geschiedenis vmbo gl/tl examentraining

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Geschiedenis vmbo examentraining

Wie ben ik?

Jullie verwachtingen

Programma voor vandaag

• De stof van SE1 bespreken
  
•  Democratisering van Nederland 9:00-11:00
•  Het conflict tussen Israël en de Arabische wereld 11:00-12:30
•  Elk uur zullen we even kort 5-10 minuutjes pauzeren

Koning en Parlement 

- Je weet hoe Nederland voor 1848 werd bestuurd

- Je hebt kennis over de Grondwet van 1848

- Je kent de klassieke grondrechten

- Je weet welke grondrechten nog steeds van kracht zijn

Koning en parlement

Voor 1848:

- Macht in handen van rijke families

- Regenten en stadhouders

- 1813 Nederland werd een constitutionele monarchie

- Welke 2 grondwetswijzigingen horen ij het jaartal 1848?

Koning en parlement

Constitutionele monarchie=

De koning benoemde leden van de Tweede kamer

De provinciale Staten benoemde leden van de Eerste kamer

De koning was leider en de ministers legden verantwoording aan de koning af

De Koning mocht ministers ontslaan

- Welke 2 grondwetswijzigingen horen ij het jaartal 1848?

Oorzaken:

• Onvrede over macht van de koning
• Spanning in Europa

Gevolg         Nieuwe grondwet in 1848, geschreven door o.a. Thorbecke

Koning en parlement

De grondwet van 1848

 belangrijke politieke veranderingen:

• De koning werd onschendbaar --> ministers verantwoordelijk voor wat de koning deed/zei
• De koning bleef staatshoofd
• Ministers hebben: ministeriële verantwoordelijkheid --> ze moeten aan het parlement uitleggen hoe en waarom ze dingen doen.
• Censuskiesrecht: rijke mannen die genoeg belasting betalen mochten stemmen (11%)

Koning en parlement

Het parlement had veel macht gekregen door de grondwet van 1848. Willem III kon dat moeilijk accepteren. Hij was in 1849 zijn vader opgevolgd. 

Koning en parlement

Belangrijkste grondrechten

•  Sociale grondrechten
•  Klassieke grondrechten: recht op vrijheid van godsdienst, vrijheid van de drukpers, vrijheid van meningsuiting. 

Politieke stromingen

Conservatisme

-Liberalisme

Confessionalisme

Socialisme 

Feminisme 

 verschillende politieke stromingen:

Politieke stromingen

Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders Vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels Sociaaldemocraten: op democratische wijze voor verandering zorgen.
Confessionalisme	Geloof	Gelovigen. Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken Protestanten worden ook wel kleine luyden genoemd

Conservatisme

- Tegen revolutie;

- beroep op traditie;

- Weinig (tot geen) verandering;

- Vaak vóór een koningschap;

Conservatisme was de dominante politieke stroming van 1815-1848.

Feminisme 

Feminisme is een stroming die streeft naar gelijke (machts)verhoudingen tussen mannen en vrouwen, op  economisch, politiek en sociaal vlak. 

Dit streven wordt ook wel de emancipatie van de vrouw genoemd. 

Belangrijke begrippen:

Sociale kwestie= sociale problemen die zich voordeden in steden tijdens de industriële revolutie

Schoolstrijd= de strijd tussen liberalen en de confessionelen over het subsidiëren van het bijzonder onderwijs (school waar godsdienst centraal staat)

Censuskiesrecht= stemrecht was er alleen voor mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalde. 

