Ecosystemen beroepskoffer (klassikale variant)

• Biologie
• Basisschool
• Groep 6-8

Ecosystemen

Laat de leerlingen reageren op de plaatjes. Doe dat aan de hand van de volgende 2 vragen:

Wat zie je?

Welke dieren kunnen in dit gebied leven denk je?

Ben je wel eens in zo'n gebied geweest? Zo ja, waar?
In welk van deze gebieden zou je wel eens rond willen struinen? Waarom?

Waar denk jij aan bij de wildernis?

Introduceer het begrip wildernis met deze plaatjes. Laat de leerlingen invullen welke begrippen ze al kennen die bij de wildernis past. Bespreek dit daarna op het bord. 

Bekijk dit filmpje klassikaal. Vertel dat ze goed moeten letten op de wildernis. Waar zie je dit in het filmpje in terug?

Bekijk de foto's nog eens. Hoe zie je dat het hier om wildernisgebieden gaat? Laat ze dit in 2-tallen bespreken. 

Is een weiland op een kinderboederij ook een stukje wildernis? Waarom wel/niet?

Introduceer de vraag aan de klas. Laat ze hun beredenering opschrijven. Bespreek er 2 of 3. 

Lesdoelen:

In deze les leer je over het ontstaan van de Oostvaardersplassen, welke dieren er leven in de Oostvaardersplassen en hoe deze dieren samenleven. 

Lees het volgende stukje tekst

Bij voetbal staan 11 spelers in het veld. Ze hebben elkaar allemaal nodig: de doelman, de verdedigers, de middenvelders en de spitsen. Als de spits het niet goed

doet krijgen de spelers achter hem het extra druk. En je kunt ook niet zomaar

een verdediger wisselen voor een aanvaller. In de natuur zijn ook veel spelers die elkaar nodig hebben, niet om een wedstrijd te winnen maar om in leven te blijven. Alle planten en dieren hebben hun eigen plek in de opstelling. Dat noem je een ecosysteem. In ieder gebied ziet

het ecosysteem er weer anders uit.

Dit stukje tekst zien ze wel op de laptop. Laat ze deze klassikaal voorlezen. Gebruik hier beurtstokjes voor.

Vertel het volgende: In het volgende plaatje staat de 'opstelling' van alle dieren die in de wildernis leven. Ze hebben elkaar allemaal nodig om te overleven. 

Vraag aan de klas wat die lijnen betekenen. Welk dier heeft er veel lijntjes?

	Dier 1	Dier 2
Eet levende dieren
Eet planten
Eetn dode dieren

Sleep de afbeeldingen naar de juiste plek in de tabel. Gebruik de afbeelding op de vorige slide!

Laat ze deze zelf invullen op de laptops, bespreek het antwoord wel op het bord. 

Welke dieren hebben de meeste vijanden? 

Sleep de circel naar die dieren in de afbeelding!

Laat ze deze zelf invullen op de laptops, bespreek het antwoord wel op het bord. 

Maar een ecosysteem heeft niet alleen maar te maken met de dieren die daarin leven. Ook de planten spelen een rol, net zoals het weer! Bekijk op de volgende slide het filmpje over een ecosysteem in het bos.

Zet het ecosysteem in de goede volgorde, sleep de afbeeldingen naar de juiste rode vakken en de tekst naar de juiste groene vakken.

Eet

Eet

Groeit aan

Haalt water uit

Vertel aan de leerlingen dat ze in 2-tallen het ecosysteem in de goede volgorde moeten zetten. Zorg ervoor dat ze deze wel bij allebij invullen. Hiervoor mogen ze zachtjes overleggen. 

De opdracht

Op de volgende slides worden 3 dieren voorgesteld die in het natuurgebied leven, namelijk het konikpaard, de vos en de grauwe gans. De klas wordt in 3e gesplits en iedereen gaat kennismaken met 1 dier. Bekijk de filmpjes en beantwoord de vragen over de dieren. Niet alle vragen worden in het filmpje beantwoord, dit zal je dan moeten opzoeken op internet!

Daarna worden er groepjes van 3 gemaakt, elk groepje bevat alle dieren. Jullie gaan in dat groepje van 3 op een A3 vel de ideale natuur tekenen om deze 3 dieren in te laten wonen!

Om te kunnen differentiëren in de les moet de lessonup gedeeld zijn met de klas. Hierin kan dan gedifferentiëerd worden. Deel over het algemeen het paard toe aan de zwakkere leerlingen, en de vos toe aan de sterkere leerlingen. 

3.1 Het konigspaard

Bekijk het filmpje over het konigspaard op de volgende slide. Beantwoord de volgende vragen:

In wat voor gebied woont het dier?

Wat eet het dier?

Welke vijanden heeft het dier?

Hoe beschermt het dier zich?

Wanneer krijgt het dier jongen?

Hoeveel jongen krijgt het?

Beantwoord de volgende vragen:
In wat voor gebied woont het konikspaard? Wat eet het konikspaard? Welke vijanden heeft het konikspaard? Hoe beschermt het konikspaard zich? Wanneer krijgt het konikspaard jongen? Hoeveel jongen krijgt het?

Wie maaien het gras in de Oostvaardersplassen?

1. De boeren
2. Wilde runderen en paarden
3. Futen en kiekendieven.

4.1 De grauwe gans

Bekijk het filmpje over de grauwe gans op de volgende slide. Beantwoord de volgende vragen:

In wat voor gebied woont het dier?

