16.4 Ontwikkelingen: globalisering

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

'Internationale samenwerking'

§16.4 Ontwikkelingen: globalisering

Wat leer ik deze les?

• Ik ken de economische gevolgen van globalisering en opkomst van ngo's en MNC's
• Ik ken de culturele gevolgen van globalisering
• Ik weet wat de negatieve en positieve gevolgen van globalisering zijn

Leerdoelen

Waar denk jij aan bij globalisering?

Waar denk jij aan bij globalisering?

Globalisering

Het proces van uitbreiding en intensivering van contacten en afhankelijkheden over zeer grote afstanden en over landsgrenzen heen

 op economisch, juridisch, politiek, sociaal-cultureel en ecologisch gebied (global society).

Hoe staat de globalisering in verhouding tot de verspreiding van het Corona virus?

Hoe kan globalisering de verspreiding van het Corona virus verklaren? 

Globalisering houdt in dat contacten en afhankelijkheden intensiveren over grenzen heen, dit betekent dat een Virus zich veel sneller kan verspreiden. Het virus begint in China, maar mensen reizen de hele wereld over en daardoor zit het virus ook snel in andere landen. 

Economische gevolgen

• Economische ontwikkelingen in een land blijven niet beperkt tot dat land
  
• Bedrijven zijn actief over de hele wereld
  
• Opkomst van ngo's en MNC's
  

Non-governmental organization - ngo

 Dit is een organisatie die onafhankelijk is van de overheid en zich op een of andere manier richt op een verondersteld maatschappelijk belang.

Multinational corporation - MNC

 Een bedrijf dat over landsgrenzen heen opereert. Beslissingen van MNC's kunnen de macht van een staat inperken of vergroten.

Concurrentiestrijd tussen staten om MNC's binnen landsgrenzen te krijgen

MNC's vestigen zich in landen met een voor hun geschikt vestigingsklimaat. Hierbij kijken ze naar belastingtarieven, onderwijs, infrastructuur, arbeidsrecht en veiligheid. 

Wat is een belastingparadijs?

Wat is een belastingparadijs? 

Dit is een land waarin bedrijven weinig belasting hoeven te betalen door bepaalde belastingafspraken die gemaakt worden. Dit maakt een land aantrekkelijker voor bedrijven om zich te vestigen. 

Nederland is een belastingparadijs

Nederland is een belastingparadijs

1. Eens
2. Oneens

Bedenk waarom Nederlandse burgers kritiek hebben op de belastingvoordelen die MNC's ontvangen.

Bedenk waarom Nederlandse burgers kritiek hebben op de belastingvoordelen die MNC's ontvangen.

Nederlandse bedrijven worden weggeconcurreerd door deze grote MNC's, omdat zij deze belastingvoordelen niet hebben. Kleine ondernemingen hebben daardoor moeite om voort te bestaan. Er ontstaat ongelijkheid. 

Culturele gevolgen

• Amerikanisering
• Moderniteit versus traditioneel
• Komst van migranten
• Cultuuruniversalisme versus cultuurrelativisme

Opdracht 17 - MCDonaldisering

De Amerikaanse socioloog Georg Ritzer heeft de term McDonaldization geïntroduceerd in het laatste decennium van de vorige eeuw. Volgens hem is rationalisering sterk van toepassing op het bedrijf en dat past hij toe op vier kenmerken. Dit doet hij overigens niet als kritiek op, maar als beschrijving van dit fastfoodrestaurant. Het ‘voorspelbaarheidskenmerk’ verwijst naar de uniformiteit van het bedrijf: een Big Mac is overal hetzelfde, winkels zien er vergelijkbaar uit en werknemers dragen dezelfde kleding.

