  

Wat heb je net gezien?

Je bent deze les begonnen met een video van het NK Poetryslam dat jaarlijks plaatsvindt in Tivoli Vredenburgh. 

Wij gaan iets vergelijkbaars doen in de klas. 

Wat gaan we doen bij het onderdeel Poëzie in pensum 4?

• Je woont de lessen poëzie bij met een actieve houding.
• Je schrijft twee gedichten, waarvan eentje over het maatschappelijke onderwerp dat je bij Beeldende Vorming hebt gekozen en eentje over een zelfgekozen passie (Dat mag groot en klein zijn, van salsa dansen tot roze koeken).
• Je doet mee met de Poetry Slam.

3 (of 4) Poëzielessen

• Les 1: Smaakontwikkeling. Wanneer noem jij iets poëzie?
• Les 2: Voordragen & schrijven. Wat is een Poetry Slam en waar moet je op letten tijdens de voorbereiding?
• (Les 3 voor 3h/v Schrijfles. Werktijd om gedichten te schrijven.)
• Les 3 (of 4 voor 3h/v): Poetry Slam. Draag je zelfgeschreven gedicht voor aan de klas.

Telefoonregels

• Het is toegestaan om je mobiele telefoon te gebruiken tijdens de les om deel te kunnen nemen aan de quizvragen van Lessonup  

• Geen telefoongebruik wanneer er geen (quiz)vragen in beeld verschijnen om antwoord op te nemen. 

• Tijdens een uitleg of video leg je je telefoon met het scherm naar beneden op je bureau

• Wie stiekem met zijn of haar grote liefde zit te Whappen tijdens de les moet er rekening mee houden dat ik al jullie diepe zieleroerselen voorlees aan de rest van de klas. Dus wees gewaarschuwd.

Testvraag: Wat ik tot nu toe van het fenomeen Poetry Slam gezien heb in de introductievideo vind ik...

Leuk! Ik heb er zin in.

Prima. Weer eens wat anders

Neutraal. Ik ben Zwitserland.

Cringe. Dat snap je zelf ook wel.

Saai. Gaap.

Stom. Ik doe nog liever spelling.

= Performance Poëzie

= Performance Poëzie

Amerikaanse wedstrijdvorm van poëzie, waarbij dichters zelfgeschreven gedichten voordragen in een duel.

Inhoud en voordracht zijn 

even belangrijk

Energiek

Gaat vaak over actuele of maatschappelijke onderwerpen

Waar komt het maatschappelijke karakter van 

Spoken Word tijdens een Poetry Slam vandaan?

Je bekijkt hierna een (Engelstalige) infomercial over de historie achter het fenomeen Poetry Slam.

Goed om te weten:

Spoken Word = voordracht van poëzie. Toegankelijk voor iedereen en wordt daardoor vaak gebruikt om een stem te geven aan minderheden. 

Poetry Slam = voordracht van maatschappijkritische poëzie in de vorm van een battle. Een jury laat door middel van gejuich of het gooien van rozen weten welke voordracht hen het meeste aanspreekt.

Uitgelicht: Amanda Gorman

Amanda is momenteel één van de meest bekende en uitgesproken Spoken Word-artiesten ter wereld. De 23-jarige klimaat- en sociale zekerheid-activiste mocht een zelfgeschreven gedicht voordragen tijdens de inauguratie van Biden in 2021. Waar ze een onuitwisbare indruk achterliet bij haar toehoorders. 

Haar gedicht 'The Hill We Climb' werd een symbool van eenheid en hoop. 

Het is om meerdere redenen bijzonder dat Amanda op de inauguratie mocht spreken. Ze vertegenwoordigt meerdere minderheden en thema's die bij besluitvorming een grotere stem verdienden volgens Biden. 

Na de quizvraag bekijk je de (Engelstalige) TEDtalk die Amanda gaf over poëzie.

Ze geeft de TEDtalk in Spoken Word-vorm. De titel van haar TEDtalk is:  Using your voice is a political choice.

Wat vind je van haar visie op poëzie?

Welke groep vertegenwoordigde ze?

1. Vrouwen
2. Gekleurde mensen
3. Jeugd / nieuwe generatie
4. klimaatactivisten

Wat vind je van haar standpunt dat kunst -en daarmee ook poëzie- altijd politiek gekleurd is,
omdat het laat zien hoe de maker naar de wereld kijkt waarin hij of zij leeft?

Daar ben ik het wel mee eens

Dat hangt af van het onderwerp van de kunst/poëzie

Dat hangt af van het doel dat de maker ermee heeft

Oneens, kunst en poëzie zijn bedoeld om het dagelijks leven te verfraaien

Ik heb hier geloof ik geen mening over.

