LITERATUUR 5V

LITERATUUR 5V

LITERATURA 5V - TOETSWEEK D 60'

LA EDAD MEDIA

De Middeleeuwen

Al-Andalus

Nnaam die de moslimveroveraars gaven aan het deel van het Iberisch Schiereiland dat zij bestuurden tussen 711 en 1492. In deze periode was het zuiden (en soms ook het centrum) van Spanje onder islamitisch bestuur. Het gebied was multicultureel: moslims, christenen en joden leefden er samen — soms in vrede, soms in conflict.

Al-Andalus stond voor een periode van meer dan 700 jaar islamitische aanwezigheid in Spanje.

Het gebied was een centrum van kennis, kunst, tolerantie en conflict.

De invloed van Al-Andalus leeft nog voort in de Spaanse taal (Arabische leenwoorden), architectuur (zoals het Alhambra), en in de culturele geschiedenis van Spanje.

Middeleeuwse Literatuur

De Spaanse middeleeuwse literatuur weerspiegelt een samenleving in conflict en verandering. Religie, heldendom en eer staan centraal. Veel teksten werden mondeling doorgegeven voordat ze op schrift werden gesteld.

Onderverdeeld in twee hoofdgenres:

Mester de juglaría

Mester de clerecía

Mester de juglaría:

Verhalen werden verteld door juglares (minstrelen).

Op muzikale wijze gebracht op straat of op pleinen.

Gingen vaak over dappere ridders en heldendaden.

Mondelinge traditie → auteurs meestal onbekend.

Mester de clerecía:

Bestond uit religieuze teksten.

Had een vaste vorm/structuur (zoals cuaderna vía).

Geschreven door geestelijken.

Doel: het volk onderwijzen over het christelijk geloof en leven.

Structuur van het Cantar de Mio Cid

 opgedeeld in drie cantares (delen):

Cantar del Destierro – De ballingschap van El Cid

Cantar de las Bodas – De huwelijken van zijn dochters

Cantar de la Afrenta de Corpes – De belediging en eerherstel van de Cid

Deze indeling volgt de persoonlijke ontwikkeling van de Cid: van onrechtvaardige verbanning tot uiteindelijk eerherstel en glorie.

Het Lied van de Ballingschap 

beschrijft hoe de Cid onterecht verbannen wordt uit Castilië door koning Alfonso VI. Voor zijn vertrek laat hij zijn vrouw en dochters achter in het klooster van Cardeña. Zijn luitenant Martín Antolínez regelt op slinkse wijze geld bij twee Joden om het leger te kunnen onderhouden. Vervolgens trekt de Cid richting de grens van Castilië om strijd te leveren tegen de Moren.

EL CANTAR DEL MIO CID

TRABAJA EN LAS TAREAS

La Mancha

Don Quijote y Sancho Panza

Don Quijote de la Mancha

Don Quichot van La Mancha
Miguel de Cervantes Saavedra (1547 - 1616)
Translated by J. J. A. Goeverneur (1809 - 1889)

Door het lezen van te veel ridderromans is Don Quichot zijn verstand kwijtgeraakt. Denkend dat hij zelf een dolende ridder is, verlaat hij zijn huis en begint een dwaaltocht over de wegen en het platteland van Spanje, op zoek naar avonturen. Als doel heeft hij voor ogen het rechtzetten van alle soorten onrecht, om door deze goede daden beroemd te worden. Op zijn trektocht wordt Don Quichot vergezeld door zijn buurman en dienaar Sancho Panza. (naar Wikipedia)

This is a Dutch translation and adaptation of the book: Don Quijote by Miguel de Cervantes Saavedra.
Genre(s): Action & Adventure Fiction, Literary Fiction
Language: Dutch

Escucha el libro en holandés

Don Quijote de la Mancha

Het einde van de ridderroman. Cervantes’ satire maakt een finaal einde aan de middeleeuwse, gecodificeerde ridderroman. De ridder bevindt zich in een wereld waar zijn idealen en daden hooguit belachelijk gevonden worden door de eenvoudige mensen.

Psychologie. In Don Quichote lezen we geen kurkdroog narratieve opeenvolging naar een duidelijk doel. De structuur is bijna circulair: hoe Don Q het ook aanpakt, het resultaat blijft hetzelfde: hij krijgt nog meer klappen. Het verhaal drijft op fascinerende en grappige psychologie van de anti-held Don Q en dat is voor het eerst in de literatuurgeschiedenis. Ook op dit vlak opent Cervantes de weg naar de moderne roman.