De efficiëntie van het bedrijf gaat over hoe alles gestandaardiseerd is en zo veel mogelijk gericht is op het besparen van tijd voor de werknemers. Daarom zijn alle handelingen die gedaan moeten

worden om jouw menu op het dienblad te krijgen, verdeeld in afzonderlijke taken, zodat alle werknemers precies weten wat ze wanneer, waar en hoe lang moeten doen. Het berekenbaarheidskenmerk van McDonald’s heeft te maken met de hoeveelheid. Je kunt grote porties en kleine porties bestellen.

Het laatste kenmerk heeft te maken met de beheersbaarheid. McDonald’s houdt alles precies in de gaten, van de inkoop tot de productie en verkoop. Zo veel mogelijk taken worden door machines

gedaan en de resterende menselijke activiteiten zijn vastgelegd in gestandaardiseerde taken.

Lees tekst 1 bij opdracht 17 uit het opdrachtenboek

Pagina 130 uit het boek

Leg uit dat McDonaldisering culturele gevolgen heeft. Gebruik globalisering in je antwoord.

Leg uit dat McDonaldisering culturele gevolgen heeft. Gebruik globalisering in je antwoord.

Door de McDonaldisering gaan verschillende culturen meer op elkaar lijken. Er ontstaat cultuuruniversalisme. Iedereen kent de McDonalds en verwacht hier hetzelfde bij. Globalisering houdt in dat McDonalds over landsgrenzen heen opereert en mensen op deze manier aan elkaar verbindt. Wanneer je het hebt over een BigMac begrijpt iedereen wat je bedoelt. 

Het gaat niet alleen om de kwaliteit van eten, maar ook de manier waarop met personeel om wordt gegaan, de gezondheid van producten en de kwaliteit van het eten. Door McDonaldisering ontstaan hier in verschillende landen dezelfde standaarden voor.

Traditionele cultuur

• Zet zich af tegen de Westerse invloeden en consumptiemaatschappij
• Plicht, gemeenschapszin en vroomheid staan boven individueel vermaak

Waarom is Amerikanisering eerder een vorm van socialisatie dan acculturatie?

Waarom is Amerikanisering eerder een vorm van socialisatie dan acculturatie? 

Acculturatie is het overnemen van delen van een andere cultuur dan die waartoe iemand behoort. Socialisatie is het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen. 

Amerikanisering is eerder een vorm van socialisatie, omdat de Amerikaanse gewoonten al zo'n sterk onderdeel zijn van de meeste culturen, dat dit al helemaal verweven is in de opvoeding en opleiding. Er is geen sprake meer van het overnemen van een andere cultuur, omdat deze cultuur al eigen is geworden.

Negatieve gevolgen

• De belasting van de aarde en het milieu wordt groter

• Liberalisering van economie in Afrika en opkomst van middenklasse en daardoor meer welvaart
• Opkomst van BRICS: die richting van VN bijsturen met het oog op milleniumdoelen

Positieve gevolgen

Leg uit dat zowel de negatieve als positieve gevolgen van globalisering van toepassing zijn bij McDonaldisering.

Leg uit dat zowel de negatieve als positieve gevolgen van globalisering van toepassing zijn bij McDonaldisering.

Opdracht 17 uit opdrachtenboek

Negatieve gevolgen zijn een grotere consumptie en vraag naar de producten van de McDonalds, wat leidt tot een uitputting van de aarde en gezondheidsklachten. 

Positieve gevolgen zijn dat ook in bijvoorbeeld Afrika McDonalds opgericht worden en dit kan meer welvaart brengen. De McDonalds zorgt voor werkgelegenheid. 

Globalisering is een positieve ontwikkeling.

Globalisering is een positieve ontwikkeling.

1. Eens
2. Oneens

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat heb ik geleerd deze les?

• Ik ken de economische gevolgen van globalisering en opkomst van ngo's en MNC's
• Ik ken de culturele gevolgen van globalisering
• Ik weet wat de negatieve en positieve gevolgen van globalisering zijn

Leerdoelen

De volgende Seneca-Les gaat over:

Politiek en overheidsbeleid

Einde van de les 'Ontwikkelingen: globalisering'