Nederland als parlementaire democratie

drie onderdelen:

1. Constitutionele monarchie

2. Nederland is een rechtsstaat

3. Nederland is een parlementaire democratie

3 staatsvormen

1.  Monarchie
2. Republiek
3.  Dictatuur

• Wetgevende macht  
  - 1e en 2e kamer
  - Provinciale Staten
  - Gemeenteraad 
• Uitvoerende macht
  - Ministers (regering)
• Rechterlijke macht 
  - Rechters 

Nederland als parlementaire democratie

Invloed uitoefenen op bestuur:

• Directe verkiezingen
  - gemeenteraad
  - Provinciale Staten
  - Tweede Kamer
• Indirecte verkiezingen
  - Eerste Kamer
• Referendum
  - stemmen over een wet of maatregel
  - uitslag is een advies voor de minister

Nederland als parlementaire democratie

Belangrijke rechten binnen het parlement

Recht van amendement 

Recht van initiatief 

Recht van budget

Recht van Enquete

Belangrijke begrippen

parlement = De Eerste en Tweede Kamer

regering = De koning(in) en de ministers.

kabinet = De ministers en de staatssecretarissen.

Provinciale Staten = De volksvertegenwoordiging per provincie

coalitie =De meerderheid in de Tweede Kamer, zij vormen de regering.

oppositie =De overige partijen in de Tweede Kamer die geen onderdeel zijn van de regering.

Oefenen met de stof 

- Examenopgaven over de democratisering van Nederland

Het conflict tussen Israël en de Arabische wereld

Je moet begrijpen hoe de Joodse gemeenschap is ontstaan en waarom ze uit het Midden-Oosten zijn verdreven.

Je moet weten hoe de staat Israel tot stand is gekomen.

Je moet begrijpen welke gevolgen het ontstaan van de staat Israël heeft gehad voor het Midden-Oosten.

Joodse gemeenschap 

Romeinse tijd - Joden vluchtten

Diaspora= verspreiding van Jodendom over de hele wereld

Antisemitisme= discriminatie van Joden

Pogroms= gewelddadige aanvallen op joden

20e eeuw Palestijnen en Joden wonen in het Midden-Oosten

Zionisme= streven naar een Joodse onafhankelijke staat

Gevolgen Eerste Wereldoorlog

- Holocaust gevolg: Joden vluchten naar Midden-Oostenen gevolg de spanningen namen toe.

- Palestina werd een Britse kolonie. De Balfour declaratie= Britse overheid was een voorstander dat de Joden een eigen staat kregen en de Palestijnen ook. 

Verdeling grond Midden- Oosten door de VN -> Palestijnen stemden niet in met die verdeling -> conflicten ontstonden

Het conflict

1948: David Ben-Gurion riep de Israëlische staat uit, Arabische buurlanden: Egypte, Jordanië, Libanon en Syrië besloten Israël aan te vallen. 

1967: de Zesdaagse oorlog Israël veroverde en bezette gebieden in Jordanië, Egypte en Syrië

1979: Israël gaf de Sinaï woestijn terug in ruil erkende de Egyptische regering Israël als onafhankelijke staat

Veel Palestijnen vluchten naar buurlanden

1987: de eerste Intifada= de opstand in Palestijnse gebieden tegen de Israelische bezetting

Het conflict

1993-1995: Oslo-akkoorden door de VS werd er aangedrongen op vrede. In dit akkoord erkende beide staten elkaars bestaan.

2000: de Palestijnen starten opnieuw een Intifada

Gevolg Israël bouwde een muur om de Palestijnse gebieden in Gaza en de westelijke Jordaanoever 

2007: de Hamas is de partij die namens de Palestijnen de Gazastrook bestuurt

Recente gebeurtenis: Israël legt de hele Gaza strook plat als wraak voor de Palestijnse aanval van Hamas. 

Een vreedzame oplossing is verder weg dan ooit

Oefenen met de stof

- Oefenopgaven

Wat zijn pogroms?

A) Een ander woord voor Holocaust.

B) Geweld tussen Israel en de Palestijnen.

C) Geweldsuitbarstingen tegen Joden.

D) Het verdrijven van de Joden door de Romeinen.

Waarom is Groot-Brittannië deels verantwoordelijk voor het Israëlisch-Palestijns conflict?

Waarom was 1948 voor Israëliërs een feestjaar maar voor Palestijnen juist niet?

Wat is een intifada?

Tijd over?

Extra oefen opgaven SE1

Succes met SE1 en de examens