Poëzie - startles + rijm

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3 mavo    POËZIE

Lesdoel

• Je kunt uitleggen wat de kenmerken van Poëzie zijn
• Je weet wat een strofe is
• Je kunt uitleggen wat eindrijm is
• Je kent de verschillende rijmschema’s
• Je kunt uitleggen wat beginrijm / alliteratie is
• Je kunt uitleggen wat klinkerrijm / assonantie is

Kenmerken Poëzie

• Regels zijn kort, veel wit
  

• Opbouw in stukjes tekst die bij elkaar horen (strofe)
  

• Vaak weinig tijd nodig om een gedicht te lezen, maar veel tijd nodig om het te begrijpen

Kenmerken Poëzie

• Woorden en zinnen zijn vaak bijzonder:
  

       - Woorden rijmen soms

       - Woorden en zinnen kunnen meer dan een betekenis                          hebben

       - Woorden en zinnen worden soms herhaald

       - Er wordt gebruik gemaakt van beelden

Voorbeeld gedicht

Voorbeeld gedicht

Voorbeeld gedicht

Strofebouw

Strofe

• Een gedicht bestaat uit regels, dat noem je versregels.

• De regels die bij elkaar staan (alinea) noem je een strofe.

Eindrijm

Woorden aan het einde van de regel hebben dezelfde klank.

Rijmschema

• Van het eindrijm kun je een rijmschema maken. 

• Je geeft elke rijmklank een nieuwe letter. 

• De klank in de eerste regel a, de volgende klank b, etc.

Rijmschema ABAB

Gekruist rijm

Rijmschema ABBA

Omarmd rijm

Rijmschema AABB

Gepaard rijm

Rijmschema ABCB

Gebroken rijm

Beginrijm / Alliteratie

 Letterrijm genoemd, is het herhaald gebruik van gelijke beginmedeklinkers.

Voorbeeld: 

"De kat krabt de krullen van de trap". 

 In die zin beginnen veel woorden met de 'k'
Bij alliteratie gaat het om overeenkomst in klank van medeklinkers aan het begin van woorden.

Beginrijm / Alliteratie

 Voorbeeld: 

‘Lotje leerde Liesje lopen’

‘Wil Wim mij de weg wijzen’

‘Door dik en dun’ 

‘Handige Harry’

‘Coca Cola’

Assonantie

Assonantie houdt in dat de alleen de klinkers rijmen, bijvoorbeeld: 

'Raam en staan' en 'Wil en stil'. 

Klinkerrijm / assonantie

• Het gaat hierbij om de uitspraak/ klank, en niet om de spelling 

 • Zo is er bijvoorbeeld ook assonantie bij 'een groot cadeau'

Klinkerrijm / assonantie

Welke alliteratie en welke assonantie zie je in het volgende gedicht, schrijf dit op in je schrift.

Alliteratie / Assonantie

Alliteratie (beginrijm):
Groen - grom - griezel etc.
Assonantie (klinkerrijm):
Moeten - groenten - doe - vroeg - troep - schoen- moeder - groen - groeien

Alliteratie / Assonantie

Alliteratie (beginrijm): 

Groen - grom - griezel etc. 

Assonantie (klinkerrijm):
Moeten - groenten - doe - vroeg - troep - schoen- moeder - groen - groeien

Liesje leerde lotje lopen langs de lange lindenlaan

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Eindrijm
4. Beginrijm

De man uit Waddinxveen,
woont zijn hele leven al alleen.

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Eindrijm
4. Beginrijm

De mUIs gaat naar hUIs.

1. alliteratie
2. assonantie
3. Eindrijm
4. beginrijm

Ramsey Nasr - 'mi have een droom'

• "Ramsey Nasr (Rotterdam, 28 januari 1974) is een Nederlandse dichter, schrijver, regisseur en vertaler van deels Palestijnse komaf. 

• Nasr groeide op in Rotterdam, waar hij het Erasmiaans Gymnasium volgde. 

• Hij doorliep daarna de toneelacademie Studio Herman Teirlinck en sloot zich vervolgens aan bij Het Zuidelijk Toneel.

Opdracht

Zoek een gedicht op internet en schrijf op:

• Uit hoeveel strofes bestaat het gedicht?
  
• Maak het rijmschema en benoem het.
  
• Bevat het gedicht alliteratie en/ of assonantie? Geef voorbeelden
• Geef je mening over het gedicht met behulp van drie beoordelingswoorden.

Lever deze opdracht via Teams in voor 25 maart a.s.