Iets anders, namelijk...

Waar te beginnen? 

Je gaat zelf twee gedichten maken, maar eerst geven we je wat inspiratie. 

Hoe pak je de Poetry Slam aan en waar moet je dan allemaal aan denken?

Aan de hand van zes bekende Nederlandstalige dichters 

nemen we de zes aandachtspunten met je door:

• Zaïre Krieger: Blijf dichtbij jezelf wanneer je een onderwerp kiest.
• Hans Dorrestijn: Formuleer niet meteen een volzin, maar breng elementen samen.
• Edward van de Vendel: Show, don't tell
• Joost Oomen: Breng een gevoel over. Je hoeft niet letterlijk een fenomeen te beschrijven
• Benzo Karim: Denk na over de vorm van je performance. 
• Mahat Arab: Je bent nooit te jong, geef je eigen generatie een stem.

Tip: Let niet alleen op de inhoud van de woorden, maar kijk ook goed naar hun houding en handgebaren, luister naar hun stemgebruik.

Afkijken mag! Kijk naar de gedichten en de voordracht van andere dichters om inspiratie op te doen voor je eigen gedichten.

Zaïre Krieger

Blijf dicht bij jezelf als je een onderwerp kiest

Zaïre is journalist en dichter. Als Spoken Word-artiest treedt ze op en doet mee aan Poetry Slams. Ze maakte de Nederlandse vertaling van 'The Hill We Climb' van Amanda Gorman. 

Zaïre schrijft vaak over hele concrete misstanden in de maatschappij. De problemen die ze aan de kaak wil stellen zijn vaak onderwerpen waar ze zelf, op persoonlijk vlak, een grote binding mee voelt. Ze verwerkt haar persoonlijke ervaringen en gevoelens in haar werk en weet een bepaalde urgentie over te brengen met haar stemgebruik en formulering.

Is er iets in de actualiteit of de maatschappij waar jij je persoonlijk door geraakt voelt ?

Is er iets in de actualiteit of de maatschappij waar jij je persoonlijk door geraakt voelt? (Denk aan de voorbereidingslessen bij BV)

Hans Dorrestijn

Probeer niet meteen volzinnen te formuleren, maar breng eerst eens elementen samen die met je onderwerp te maken hebben. De volgorde en vorm volgen dan vanzelf.

Hans Dorrestijn kiest ervoor om een parodie te maken op een gedicht van Remco Kampert. Dat is een prima manier om jezelf op weg te helpen en het kan ervoor zorgen dat er op een subtiele manier humor in je gedicht sluipt. Zijn monotone stemgebruik draagt daar ook aan bij. 

Beide gedichten gaan over 'de elementen van een gedicht'. Hans laat hiermee zien dat een gedicht iets anders is of kan zijn dan een duidelijk verhaal met een kop en een staart. Maak het jezelf niet te moeilijk en staar je niet blind op volzinnen. Schrijf eerst eens de verschillende 'elementen' op waar jij aan moet denken bij het onderwerp van jouw gedicht.

Aan welke vijf dingen denk jij als eerste bij jouw onderwerp?

Edward van de Vendel

Show, don't tell. Hou het klein, beschrijvend en beeldend. Vul niet te veel in.

Je onderwerp hoeft niet meteen concreet onder woorden gebracht te worden. 

Als kinderboekenschrijver weet Edward ontzettend goed hoe hij een verhaal moet vertellen waarbij hij niet alles voor de lezer of toehoorder invult. Hij schetst situaties en prikkelt je verbeeldingskracht, waarna je zelf kunt bedenken wat je ervan vindt. Hij laat de lezer zelf interpreteren en conclusies trekken

In het volgende fragment draagt hij een gedicht voor waar je een bepaalde conclusie uit kunt trekken. Wat probeert hij te zeggen, denk je? 

Joost Oomen

Breng een gevoel over. Je hoeft niet per se een letterlijk fenomeen te beschrijven.

Wie een feitelijke opsomming of een heldere uitleg over de actualiteit wil ontvangen kan het journaal kijken of de krant lezen. Poëzie kan de ruimte geven aan bijbehorende (onderbuik) gevoelens. Soms is maatschappijkritiek namelijk niet zo makkelijk in heldere taal uit te leggen, maar je kunt wel als doel hebben om een gevoel over te brengen. Juist wanneer poëzie een gevoelige snaar weet te raken, blijft de achterliggende boodschap beter hangen. 

Joost Oomen is heel goed in het verwoorden van gevoelens door  middel van beeldtaal. Je ziet zo voor je wat hij bedoelt. Hij past zijn toon en verteltempo aan. In de volgende video roept hij met zijn gemijmer en meanderende zinnen een bepaald gevoel op.

