H7 Cultuur in breed perspectief MWWE

• Psychologie & Sociologie
• Secundair onderwijs

H7 Cultuur in breed perspectief

Inleiding

Kies 1 post-it, afhankelijk van de kleur krijg je een verschillende opdracht:

• Zou je zelf graag in het buitenland willen studeren? Waarom wel? Waarom niet? In welk land zou je (niet) graag willen studeren? Waarom? Welke ervaringen denk je daar op te doen? Welke mogelijke cultuurverschillen zouden er kunnen zijn (taal, gewoonten, voeding …)? 
• Naar welk land zou je graag eens op reis gaan als je echt volledig kan kiezen zonder ergens rekening mee te houden? Waarom? Welke ervaringen denk je daar op te doen? Welke mogelijke cultuurverschillen zouden er kunnen zijn (taal, gewoonten, voeding …)? 

1 Cultuur p. 156

Cultuur... Heel breed begrip!

'Enge' definitie: alle vormen van kunst

Oef.1 p.156: Luister naar het geluidsfragment (9'07") en beantwoord de vragen.

onderwijs.hetarchief.be

1 Cultuur p. 156

Oef.1 p.156: 

Cultuur met een grote C:

• verwijst naar de elitaire vormen van kunst, zoals theater en literatuur. 
  ~ wat we klassiek verstaan onder kunst

Cultuur met een kleine c: 

• verwijst naar populaire kunst, zoals popmuziek en film.
  ~ de alledaagse schoonheid om ons heen

1 Cultuur p. 156

Cultuur... Heel breed begrip!

Definitie in 'breed perspectief': alles wat niet tot de natuur van de mens behoort

-> alles wat in de natuur zou bestaan zonder invloed van de mens = cultuur

1 Cultuur p. 156

Al deze elementen worden opgedeeld in:

11 cultuurcomponenten

Oef.2 p.156-157: omschrijving - component - voorbeeld combineren

Oef.3 p.158: voorbeeld - component combineren

1 Cultuur p. 156

Extra opdracht:

• Maak een moodboard waarin de 11 cultuurcomponenten worden weergegeven met een duidelijke afbeelding/omschrijving/voorbeeld...
• Zie scoreformulier voor criteria waaraan de opdracht moet voldoen.
• Uploaden op SS uploadzone '10. Opdracht: moodboard cultuurcomponenten' (opgelet: volgorde is misleidend)

Deadline: donderdag 22 mei

2 Cultuur in de diepte p. 159

Elke samenleving -> eigen cultuur overkoepelend voor gehele samenleving (= hoofdcultuur)

Hierbinnen: verschillende variaties (sub- en tegenculturen):

• minieme of extreme manier van onderscheiden van hoofdcultuur
• al dan niet duidelijk aanwezig

2.1 Hoofdcultuur p. 159

Hoofdcultuur = geheel van waarden, normen, opvattingen en levensstijl die door gehele samenleving gedeeld wordt

(meestal maar één cultuur per samenleving)

2.1 Hoofdcultuur p. 159-160

Hoofdcultuur 

-> overgedragen door instituties, wat is dat ook alweer?

• maatschappelijke systemen die waarden realiseren en ze doorgeven van generatie op generatie

-> vanaf geboorte met hoofdcultuur in contact komen

Langdurige proces van cultuuroverdracht vanaf geboorte (oef.4 p.160)?

• socialisatie: enculturatie

2.1 Hoofdcultuur p. 160

Variaties ontstaan meer naargelang de openheid en complexiteit van een samenleving.

Wanneer er veel variaties zijn, of de grote meerderheid niet leeft volgens de hoofdcultuur -> andere definitie:

Hoofdcultuur = cultuur die de samenleving op maatschappelijk, politiek en economisch vlak domineert ~ dominante cultuur

= niet altijd cultuur van de meerderheid, maar wel de cultuur met de meeste invloed

2.1 Hoofdcultuur p. 160

Dominante cultuur in onze samenleving: middenklasse

Wanneer je niet geboren bent in een cultuur, maar later integreert erin integreert, hoe heet deze vorm van cultuuroverdracht (oef.5 p.160)?