Wat eet het dier?

Welke vijanden heeft het dier?

Hoe beschermt het dier zich?

Wanneer krijgt het dier jongen?

Hoeveel jongen krijgt het?

Beantwoord de volgende vragen:
In wat voor gebied woont de grauwe gans? Wat eet de grauwe gans? Welke vijanden heeft de grauwe gans? Hoe beschermt de grauwe gans zich? Wanneer krijgt de grauwe gans jongen? Hoeveel jongen krijgt het?

De grauwe gans is belangrijk voor het ecosysteem in de Oostvaardersplassen.
Weet jij waarom? Wat lukt de grauwe gans wél dat natuurbeheerders niet voor elkaar krijgen?

1. Vossen verjagen
2. Rietvelden omzetten in een gevarieerd rietveld met open water, hoog en laag riet
3. Er voor zorgen dat er geen algen in het water komen

Waarom is open water (en gevarieerd rietland) zo belangrijk voor het natuurgebied en het ecosysteem denk je?

Waarom zijn jonge grauwe ganzen een makkelijke prooi voor
vossen?

1. De jonge grauwe gans denken dat de vos ook een grauwe gans is.
2. De jonge grauwe ganzen zien de vos als vriendelijk.
3. De jonge grauwe ganzen kunnen niet vliegen.
4. De jonge grauwe ganzen kunnen de vos niet zien aankomen.

Hoe zorgen de grauwe gansen ervoor dat de jongen minder snel worden gegeten? Schrijf 2 antwoorden op!

5.1 De vos

Bekijk het filmpje over de vos op de volgende slide. Beantwoord de volgende vragen:

In wat voor gebied woont het dier?

Wat eet het dier?

Welke vijanden heeft het dier?

Hoe beschermt het dier zich?

Wanneer krijgt het dier jongen?

Hoeveel jongen krijgt het?

Beantwoord de volgende vragen:
In wat voor gebied woont de vos? Wat eet de vos? Welke vijanden heeft de vos? Hoe beschermt de vos zich? Wanneer krijgt de vos jongen? Hoeveel jongen krijgt het?

Bekijk de volgende afbeeldingen, op de volgende slide staat hier een vraag over!

Welke (soorten) dieren zie je op de afbeelding? Wat doen ze, denk je? Hoe hebben deze dieren elkaar nodig om te leven?

Vossen hebben een eigen territorium.
Maar wat is nou een territorium? En waarom hebben ze deze?

Hoe zorgt een vos ervoor dat andere dieren weten wat zijn territorium is?

1. Een vos zet bordjes neer om zijn gebied te markeren.
2. Een vos maakt een kuil op de grens van zijn gebied.
3. Een vos plast op de grens van zijn gebied.
4. Een vos legt haren neer in zijn gebied om zijn geur te verspreiden.

De vos heeft in zijn territorium twee soorten gebieden. Welke twee zijn dat?

1. Een woongebied
2. Een leefgebied
3. Een slaapgebied
4. Een jachtgebied

Hoe heet het 'huis' van een vos?

1. Een ketel
2. Een burcht
3. Een graafgang
4. Een hol

Waar gebruikt de vos die plek voor? Woont ie daar het hele jaar?

De opdracht

In groepjes van 3 gaan jullie de ideale natuur tekenen voor de 3 dieren. De dieren moeten hierin gemakkelijk kunnen eten en slapen. Teken met z'n 3e op het A3 vel, en maak eventueel ook een legenda. Teken natuurlijk ook de dieren!

De leerlingen hebben geleerd dat de dieren de volgende dingen nodig hebben in de wildernis:

Paard: kort gras

Vos: Moeras, beschutte plekjes, bouwt een burcht voor jongen (in ieder geval een woongebied en een jachtgebied). 

Gans: Water, moeras, hoog en laag riet

De oostvaardersplassen

De filmpjes die je heb gekeken kwamen uit de film 'De Nieuwe Wildernis' en is opgenomen in een natuurgebied in Nederland, namelijk de oostvaardersplassen. Zoek op op internet waar dit natuurgebied ligt en sleep het sterretje naar de goede plek op de kaart

Als je kijkt naar waar het gebied ligt, hoe oud zou dit gebied ongeveer zijn?

1. +/- 75 jaar oud
2. +/- 750 jaar oud
3. +/- 3000 jaar oud
4. +/- 300.000 jaar oud

Vertel dat we gaan kijken naar een filmpje over het onderhoud van de wildernis. 

Stel de volgende vraag bij dit filmpje: De mens beheerd de oostvaardersplassen om zo het ecosysteem in stand te houden. Noem hier een voorbeeld van dat in het filmpje wordt verteld. 

Dit is optioneel en vooral voor de oudere klassen bedoelt. 

Vertel het volgende: Er is dus veel discussie over het gebied, omdat er door de mensen dieren worden afgeschoten om het ecosysteem in stand te houden. 

Moet er ingegrepen worden om het ecosysteem in de oostvaardersplassen in stand te houden?

Ja, de dieren moeten bijgevoerd worden.

Nee, sterfte hoort bij de natuur.

Bespreek de poll in de klas en vraag waarop de leerlingen hebben gestemd. Laat ze hun mening ook onderbouwen met argumenten.