Workshop 1: Plannen, timemanagement en taakinitiatie

• Executieve Functies
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Workshop:

Plannen en

Timemanagement

Workshop:

Planning en Timemanagement

Taakinitiatie

Even voorstellen...

Anniek Zevenberg

Opzet vanmiddag:

Deel 1: Starten met een (korte) inleiding over planning, timemanagement en taakinitiatie:

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zie je hiervan in de klas?
  
• Wat zie je hiervan bij individuele leerlingen?
  

Opzet vanmiddag:

Deel 2: Hoe kun je hier concreet op inzetten binnen de les?

Samen door verschillende werkvormen (praktijkvoorbeelden) gaan:

• Planning korte en lange termijn
• Toetsweekplanning


• Hoe ziet jouw tijd eruit?
• Pomodorotechniek
• Uitstelgedrag voorkomen (tips)

De 11 Executieve Functies

Redenen om hiermee aan de slag te gaan in de onderwijspraktijk

• Executieve functies spelen een rol in vele aspecten van het dagelijks leven (zowel cognitief als emotioneel)
• Executieve functies zijn veranderbaar
• Omgeving is nodig hiervoor
• Ontplooiing en tegen kansen-ongelijkheid in het onderwijs

Kortom!

Wij  doen ertoe! Door in te zetten op de ontwikkeling van de EF  kunnen we de leermotivatie en studieprestaties stimuleren. We leggen de basis voor de persoonlijke ontwikkeling van de leerling.

Deel 1: Planning

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zie je hiervan in de klas?
  
• Wat zie je hiervan bij 
  

individuele leerlingen?

Planning

Het maken van een goede planning is van belang om het schoolwerk goed te organiseren. 

Zowel docenten als leerlingen geven aan dat dit een van de lastigste vaardigheid is voor leerlingen. 

Zichtbare kenmerken planning

• Leerling heeft moeite met langetermijnopdracht
  
• Leerling heeft moeite met beslissen wat eerst moet gebeuren en wat daarna komt
  
• Leerling is niet in staat om een tijdsplanning te maken en zich daaraan te houden
  
• Leerling vergeet taken op tijd af te maken
  
• Leerling werkt onvoldoende systematisch
  

Wat zeggen leerlingen zelf?

"Heel vaak maak ik mijn huiswerk niet, omdat ik niet precies weet wat ik moet doen of hoe ik moet beginnen"

"Het is zoveel dat ik nog moet doen, ik weet niet waar ik moet beginnen"

Deel 2: Planning

Opgeven en bespreken van:

1. Huiswerk
2. Lange termijn opdrachten
3. Toetsen

Welk plantool gebruiken de leerlingen op jullie school?

Planning - opgeven huiswerk

Als leerlingen het opgegeven huiswerk direct inplannen, ontwikkelen ze de vaardigheid plannen en maken dit eigen.

Welke stappen kun je met de leerlingen doorlopen?

1. Laat de leerlingen het huiswerk opschrijven in de agenda
2. Laat de leerlingen bedenken wanneer ze het gaan maken en hoeveel tijd het gaat kosten
3. Plan het in en schrijf het op!

Geef de leerlingen 5 minuten om dit te doen!

Planning - lange termijn opdrachten

Ondersteun leerlingen bij het inplannen van lange termijnopdrachten, bijvoorbeeld door samen te kijken welke deelopdrachten er zijn en daarna af te spreken welke week wat af moet zijn (tussentijdse deadlines).

Leerlingen leren door dit schema een lange termijn opdracht in te plannen

Planning - toetsweekplanning

Begeleid de leerlingen in het plannen van een toets(week), door middel van het verdelen van de taken.

Het opdelen van de leerstof in kleine stukken is voor veel leerlingen nog niet vanzelfsprekend.

Op deze manier leren leerlingen het leerwerk voor een toets of toetsweek goed in te plannen.

Deel 1: Timemanagement

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zie je hiervan in de klas?
  
• Wat zie je hiervan bij 
  

individuele leerlingen?

Timemanagement

Het slim en goed indelen van je tijd is belangrijk voor het indelen van je dag. Wanneer je de tijd die je aan school besteedt, goed kan indelen, houd je ook tijd over om leuke dingen te doen. Je weet waar je aan toe bent.

Zichtbare kenmerken timemanagement

• Leerling heeft moeite met het tijdig afmaken van een taak
  
• Leerling mist de deadline van opdrachten
  
• Leerling vindt het moeilijk in te schatten hoe lang iets duurt
  
• Leerling maakt taken vaak niet op tijd af
  
• Leerling kan geen prioriteiten stellen en inschatten welke taken belangrijk zijn
  
• Leerling kan langetermijnopdrachten niet of met moeite verdelen over verschillende dagen
  

Wat zeggen leerlingen zelf?

"Ik weet niet hoeveel tijd het kost om te leren voor geschiedenis, het is zo veel"

"Ik kom vaak te laat op school, het duurt uiteindelijk toch veel langer om mijn tas in te pakken en alle spullen bij elkaar te zoeken"

"Ik begin vaak te laat met leren en denk dan: 'nu heeft het toch geen zin meer' en dan doe ik het helemaal niet meer"

"Ik begin vaak te laat met leren en denk dan: 'nu heeft het toch geen zin meer' en dan doe ik het helemaal niet meer"

Deel 2: Timemanagement

Hoe ziet jouw tijd eruit? 