• Acculturatie

2.2 Subcultuur p. 160

2 soorten variaties op de dominante cultuur:

• Subcultuur
• Tegencultuur

Hebben jullie een idee wat het verschil zou kunnen zijn?

(sub ~ onder)

2.2 Subcultuur p. 160

Subcultuur 

= groep met een geloofsopvatting, waarden en/of levensstijl die afwijken van de dominante cultuur

! groep wordt binnen de maatschappij aanvaard

Bv. jongerenculturen, welke ken je of vind je jezelf toe behoren (oef.6 p.160)?

2.2 Subcultuur p. 160

Ontstaan algemene jeugdcultuur:

• toenemende welvaart, nieuwe technologieën -> toegang tot producten, media, informatie (jongeren als commercieel interessante doelgroep)
• democratisering onderwijs -> iedereen toegang tot onderwijs en dus contact met leeftijdsgenoten
• toename vrije tijd -> kans interesses uit te bouwen

Vaak vanuit een specifieke situatie of overtuiging.

Bv. hiphopcultuur

2.2 Subcultuur p. 160

Gevolgen algemene jeugdcultuur:

• Collectieve identiteit van jongeren die zich onderscheiden van volw.
• Kans om zich te vergelijken met peergroup en eigen identiteit te ontw. en binnen de jongerencultuur zich uiterlijk te onderscheiden van elkaar

2.3 Tegencultuur p. 161

Tegencultuur

= groep dat zich afzet tegen de waarden van of zelfs de dominante cultuur verwerpen, vaak vanuit een reactie op machtsverhoudingen

Bv. hippies -> verzet tegen prestatiegerichte cultuur, door net liefde en samenwerking voorop te zetten

Bv. hooligans

2.3 Tegencultuur p. 161-163

Grens subcultuur vs. tegencultuur

= niet altijd duidelijk, eerder continuüm

Bv. krakersgemeenschap

(tip in oef.: ga op zoek naar 'aanvaard' of 'verzet')

Oef.7 & 8 p.162-163

2.3 Tegencultuur p. 163

Functies sub- en tegenculturen:

• sociale identiteit: gevoel ergens bij te horen
• individuele identiteit: expressie van voorkeuren passende bij de sub- of tegencultuur

2.3 Onderzoeksopdracht

• In groepjes per 3
• Zie instructies op SS
• Presentatie geven over eigen gekozen sub- of tegencultuur
• Deadline 2 juni 

3 Culturen vergelijken p. 163 e.v.

Culturen met elkaar vergelijken = moeilijk!

Meerdere mogelijkheden...

• 3.1 Cultuurcomponenten
• 3.2 Cultuurdimensies
• 3.3 Grondproblemen
• 3.4 Fijnmazige of grofmazige culturen

3.1 Cultuurcomponenten p. 163-165

Cultuurcomponenten komen in alle culturen voor!

MAAR: verschillende invulling van deze componenten

Beeldfragment: Vranckx - tussen Schelde en Tigris (25')

-> oortjes bij?

onderwijs.hetarchief.be

3.1 Cultuurcomponenten p. 163-165

Beeldfragment: Vranckx - tussen Schelde en Tigris

• Ga per 2 (of 3) zitten (gemengde groepen dan je de opdracht maakte)
• Overloop de verschillende cultuurcomponenten en vul de kader verder aan
• Probeer ook de Westerse kolom verder aan te vullen met de kennis die je zelf hebt over onze cultuur (hoe is dat bij ons? waar zitten verschillen?)
• Kijk ten slotte in de planner. Hier vinden jullie de oplossing van deze oefening en vul verder aan.

3.1 Cultuurcomponenten p. 163-165

Beeldfragment: Vranckx - tussen Schelde en Tigris

• Ga per 2 of 3 zitten, maar gemengde groepen dan je de opdracht maakte
• Overloop de verschillende cultuurcomponenten en vul de kader verder aan
• Probeer ook de Westerse kolom verder aan te vullen met de kennis die je zelf hebt over onze cultuur (hoe is dat bij ons? waar zitten verschillen?

3 Culturen vergelijken p. 163 e.v.

Culturen met elkaar vergelijken = moeilijk!

Meerdere mogelijkheden...

