Bomi 5.6

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Herhaling 5.5

Je kan beschrijven wat het broeikaseffect, de koolstofkringloop en de waterkringloop zijn

Herhaling 5.5

Het verschijnsel dat de dampkring de aarde warm houdt, heet het broeikaseffect. 

De gassen die daar vooral voor zorgen zijn waterdamp en koolstofdioxide. Die noem je daarom broeikasgassen.

herhaling 5.5

Het voortdurend omzetten en weer ontstaan van koolstofdioxide heet de koolstofkringloop.

herhaling 5.5

De zonnewarmte is niet eerlijk verdeeld over het aardoppervlak. Op de evenaar is de instraling veel groter dan aan de polen. De waterkringloop verdeelt deze warmte over de gehele aarde.

herhaling 5.5

De lucht komt in beweging door de grote temperatuurverschillen: luchtkringloop (of circulatie)

Wat heeft het temperatuurverschil met de luchtkringloop en waterkringloop te maken?

Water en luchtkringloop:

Beweging van water en lucht komt door verschil in dichtheid.

Warm water en warme lucht hebben een lagere/hogere dichtheid en daalt / stijgt daardoor.

5.6 Warmte opslaan

Lesdoel: Je kunt: 

- voorbeelden geven van een warmte pomp en de definitie geven

- uitleggen dat energieverlies via warmtekrachtkoppeling minder wordt.

Warmtepomp

Een warmtepomp is een apparaat dat warmte verplaatst van een plaats met een lage temperatuur naar een plaats met een hoge temperatuur.

Warmtepomp koelkast

Er wordt warmte onttrokken aan de binnenkant van de koelkast, waardoor de temperatuur in de kast daalt, en de onttrokken warmte lucht wordt aan de achterkant uitgeblazen.

HOE WERKT DIT?

verdampen en condenseren

Bij het verdampen van een vloeistof neemt de warmtepomp warmte op en geeft deze vervolgens vrij bij het condenseren van de vloeistof.

Schema koelkast tekenen

warmtepomp

Ook een airco werkt op deze manier: de airconditioning onttrekt warmte uit je kamer, waardoor de temperatuur daalt en voert de warme lucht naar buiten af. 

Je koelkast en airco zijn dus warmtepompen!

warmtepomp huis

De warmtepomp voor de verwarming huizen en warmwatervoorziening werkt op dezelfde manier, maar dit systeem onttrekt warmte aan de buitenlucht of aarde (geo-energie) en geeft dit binnen het verwarmingssysteem af voor de verwarming van de huis. Hij pompt de warmte dus van buiten naar binnen.

Warmte uit de aarde met zo’n hoge temperatuur als in IJsland heet ook wel hoogwaardige aardwarmte. (op 2 km diepte is de temperatuur van stoom 380 graden)

Nederland heeft laagwaardige aardwarmte: op 2 km diepte is de temperatuur op de meeste plaatsen niet hoger dan 80 °C.

Warmtekrachtkoppeling

 Om energieverlies te verminderen, kun je niet-nuttige energie omzetten in nuttige energie: Warmtekrachtkoppeling.  

Een brandstof besparende manier om warmte en elektriciteit tegelijkertijd op te wekken in één proces waarbij beide energievormen op een nuttige manier worden gebruikt. 

vb.  warmtekrachtkoppeling

Voorbeeld: 

Electriciteitscentrales produceren electriciteit, maar er komt ook veel warmte bij vrij. 

Deze warmte kan omgezet worden naar nuttige energie voor bijvoorbeeld het verwarmen van kassen in de tuinbouw.

Lesdoel:

Je kunt: 

- voorbeelden geven van een warmte pomp en de definitie geven

- uitleggen dat energieverlies via warmtekrachtkoppeling minder wordt.

Nakijken huiswerk

Nakijken opgaven bij paragraaf 5.5

Pak je schrift en maak eventueel aantekeningen

starten bij opgave 52

OPGAVE 52

a juist

b Onjuist, waterdamp veroorzaakt het grootste gedeelte van het broeikaseffect.

c Juist, hoe minder ijs er is, hoe minder straling het ijs weerkaatst.

d juist

OPGAVE 53

Het voortdurend omzetten en weer vrijkomen van koolstofdioxide.

OF: Levende organismen ademen zuurstof in en koolstofdioxide uit. De koolstofdioxide wordt door planten/ bomen weer omgezet in zuurstof. 

OPGAVE 54

a Het verschijnsel dat de dampkring de aarde warm houdt

b Als het stralingsevenwicht van de aarde uit balans raakt door toename van de hoeveelheid broeikasgassen

c Het feit dat er evenveel straling binnenkomt als dat er uitgaat

opgave 55

Het warme water verdampt en de warme lucht kan veel waterdamp bevatten. Als de lucht boven het land afkoelt, dan condenseert de waterdamp tot regendruppels.

opgave 56

’s Nachts komt er geen straling binnen van de zon. De aarde straalt nog wel warmte uit. De temperatuur van de aarde neemt daardoor af.

opgave 58

Bij de verbranding van hout komt koolstofdioxide vrij.

Bomen zijn groter dan bijvoorbeeld graan. Een bos bevat veel meer materiaal, zoals hout, dat uit koolstofdioxide is geproduceerd dan een akker. 

In een bos zit dus veel meer koolstofdioxide opgeslagen dan in een akker.

Huiswerk

Leren paragraaf 5.1 t/m 5.6

Leren begrippenlijst + nagekeken opgaven 

Maken opgaven 63 t/m 68

Volgende les gaan we de oefentoets maken!

Zorg dat je dit als een 'echte toets' kan maken: zonder je boek.