Hst 43 grammaticale kronkels

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vandaag Hst 43

In dit hoofdstuk leer je zinnen zonder

  grammaticale stijlfouten te maken 

Log in 

Welke stijlfouten hebben we vorige les behandeld?

Dus even oefenen....

Waarom is dit een onjuiste beknopte bijzin:
Na thee te hebben gedronken, reed de auto verder de Alpen in.

Waarom is dit een onjuiste inversie:
Morgen gaan we op vakantie en moeten we vandaag alvast onze tassen inpakken.

Waarom is dit een onjuiste beknopte bijzin:
Tandenpoetsend werd de nieuwe serie bekeken.

Waarom is dit een onjuiste samentrekking:
Rabarber is vaak zuur en eet ik daarom niet.

Welke grammaticale kronkel?
Gisteren gingen we kitesurfen en gaan we vandaag suppen.

Welke kronkel?
Wachtend bij de bushalte bleek de bus al voorbij te zijn.

Wat staat hier letterlijk?
Net teruggekomen van vakantie begon de zon weer te schijnen.

Wat staat hier letterlijk?
Luid gillend werd zijn verstandskies getrokken.

Verander de zinnen zodat ze wel goed zijn:
Luid gillend werd zijn verstandskies getrokken.
Net teruggekomen van vakantie begon de zon weer te schijnen.

Moeilijk

Dit soort fouten is heel moeilijk voor mensen met (een mate van) autisme: die nemen teksten vaak letterlijk en snappen dan niet wat er bedoeld wordt. 

Hst 43 antwoorden 5 

a Er is hier sprake van een zeugma. Er worden twee verschillende betekenissen van het woord

‘denken’ gebruikt. Een juiste formulering is: ‘Een betweter denkt dat hij alles beter weet. Daarom

denkt hij niet na over de ideeën van anderen.’

b Er is hier sprake van een anakoloet. De zin gaat over op een andere structuur dan waarmee hij

begonnen is. Een juiste zin is: ‘Hij heeft over elk onderwerp een eigen opvatting en denkt dat hij

de wijsheid in pacht heeft.

c Er is hier sprake van een onjuiste samentrekking. Een juiste zin is: ‘Vaak wordt de betweter

inderdaad gewaardeerd voor zijn expertise op een bepaald terrein, maar door zijn arrogantie is hij moeilijk in de omgang.’

Hst 43 antwoorden 5

d Er is hier sprake van een onjuiste beknopte bijzin. Een juiste zin is: ‘Doordat hij niet openstaat

voor andermans ideeën en opvattingen, vinden anderen hem een lastig persoon.’

e Er is hier sprake van een anakoloet. Een juiste zin is: ‘Als een betweter (ongevraagd) een advies

geeft, verwerp dit dan niet, bedank hem voor zijn bijdrage en voeg op een tactvolle manier je

eigen ideeën eraan toe.’

Hst 43 antwoorden 6

Er is een zeugma: er worden twee betekenissen van ‘zetten’ gebruikt. De zin kan verbeterd

worden door te zeggen: ‘Wil jij alvast de televisie aanzetten en de borrelnootjes en chips

klaarzetten?’ 

In het zinsdeel ‘Als ze hem heeft en klaargelegd’ zit een onjuiste samentrekking. ‘Heeft’ is in het

eerste deel een zelfstandig werkwoord en in het tweede een hulpwerkwoord. Op deze onjuiste

samentrekking volgt een onjuiste inversie: ‘ik ben zo weer terug’, moet ‘ben ik zo weer terug’ zijn. De zin kan verbeterd worden door te zeggen: ‘Als ze hem heeft en hem heeft klaargelegd zoals beloofd, ben ik zo weer terug.’ 

In de laatste zin is er sprake van een anakoloet: de zin gaat over op een andere structuur dan

waarmee hij begonnen is. Een juiste zin zou zijn: ‘Anders gaan we lekker wat anders kijken, we

kijken wel waar we zin in hebben.’