Inschatten van de tijd van een taak

Pomodoro techniek

Timemanagement - hoe ziet jouw tijd eruit?

Timemanagement - inschatten van de tijd

Neem met de leerlingen door:

• Hoeveel tijd heb je nodig voor het huiswerk?
• Hoeveel tijd heb je nodig voor het leren van de toets?
• Hoeveel tijd heb je per paragraaf nodig?

Als ze dit niet weten: een timer zetten tijdens het maken en/of leren, zodat ze hier steeds meer inzicht in krijgen.

Timemanagement - aandachtscurve

Timemanagement - pomodoro techniek

Deel 1: Taakinitiatie

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zie je hiervan in de klas?
  
• Wat zie je hiervan bij 
  

individuele leerlingen

Taakinitiatie

Het makkelijk en zelfstandig kunnen starten met je (school)taken helpt om eerder klaar te zijn, maar ook om efficiënter te werken. Wanneer dit je goed lukt, begin je gelijk en stel je niet uit om aan je deadlines, huiswerk en toetsen te werken.

Zichtbare kenmerken taakinitiatie

• Leerling begint pas op het laatste moment aan een taak
  
• Leerling moet eraan herinnerd worden om te beginnen met een opdracht of huiswerk
• Leerling start moeilijk op met een taak
• Leerling start moeilijk op als een andere taak net is afgerond
• Leerling wacht bij groepsactiviteiten tot iemand anders begint
• Leerling moet eraan herinnerd worden om met bekende routines te beginnen

Wat zeggen leerlingen zelf?

"Ik heb geen zin om te starten, dus ik start maar niet"

"Als ik eenmaal bezig ben, lukt het wel. Maar het starten is voor mij heel moeilijk om te beginnen"

"Ik stel eigenlijk altijd alles uit, ook al weet ik dat ik hierdoor in problemen raak. Pas als ik een cijfer ergens voor krijg, werk ik door vlak tot aan de deadline"

"Ik begin vaak te laat met leren en denk dan: 'nu heeft het toch geen zin meer' en dan doe ik het helemaal niet meer"

Deel 2: Taakinitiatie

Wat zit erachter? Vragen en doorvragen

Uitstelgedrag voorkomen

Aantal tips

Taakinitiatie - wat zit erachter?

Aangezien taakinitiatie een lastige EF is, maar ook veelvoorkomende, is het van belang om allereerst te achterhalen waar de leerling tegenaan loopt. Dit doe je door het gesprek aan te gaan en vragen te stellen. Dan kom je er vaak achter wat er speelt en kun je hierop verder doorgaan:

• Het is te veel
• Het is te lastig
• Het is niet overzichtelijk
• Leerling kan zich niet focussen

Taakinitiatie - opstellen van doelen

1. Goede leerdoelen zijn duidelijk; ga het gesprek aan met leerlingen en werk met voorbeelden.

2. Goede leerdoelen zijn uitdagend; ze hebben de juiste balans tussen te makkelijk en te moeilijk. Bevraag leerlingen aan het begin van een leerdoel (hoe uitdagend vinden ze het leerdoel, waar staan ze nu t.o.v. het doel).

3. Goede leerdoelen zijn niet te complex; leerlingen raken gedemotiveerd als het leerdoel te ingewikkeld is. Splits een groter leerdoel op in kleinere leerdoelen. Betrek leerlingen bij dit proces. Het opdoen van kleine succeservaringen motiveert, ze geven een gevoel van competentie.

4. Doelen worden effectiever als je feedback krijgt op het proces; of leerlingen het wel of niet goed hebben gedaan wordt nog te vaak slechts afgemeten aan het cijfer dat ze krijgen. Om leerlingen intrinsiek te motiveren is juist oog voor het proces belangrijk, kijk dus ook naar de weg ernaartoe. Feedback wordt motiverender naarmate leerlingen meer eigenaarschap krijgen en nemen over hun leren.

5. Doelen zijn motiverender als je je er betrokken bij voelt; betrek leerlingen dus bij het formuleren van doelen

Taakinitiatie - uitstelgedrag voorkomen

Er zijn verschillende tips om uitstelgedrag te voorkomen. Bespreek dit met leerlingen en laat ze zelf uitkiezen welke van deze tips ze gaan uitproberen. Dit kun je dan bijvoorbeeld afspreken om een week te gaan proberen, om daarna te bespreken hoe dit is gegaan en wat er beter ging.

Taakinitiatie - aantal tips

Goede structuur: wanneer doe je wat en hoe pak je het aan

Als - dan regel

Pomodoro techniek

2 minuten regel

En andere tips...

Hoe nu verder in de eigen onderwijspraktijk?

Met welke besproken onderdelen zouden jullie willen starten in de lespraktijk? 

Op welke manier?
Welke instrumenten hebben jullie hier al voor?

Bespreek dit in groepjes met elkaar.

Afsluiting

Zijn er nog vragen?

Nog een casus:

• Waar loopt hij tegenaan?
  
• Bij welke EF horen dit?
  
• Hoe zou je de leerling verder kunnen helpen?
  

Een casus bespreken

• Waar loopt deze leerling tegenaan?
  
• Bij welke EF hoort dit?
  
• Hoe zou je de leerling verder kunnen helpen?
  

* Casus

Bespreek in tweetallen een casus:

• Waar loopt deze leerling tegenaan?
  
• Welke EF hoort hierbij?
  
• Hoe zou je de leerling verder kunnen helpen?