1.5 Steden in Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

B                B                C                C    

Overzicht Periode 3

• Thema: Zuid Amerika
• Benodigde lesmaterialen: Boek, pen, schrift

	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9
Randstad		...	...	...	...	...

           Leerdoelen

Vandaag gaan we onze kennis over verstedelijking, verstedelijkingsgraad en -snelheid opfrissen. We gaan kijken naar de verschillen tussen Latijns-Amerikaanse steden.
We gaan het hebben over de verschillen in het stadsmodel wereldwijd en bekijken ook wat de informele sector voor een stad betekent.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.      

       Wat is een stad?

Urbanisatie

1. vlakke vruchtbare gebieden
2. kruispunten handelswegen (aan de rivieren, bij de kust)
3. vindplaatsgrondstoffen

Soorten steden

Geef een voorbeel in Z-A van een: 

- hoofdstad

- megastad

- primate city

- metropool

- wereldstad

Primate city

stad met alle belangrijke economische en politieke functies die vele malen groter en belangrijker is dan andere steden in land

Ontwikkeling richting landbinnen:

Oorzaak: problemen, zoals files, luchtvervuiling en tekort aan woningen

Gevolg: stimuleren economie in minder ontwikkelde gebieden.

Global power city index

mori-m-foundation.or.jp

Urbanisatiegraad

Urbanisatietempo

Bevolkingsgroei komt door twee redenen:

1. Mensen verhuizen van het platteland.

2. De jonge bevolking krijgt veel kinderen.

De verstedelijking gaat te snel 

=> krottenwijken (callampas/compamento)

Problemen in snel groeiende stad

- krottenwijken 

- infrastructuur overbelast (congestie)

- vervuiling (smog)

- informele sector 

- hitte eiland 

Opbouw van Z-A stad

Wat is het verschil met Europese of Amerikaanse steden?

De Zuid-Amerikaanse stad

1. van kolonisten elke binnenstad moest een centraal plein hebben met een kerk en overheidsgebouwen = plaza mayor

2. Rond binnenstad werden woonwijken aangewezen voor de stedelijke elite 

3. Na de dekolonisatie ontstond een sakendistrict - CBD

4. Langs  transportassen (wegen) ontstonden commerciele zones

5. Ontstaan van krottenwijken buiten commerciele as

Gated communities en krottenwijken 

INformal city (ook: sloppenwijk of favela) = wijk waar bewoners zelf illegaal woningen bouwen:

• vaak op ongunstige plekken: hellingen, dicht langs spoorlijn
  
• slechte kwaliteit woningen: niet bestand tegen natuurgeweld
  
• aan rand steden waardoor enorme groei bebouwd oppervlak = urban sprawl → lange reistijden naar centrum (werk)
  
• veel geweld en criminaliteit
  

Vragen van de CE

Wat zijn de ontwikkelingsstadia van een sloppenwijk?

Hoe kan een overheid de problemen in de sloppenwijken snel  oplossen?

Gated communities en krottenwijken 

Rijken gaan in gated community wonen. Gated community (of barrio cerrado) = ommuurde woonwijk waar alle in- en uitgangen zijn afgesloten, zodat controle mogelijk is van wie in- of uitgaat.

soms hebben wijken eigen voorzieningen (winkels, scholen, recreatie)

Primate City Santiago

Economisch-, Cultureel en Politiek centrum

van het land

Santiago, Sanhattan

Ongelijke bevolkingsspreiding: 

- urbanisatiegraad: 90%

- meerderheid woont in de Centrale Vallei

- middelpunt: Santiago met Sanhattan

Santiago urban heat island

Inversie - hoe hoger, hoe warmer

=> smog

Smog = smoke+fog giftige gassen van auto's en fabrieken 

Informele sector - niet-geregistreerd arbeid

- straatverkopers

- taxi

- eetkraampjes

- schoonmakers

Compamento in Chili

           Begrippen
           uit deze les

urbanisatie

urbanisatie tempo

urbanisatie graad

sociale bevolkingsgroei

natuurlijke bevolkingsgroei

megasteden

primaire steden

sloppenwijk (favela)

gated community

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Aan de slag

Lees paragraaf 1.5

Maak de opdrachten 3, 4, 5 en 6 op blz.41-42

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen.

Terugkijken 

op de leerdoelen

Vandaag gaan we onze kennis over verstedelijking, verstedelijkingsgraad en -snelheid opfrissen. We gaan kijken naar de verschillen tussen Latijns-Amerikaanse steden.
We gaan het hebben over de verschillen in het stadsmodel wereldwijd en bekijken ook wat de informele sector voor een stad betekent.

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Atlaskaarten

Oud examenopdracht

opdracht 3

1.     Zuid-Amerika (moet Brazilië zijn) heeft in vergelijking met de rest van de wereld veel (extreem) grote steden.
   
2.     De stedelijke bevolking van het gebied van de Andes- evenaarboog woont procentueel vaker in een kleine stad.
   
3.     In Brazilië wonen meer mensen in een megastad dan elders in Zuid-Amerika.

opdracht 6

In welke periode vond de grootste uitbreiding plaats van het stedelijke gebied van La Paz?

In welk deel van La Paz – A, B of C uit de bron – kan de foto  genomen zijn? 

Opdracht 8

a. Laat de bron de urbanisatiegraad of het urbanisatietempo zien? 

b. 

c. Welk stedelijk proces dat zich veel in Zuid-Amerika voordoet, wordt met deze tekstbron geïllstreerd?

examenvraag: Urbanisatie in Brazilië

Gebruik de atlas. De urbanisatiegraad van Brazilië is hoog en het urbanisatietempo van Brazilië ligt laag. 

1. Noem de nummers en de titels van de twee atlaskaarten waarmee je bovenstaande bewering kunt bewijzen.
2. Deze ontwikkelingen hebben in het verleden geleid tot het ontstaan van steden met meer dan 10 miljoen inwoners. Hoe wordt een stad met meer dan 10 miljoen inwoners genoemd? Gebruik de kaart De wereld – Bevolking / Verstedelijking: Groei van enkele wereldsteden. 
3. Beredeneer wat het verband is tussen de groei van São Paulo tussen 1950 en 2015 en het ontstaan van de informal city.  Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

De Sierra Nevada de Santa Maria in Colombia is 5.700 m hoog en ligt op slechts 40 km van de kust.

Kleuren