H C De Republiek 1 1515 - 1572

1. Opstand der Nederlanden (1515-1572)
  • Kenmerkende aspecten:
  • 1. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
  • 2. Het begin van staatsvorming en centralisatie.
  • 3. De protestantse Reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.
1 / 38
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

In deze les zitten 38 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 5 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

1. Opstand der Nederlanden (1515-1572)
  • Kenmerkende aspecten:
  • 1. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
  • 2. Het begin van staatsvorming en centralisatie.
  • 3. De protestantse Reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Slide 1 - Tekstslide

Hoofdvraag: waardoor werd de opstand veroorzaakt?
  • Beleid Karel V (1515 - 1555):
  • belastingen in ruil voor privileges steden >
  • sterkere positie steden
  • Belang Karel V: centralisatie >
  • - Brussel centraal bestuur en
  • - ambtenaren in dienst (tkv de adel)
  • - Collaterale Raden 
  • Gevolg: groeiend verzet vanuit steden en adel 
  • Verzet ook door bestrijden Reformatie:


Slide 2 - Tekstslide

Reformatie:
  • Luther (1517: 95 stellingen) 
  • Rijksdag te Worms (1521) > verbanning  Luther >
  • steun keurvorst van Saksen
  • door boekdrukkunst snelle verspreiding ideeën van de hervorming >
  • Vrede van Augsburg (1555):
  • 'wiens gebied, diens godsdienst'

Slide 3 - Tekstslide

Calvijn (1509-1564)
  • Frans-Zwitserse geleerde
  • veel aanhangers in de Ned.
  • enkele verschillen met Luther
  • 1. lagere overheden mogen zich verzetten tegen de vorst 
  • 2. onderdanen mogen zonder toestemming van de vorst een kerk oprichten

Slide 4 - Tekstslide

'de zielenvisserij' - Van der Venne, 1614

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Video

Begin van de Opstand:
  • Verzet tegen plakkaten >
  • aanbieden van smeekschrift (april 1566)
  • Margaretha van Parma schort vervolgingen op >
  • grotere opkomst bij hagepreken >
  • Beeldenstorm >
  • komst Alva (1567):
  • 'Raad der Beroerten' (Bloedraad) >
  • vele vluchtelingen o.a Willem van Oranje


Slide 8 - Tekstslide

Willem van Oranje (1533-1584)
  • geboren op slot Dillenburg (Dld)
  • stadhouder in Holland,Zeeland,Utrecht
  • 1568: Slag bij Heiligerlee (Gr) >
  • begin 80-jarige oorlog


Slide 9 - Tekstslide

0

Slide 10 - Video

Slag bij Heiligerlee

Slide 11 - Tekstslide

Monument bij Heiligerlee
Graaf Adolf van Nassau is omgekomen bij dit militaire treffen tussen Alva en Willem van Oranje

Slide 12 - Tekstslide

Watergeuzen

  • Watergeuzen succesvoller dan Oranje:
  • 1572: Inname van Den Briel >
  • steeds meer steden kiezen de zijde van de Opstandelingen
  • Statenvergaderingen in Noordeijke Ned. erkennen Willem als stadhouder !!!!
  • 1574: Ontzet van Leiden
  • 1576 pacificatie
  • 1578: Alteratie van Amsterdam

Slide 13 - Tekstslide

leg uit waarom het benoemen van Oranje als stadhouder een daad van verzet tegen de Spanjaarden was

Slide 14 - Woordweb

Slide 15 - Video

Paragraaf 2: Geboorte van de Republiek 1572-1588

Slide 16 - Tekstslide

Wat heb je de vorige lessen geleerd over de oorzaken van de Opstand?
(In drie zinnen)

Slide 17 - Open vraag

Verzet en succes
Na 1566 Hertog van Alva als nieuwe landvoogd
Alva stelt Bloedraad in en 10e penning 
1568 Oranje stelt een leger samen; begin oorlog  
1572 Succes in Den Briel,   Leiden, maar ook verliezen  
1573 Requesens als landvoogd
1576 Spaanse furie en rellen  Pacificatie van Gent (gewetensvrijheid)  

Slide 18 - Tekstslide

Bekijk de bron: wat was de hoofdreden waarom de pacificatie werd gesloten?

Slide 19 - Open vraag

Pacificatie van Gent november 1576

Afspraken:

  • Spaanse soldaten het land uit.
  • tegen centralisatie
  • geen vervolging van andere gelovigen

Slide 20 - Tekstslide

Fasen naar de onafhankelijkheid
Nieuwe landvoogd Hertog van Parma 
A 1579 unie van Atrecht en Utrecht 
B 1580 vogelvrijverklaring  
C 1581 plakkaat  Zoektocht naar nieuwe vorst, tegenslagen  1584 Willem van Oranje dood  1585 Val van Antwerpen 
D 1588 Armada en Republiek  Republiek wordt een statenbond van 7 gewesten  

Slide 21 - Tekstslide

Wanneer werd de Spaanse Armada verslagen?
A
1544
B
1555
C
1588
D
1622

Slide 22 - Quizvraag

Plakkaat van Verlatinge
A
1579
B
1581
C
1588
D
1648

Slide 23 - Quizvraag

Wanneer vond de Val van Antwerpen plaats?
A
1566
B
1575
C
1585
D
1601

Slide 24 - Quizvraag

De Republiek werd uitgeroepen in
A
1581
B
1576
C
1578
D
1588

Slide 25 - Quizvraag

Slide 26 - Tekstslide

In de Nederlanden was géén vorst,
(itt de situatie in het buitenland)
maar lag het bestuur in handen van de rijke burgers (Holland/Zeeland)
XXX

Slide 27 - Tekstslide

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
het gewest Holland betaalde 60 % van de defensielasten

Slide 28 - Tekstslide

STATEN GENERAAL ZIJN VERANTWOORDELIJK VOOR ....
A
BINNENLANDS BELEID + MILITAIR BELEID
B
BUITENLANDS BELEID + RECHTSPRAAK
C
BINNENLANDS BELEID + REGENTEN
D
BUITENLANDS BELEID + MILITAIR BELEID

Slide 29 - Quizvraag

Na 1588 Goude Eeuw

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Video

Slide 32 - Tekstslide

stadhouder prins Maurits van Oranje                                (1576 - 1625)
Johan van Oldenbarnevelt raadspensionaris (1547 - 1619)

Slide 33 - Tekstslide

Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt op het Binnenhof
Standbeeld Van Oldenbarnevelt, tegenover het Binnenhof

Slide 34 - Tekstslide

Waardoor had Holland een overwicht in het bestuur?
A
Ze betaalden de meeste uitgaven
B
Ze waren het grootst
C
Ze waren militair sterk
D
Dat was gewoon zo bepaald

Slide 35 - Quizvraag

0

Slide 36 - Video

Vrede van Munster?
A
1622
B
1642
C
1648
D
1652

Slide 37 - Quizvraag

Hieronder staan vier zinnen die te maken hebben met het einde van de VOC. Geef van elke zin aan of het  een oorzaak of een gevolg is van het einde van de VOC. Sleep de zinnen naar de juiste plek.







Oorzaken
Gevolgen
De VOC had grote concurrentie vanEngeland.
Door de vierde Nederlands-Engelse oorlog had de VOC geen inkomsten meer.
De VOC voerde een slecht financieel beleid.
De bezittingen van de VOC kwamen in handen van de Nederlandse staat.

Slide 38 - Sleepvraag