Volkstaal. Het meesterwerk is ook een voorbeeld van groeiende belang van de volkstaal in de late 16e-17e eeuw. Andersom is de invloed van Cervantes boek op de Spaanse taal evenmin te onderschatten. Het was immers van bij de publicatie een hit.

Cervantes, Don Quichote de la Mancha, hoofdstuk 1

Deze roman werd oorspronkelijk geschreven in het...

1. Latijn
2. Spaans
3. Italiaans
4. Grieks

Hoe heette Don Quijote echt?

1. Quesada
2. Quejana
3. hierover is geen zekerheid
4. Quijada

Cervantes' boek is een ... de middeleeuwse ridderroman

1. imitatie van
2. satire op
3. voorbeeld van
4. ode aan

EXTRA

Película en español

La casa de Bernarda Alba

Se cuenta la historia de Bernarda Alba, que tras haber enviudado por segunda vez a los 60 años, decide vivir el resto de su vida en el más riguroso luto. El luto se romperá por la llegada de Pepe el Romano.

Uno de los rasgos más destacables de su personalidad es su fanatismo religioso. Con ella viven sus cinco hijas. Durante toda la

obra no aparece ningún personaje masculino en escena. El apellido de las mujeres es simbólico y significa “castidad”.

La obra comienza con la entrada de las sirvientas hablando del despotismo de Bernarda y con la llegada inmediata de esta, tratando de forma estricta a sus hijas e imponiendo silencio.

Cuando la hija mayor hereda una gran fortuna que atrae a un pretendiente, los celos y las pasiones se desatan y desembocan en un final trágico con la muerte de la más joven, que no quiere someterse a la voluntad de su madre.

Bernarda finaliza la obra diciendo que ha muerto virgen, mostrando así su preocupación social que es más importante que la muerte de su hija.

resumen en holandés

Het verhaal gaat over Bernarda Alba, die, nadat ze op 60-jarige leeftijd voor de tweede keer weduwe is geworden, besluit de rest van haar leven in rouw te leven. Op 60-jarige leeftijd besluit  ze de rest van haar leven in de meest rigoureuze rouw te leven. De rouw zal worden gebroken door de komst van Pepe el Romano. Een van de opmerkelijkste kenmerken van Bernarda Alba is haar religieus fanatisme. Haar vijf dochters woonden bij haar. Gedurende het hele stuk verschijnt er geen mannelijk personage op het toneel. De achternaam van de vrouw is symbolisch en betekent "kuisheid".
Het stuk begint met de entree van de dienstmeisjes die praten over het despotisme van Bernarda, het streng behandelen van haar dochters en het opleggen van stilte.
Wanneer de oudste dochter een groot fortuin erft, trek dit  veel minnaren aan, jaloezie  en passies worden ontketend en leiden tot een tragisch einde met de dood van de jongste dochter, die zich niet wil onderwerpen aan de wil van haar moeder.
Bernarda eindigt het stuk door te zeggen dat haar dochter als maagd is gestorven, waarmee ze laat zien dat wat andere zeggen en sociaal aanzien voor haar belangrijker zijn, dan de dood van haar dochter.

Bernarda

Su nombre significa “con fuerza o empuje del oso”. Es una mujer que ha enviudado dos  veces. Manifiesta su poder llevando un cetro que recuerda al de Júpiter. Es un personaje trágico pues determina con sus errores la destrucción de su núcleo familiar.
Es incapaz de ver la realidad y está obsesionada por la limpieza (= obsesión por la honra). Es tirana, hipócrita, utiliza un lenguaje muy dictatorial y le importa mucho el qué dirán. Cree que a los hombres todo se les consiente. Piensa que ella pertenece a
una clase social superior. Bernarda asume los códigos sociales hasta el punto de acallar su dolor ante la muerte de su propia hija. A la larga se revela como un personaje vacío ajena a los valores que aparenta  defender, por ejemplo la religión es en ella simple práctica externa. Tras su máscara de  inflexibilidad oculta un profundo miedo al mundo que la rodea, que considera
amenazador, de ahí que se encierre en su casa con su familia.  Una a una las mujeres de la casa se van rebelando contra ella. Primero Poncia y María Josefa, después sus hijas en especial Adela que llega a romper el bastón de mando  “Aquí se acabaron las voces de presidio. No dé usted un paso más, en mí no manda nadie más que Pepe”.

ANGUSTIAS

Su nombre significa “opresión, congoja”. Es un personaje angustiado por el paso del
tiempo. Se hace vieja y no ha encontrado marido. Resulta patéticamente frívola
cuando se empolva la cara. Jamás discute el sistema basado en las apariencias. Se
piensa casar con Pepe el Romano gracias a su dinero. Lo que más desea es salir de la
casa y del poder de su madre.

