Stadslab Kernles 3: Onderzoeken

“Once we start to act,
hope is everywhere.”

“Als we eenmaal in actie komen, 
is er overal hoop."
Greta Thunberg
Kernles 3 - Onderzoeken
1 / 23
volgende
Slide 1: Tekstslide
MaatschappijleerMiddelbare schoolMBOvmboLeerjaar 3-6Studiejaar 1-4

In deze les zitten 23 slides, met tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 50 min

Introductie

Stadslab - Kernles 3: Onderzoeken. Tijdens deze les werken de leerlingen aan interviewvragen om voor te leggen aan experts, ervaringsdeskundigen of andere betrokkenen.

Instructies

Beste docent,

In deze les staat onderzoek doen centraal. Leerlingen hebben in de vorige lessen in groepjes een maatschappelijk probleem gekozen waar ze in de Stadslablessen aan gaan werken. Ze hebben al een klein beginnetje gemaakt om hun probleem beter te begrijpen. Deze les laat de leerlingen kennismaken met het uitvoeren van interviews als manier om onderzoek te doen.

Er komen allerlei keuzes kijken bij het plannen en uitvoeren van interviews — wie interview je, en waarom? Wat zijn de juiste vragen om te stellen? Middels voorbeelden en actieve werkvormen leren leerlingen om zelf na te denken wie ze zelf zouden kunnen interviewen voor hun project en hoe ze goede vragen formuleren. Ze bereiden een interview voor dat ze ook echt moeten afnemen.

Hieronder vind je een korte toelichting hoe je deze les goed kunt voorbereiden en inrichten. Mis je iets of heb je vragen? Mail dan naar info@hetstadslab.nl.

In de bijlagen vind je de lesbrief en werkbladen. 

Instructies

Werkbladen

Onderdelen in deze les

“Once we start to act,
hope is everywhere.”

“Als we eenmaal in actie komen, 
is er overal hoop."
Greta Thunberg
Kernles 3 - Onderzoeken

Slide 1 - Tekstslide

Open de les met de quote van Greta Thunberg. Vraag aan leerlingen:
  • Wie is Greta Thunberg en waar zet ze zich voor in?  
  • Wat zou Greta Thunberg met deze quote bedoelen?  
  • Waar hoop jij op?  
Deze vragen kun je klassikaal stellen. Mocht dat niet goed passen bij jouw klas, kun je leerlingen de vragen ook eerst voor zichzelf laten beantwoorden en opschrijven.

LET OP: aan het eind van deze les, staat een extra oefening. Als je daar tijd voor hebt, zeer de moeite waard.

Stadslab
In deze les leren jullie hoe je het maatschappelijke probleem kunt onderzoeken met een interview.

Slide 2 - Tekstslide

In deze les zullen leerlingen het maatschappelijke probleem verder onderzoeken, aan de hand van een interview. 

Controleer aan het begin van de les welke vragen de leerlingen nog hebben over de vorige les en of iedereen de vragen uit de vorige les heeft kunnen afmaken. 
Vandaag:
Filmpje - de kracht van interviewen
Uitleg - interviewen
Voorbereiden - het interview
Optioneel - oefening in duo's
Afronding - reflectie & vooruitblik

Slide 3 - Tekstslide

Vertel de leerlingen wat het programma van vandaag is. 
Lesdoelen
Aan het einde van deze les...
  • Weet je waarom en hoe je interviews kunt gebruiken in onderzoek
  • Kun je het verschil uitleggen tussen open en gesloten interviewvragen 
  • Kun je een lijst opstellen met open interviewvragen 
  • Heb je samen met jouw groepje een interview voorbereid

Slide 4 - Tekstslide

Licht de doelen van deze les toe. 
Oefening 1
De kracht van interviewen

Slide 5 - Tekstslide

In deze eerste oefening denken leerlingen na over maatschappelijke problemen die zij belangrijk vinden, en dromen zij over mogelijke oplossingen.

Slide 6 - Video

In het filmpje van SIRE wordt Zakariyya geïnterviewd door zijn mentor op school over zijn ervaring met armoede. Dit filmpje is een goed voorbeeld van een interview waarbij er open vragen worden gesteld en er wordt doorgevraagd door de interviewer. 

Speel het filmpje af (ongeveer 6 min.). 
Link naar het filmpje: https://youtu.be/xe16IZ2Kh2M
Over het filmpje
Wat maakt dit een goed interview?
  1. Wat valt je op aan de manier van vragen stellen?
  2. Wat valt je op aan de houding van de docent en de leerling? 
  3. Verandert er iets tussen de docent en leerling door het interview?

Schrijf de antwoorden op werkblad 3.1.