• 3.1 Cultuurcomponenten
• 3.2 Cultuurdimensies
• 3.3 Grondproblemen
• 3.4 Fijnmazige of grofmazige culturen

3.2 Cultuurdimensies p. 165

Wereldbeeld gebruiken als vergelijkingsmechanisme:

Hofstede - eigen cultuurmodel

• Grootschalig onderzoek (>50 landen)
• Waarin verschillen deze landen?
   -> 6 dimensies die de eigenheid van een cultuur typeren, telkens uitgedrukt in een score op 100

3.2 Cultuurdimensies p. 165

Cultuurdimensies volgens Hofstede:

• Machtsafstand
• Individualisme vs. collectivisme
• Mannelijkheid vs. vrouwelijkheid
• Onzekerheidsvermijding
• Langetermijndenken vs. kortetermijndenken
• Hedonisme vs. soberheid

3.2 Cultuurdimensies p. 165-168

Opdracht:

• Ieder werkt één cultuurdimensie uit (+ visuele ondersteuning maken)
• Hierbij verzamel je deze info: 

1. Wat houdt deze dimensie in?
2. Wat betekent een lage en een hoge score?
3. Hoe denk je dat België scoort en waarom?

• Later brengen we één iemand per dimensie samen om het elkaar uit te leggen.
• (Tijd over? Oef. 17 p.169 -> enkel België al opzoeken)

3.2 Cultuurdimensies p. 165-168

Opdracht:

• Elke kleur gaat samen zitten en legt elkaar de dimensies uit.
• Bekijk deze ook telkens in jouw cursus. 
• Vul telkens de bijhorende vragen in (antwoorden mogen van elkaar verschillen! Bv. verschillende score op de cultuurdimensie)
• Niet duidelijk? Stel vragen aan elkaar!
• (Tijd over? Oef. 17 p.169 -> enkel België al opzoeken)

3.2 Cultuurdimensies p. 165-168

Tip! 

Zet de cultuurdimensies in jouw samenvatting effectief als een dimensie (~ getallen as), noteer erbij wat A betekent en wat B

3.2 Cultuurdimensies p. 169

Oef. 17 p.169: Zoek de scores van België op, maar ook telkens van een land naar keuze in de volgende werelddelen... (individueel!)

	België	Aziatisch land	Afrikaans land	Zuid-Amerikaans land
Dimensie 1
Dimensie 2
...

3.2 Cultuurdimensies p. 169

Oef. 17 p.169: 

In groepjes:

• Vergelijk België met de andere landen. Komt België overeen met wat jullie op voorgaande pagina's opschreven?
• Vergelijk de gekozen landen per werelddeel, vergelijkbare cultuur of net grote verschillen?

3 Culturen vergelijken p. 163 e.v.

Culturen met elkaar vergelijken = moeilijk!

Meerdere mogelijkheden...

• 3.1 Cultuurcomponenten
• 3.2 Cultuurdimensies
• 3.3 Grondproblemen
• 3.4 Fijnmazige of grofmazige culturen

3.3 Grondproblemen p. 169

Elke samenleving: gemeenschappelijke grondproblemen

(volgens Inkeles en Levinson)

-> Gevolgen voor gehele samenleving en individuen erin

3.3 Grondproblemen p. 169

Oef.18 p.169: grondproblemen komen overeen met 4 cultuurdimensies volgens Hofstede 

• Verhouding tot gezag
• Verhouding tussen individu en samenleving
• Rollen van mannen en vrouwen
• Omgaan met conflicten

3.3 Grondproblemen p. 169-170

• Samenlevingen zoeken naar oplossingen 
• Oplossing aanvaard door gehele samenleving?
   -> Ontstaan van institutie (aanleren van gedrag dat probleem oplost, ~ socialiserende functie)

Oef.19 p.170

3 Culturen vergelijken p. 163 e.v.

Culturen met elkaar vergelijken = moeilijk!

Meerdere mogelijkheden...

• 3.1 Cultuurcomponenten
• 3.2 Cultuurdimensies
• 3.3 Grondproblemen
• 3.4 Fijnmazige of grofmazige culturen

3.4 Fijnmazige en grofmazige culturen p. 170