MAGDALENA

Significa “desconsolada, lacrimosa” Es la segunda hija y la que más quería a su padre.
Está convencida de que nunca se casará, y habría deseado haber nacido varón. Tanto ella como Amelia han aceptado el poder de su madre con resignación.

AMELIA

Tercera hija. Su nombre significa “territorio gobernado por un caudillo.” ("Gebied geregeerd door een krijgsheer.") También “sin miel”. Posee el carácter más tímido, es sumisa y apenas habla durante la obra.

MARTIRIO

Su nombre significa “muerte o tormento”. Es el personaje más complejo de todos, enferma, depresiva y pesimista. Su madre frustró su boda con el joven Enrique  Humanes por ser hijo de un gañán. Su insatisfacción sexual se revela en su gusto por la  ropa interior y en el robo del retrato de Pepe. Con su madre mantiene una relación de  dependencia y odio.
A ella también le atrae Pepe el Romano, de ahí que sus celos adopten la forma de
comentarios mordaces hacia Angustias y en especial hacia Adela ( “qué lástima de
cara”, qué lástima de cuerpo”), su verdadera antagonista. Martirio será la responsable
última del suicidio de su hermana.

ADELA

La más joven. Su nombre significa “de carácter noble”. También tiene que ver con el
verbo “adelantarse”. No está dispuesta a someterse a la tiranía materna. Está marcada por un enorme deseo de libertad que expresa tanto en acciones mínimas (usa un abanico de flores, se pone un vestido verde, contempla las estrellas) como  trascendentes (se fuga en medio de la noche para acostarse con Pepe el Romano). Desafía la moral establecida ¡Mi cuerpo será de quien yo quiera! y está dispuesta a convertirse en la querida de Pepe. No se atreve a abandonar la casa para lograr su emancipación, aunque sí rompe el bastón de Bernarda. Su suicidio es la única salida ante la mortal negación que se le impone a su deseo de amor.

LA PONCIA

El contrapunto de Bernarda es Poncia. Es su boca la que pronuncia las palabras más
duras sobre Bernarda: “Tirana de todos los que la rodean”. Es la criada más importante
y además la principal confidente de Bernarda pese al odio que siente por ella. Destaca
su habla popular e interviene en las conversaciones con las hijas de modo abierto y
descarado. Tutea a Bernarda pero esta no deja de recordarle las distancias sociales que
las separan.
Engarza con el arquetipo creado en La Celestina, servil con un amo al que en realidad
le guarda un profundo rencor. Hace de puente entre las clases altas y bajas, entre la
madre y con las hijas, entre el interior y el exterior de la casa, y ha conocido en sus
carnes tanto la sexualidad como la represión. Sus comentarios irónicos y humorísticos
la emparentan con el gracioso del teatro cómico español y defiende permanentemente
los valores de la comunidad de la que teme ser expulsada por sus orígenes familiares.
Ha encontrado en casa de su ama una coraza frente a la amenaza exterior.

SIGNIFICADO

La casa de Bernarda Alba es un drama social que retrata los valores tradicionales de la burguesía rural, así como la injusticia social de la Andalucía de los años treinta.
Bernarda es defensora de un código moral basado en la posesión de la tierra, el matrimonio, la honra y el predominio moral del varón. Las únicas salidas que caben si no se acepta la ley impuesta por Bernarda son la locura (María Josefa), que es la forma extrema de la evasión o el suicidio (Adela) forma extrema de la rebelión. El desafío de Adela, implica no solo su muerte sino la aniquilación de cualquier deseo para el resto de la familia: “A callar he dicho, las lágrimas cuando esté sola, nos hundiremos todas en un mar de luto”. Pero el silencio que Bernarda pide está dirigido no solo a sus hijas y criadas, también a las lenguas y oídos de todo el pueblo. Es como si los mismos espectadores debieran sofocar la evidencia de la verdad: “ella la hija de Bernarda Alba ha muerto virgen ¿Me habéis oído? Silencio, silencio. He dicho ¡silencio!”

EXTRA

película

fuente:

Análisis de La casa de Bernarda Alba de Federico García Lorca. . Realizado por Gracia Fernández-
Cuesta Valcarce. Profesora de Lengua y Literatura Española de St. George ́s British School of Málag

Ya salen los

en busca de las espigas;

se llevan los corazones

de las muchachas que miran.

Rode rozen en tortilla's

www.studeersnel.nl