Wat voel jij bij dit gedicht?

"Ze is mooier dan de maan. Ze heeft krullen als de kringen in water als de eendenkuikens voor het eerst zwemmen gaan"

Welk gevoel probeert Joost Oomen op te roepen met deze zinnen,
zonder het letterlijk bij naam te noemen?

1. Lust
2. Jaloezie
3. Liefde
4. Bewondering

Benzo Karim

Denk na over de vorm van je performance. 

Op welke manier kun je de inhoud van je gedicht ondersteunen?

Benzo ontroert al nog voordat hij heeft gesproken. Zijn aanwezigheid spreekt een eigen taal. Zijn voordrachten zijn muzikaal, ritmisch, dynamisch en doorleefd van emoties. Benzo is een performer en weet heel goed hoe hij de inhoud van zijn woorden kracht bij moet zetten door voor een bepaalde vorm te kiezen.

Tijdens de volgende video ondersteunt hij zijn zeer persoonlijke verhaal met een aantal symbolische handelingen op het podium.  Wat doet hij op het podium, waardoor hij kwetsbaar maar tegelijkertijd ook krachtig lijkt?                 

Wat probeert Benzo Karim duidelijk te maken door meerdere lagen jassen uit te trekken terwijl hij zich ondertussen met woorden steeds kwetsbaarder uitdrukt over de opmerkingen die hij in zijn leven over zijn postuur heeft gekregen?

Mahat Arab

Je bent nooit te jong om poëzie te schrijven. 

Geef je eigen generatie een stem en laat je niet intimideren door de ervaring van anderen. 

Weinig ervaring kan juist een heel puur en authentiek gedicht opleveren. 

Inmiddel is Mahat een bekende Spoken Word-artiest die onder meer te zien is op festivals als Lowlands en Down The Rabbit Hole. Je zou hem kunnen kennen als jurylid voor de jeugdboekenprijs De Boon, hij is literair programmamaker en onderdeel van Club Lees (de leesclub voor jongeren van vpro).

Dat klinkt als VEEL ERVARING, maar hij was niet veel ouder dan jullie toen hij met poëzie en performen begon.  Veel tieners en jongeren herkennen zich in zijn teksten die over identiteit, onwennigheid gaan. En over de humor die we in ongemak tegen kunnen komen.

Luister naar een herkenbaar en eerlijk gedicht over de wijk waarin hij opgroeide en de omgeving waarin hij studeerde.

Welke voordracht sprak jou het meeste aan?

Zaïre Krieger

Hans Dorrestijn

Edward van de Vendel

Joost Oomen

Benzo Karim

Mahat Arab

Individuele opdracht

Maak alvast een begin met je eigen twee gedichten

Tips:

- Kunst afkijken 

Het helpt om de kunst af te kijken b dichters. Lees gedichten van anderen en schrijf op wat je aanspreekt. Als het iets met je doet iij anderes het goed. Maar waar komt dat door?

- Onderwerp kiezen 

Kies een onderwerp dat dichtbij je ligt.  Je schrijft een gedicht over een maatschappelijk onderwerp en een gedicht over een persoonlijke passie. Bedenk wat je boodschap is bij dit onderwerp. Wat wil je erover vertellen?

- Woorden puzzelen

Gebruik woorden die bij jou passen. Lees het af en toe hardop voor. Hoe klinkt het? Struikel je over sommige woorden of zinnen? Puzzel net zo lang totdat elk woord op de juiste plek staat.

- Slot 

Zorg voor een echt slot aan je gedicht: een mooie boodschap of een verrassende wending. Geef de lezer iets om over na te denken.

Kies één van de twee gedichten uit om voor te dragen tijdens de klassikale Poetry Slam. Het is handig om thuis alvast even te oefenen met het hardop voordragen. Denk ook na over je toon, je volume, je mimiek, je eventuele handgebaren en je houding. Uiteraard mogen de gedichten een stuk korter zijn dan de voorbeelden uit deze les.

Lesdoelen: Ik heb geleerd wat een Poetry Slam is en hoe je zelf je performance kunt voorbereiden.

Geef aan op een schaal van 1 tot 10.
0 = Ik snap er helemaal niets van...
10 = Ik snap het helemaal!

Lesdoel: 

• Aan het einde van de les heb je geleerd welke soorten personages er zijn.

Lesdoel: 

• Aan het einde van de les heb je geleerd aan welke elementen je moet denken bij het schrijven van een kerst- of winterverhaal.

010

Laat met een emoji weten
wat je van deze les vond:

😒🙁😐🙂😃