Slide 7 - Tekstslide

Vraag de leerlingen de antwoorden op de 3 vragen op te schrijven voor zichzelf. 
Tips bij interviewen
Wat maakt een interview een goed interview?
Op basis van jullie antwoorden maken we een lijstje met 5 tips!


Slide 8 - Tekstslide

Op basis van deze antwoorden kan je klassikaal wat tips benoemen voor het houden van een goed interview. Wat voor positieve dingen hebben de leerlingen opgeschreven? Hoe kan je dat als tips formuleren? 
Open vragen...?
Gesloten en/ of suggestieve vragen
Open vragen (nieuwsgierig)
1. Heb jij je huiswerk gemaakt?
1. Hoe vond jij het om het huiswerk te maken? 
2. Vind je pindakaas ook zo vies? 
2. Wat vind je lekker broodbeleg? 
3. Waarom vind jij stemmen bij verkiezingen belangrijk? 
3. Wat vind jij van verkiezingen? 

Slide 9 - Tekstslide

Besteed aandacht aan wat een open vraag is aan de hand van de voorbeelden op de slide. 

Maak ook onderscheid tussen wat een suggestieve vraag is, ten opzichte van een open vraag met een nieuwsgierige houding. 
Oefening 2
Interview voorbereiden

Slide 10 - Tekstslide

Leerlingen hebben als voorbereiding op deze les al nagedacht over interviewvragen (werkblad 2.4!). Tijdens deze oefening gaan ze daar op voortbouwen. Herinner de leerlingen eraan dat ze 2.4 erbij kunnen pakken.
Wie kun je interviewen?
  • Ervaringsdeskundige: iemand die ervaring                   heeft met jullie probleem.

  • Expert: iemand die veel kennis heeft over
               dit probleem.

  • Invloedrijk persoon: iemand die invloed heeft               op het probleem.

Slide 11 - Tekstslide

Mocht je twijfelen of je leerlingen weten wat een ervaringsdeskundige, expert of invloedrijk persoon is, vraag aan hen of ze een voorbeeld van elk kunnen bedenken of geef zelf voorbeelden. Een voorbeeld van een invloedrijk persoon kan ook de directeur van de school zijn of een teamleider. 

Dit kan de leerling ook op weg helpen bij het kiezen van een mogelijke interviewee.

Wie gaan jullie interviewen?
  1. Ga in je groepje zitten
  2. Bespreek wie jullie willen interviewen (en: waarom?)

Denk goed na over:
  • Ben je op zoek naar feiten of meningen?
  • Wiens meningen zijn voor jullie onderzoek belangrijk? 
  • Wie weet veel van het onderwerp?



Slide 12 - Tekstslide

Laat leerlingen in hun Stadslab-groepje zitten.

Laat de groepjes nadenken over wie ze willen gaan interviewen. Ze kunnen hier kiezen tussen het interviewen van een ervaringsdeskundige, een expert of een invloedrijk persoon. Toelichting op de volgende slide. 
Vragenlijst opstellen
  1. Bedenk samen 5 open vragen die jullie willen gaan stellen.
  2. Check je vragen op:

✅ Is er een logische volgorde in de vragenlijst?
✅ Zijn het open (en geen gesloten/ suggestieve) vragen?
✅ Krijg je alle informatie die je wil weten voor je onderzoek?

Schrijf jullie antwoorden op werkblad 3.2.

Slide 13 - Tekstslide

Als de leerlingen een interview voor ogen hebben, zullen ze vervolgens 5 open vragen bedenken om aan deze persoon te stellen. 

Deze open vragen moeten ze zelf checken: is er een logische volgorde in de vragen, zijn het open vragen, krijg je genoeg informatie uit de vragen over wat je wilt weten? 
Oefening 3
Interview plannen

Slide 14 - Tekstslide

In deze eerste oefening denken leerlingen na over maatschappelijke problemen die zij belangrijk vinden, en dromen zij over mogelijke oplossingen.

Ieder groepje moet MINIMAAL één interview doen.

De kans dat ’t lukt is klein, maar: in het beste geval, doet iedere leerling een interview (met medeleerlingen erbij om aantekeningen te maken). Als de logische interviewees medeleerlingen zijn, kunnen alle groepsleden een interview doen.
Zoek contact
  • Als je weet wie je gaat interviewen, kun je deze persoon benaderen.
  • Stel een net bericht op met jullie namen, de opdracht en waarom je deze persoon wil interviewen – en wanneer?
  • Laat je bericht checken door de docent, voordat je deze verstuurt.

Back-up plan! Stel dat jullie contactpersoon niet kan, denk ook na over een tweede persoon die geschikt is voor het interview.

Slide 15 - Tekstslide

Nu leerlingen iemand hebben bedacht om te kunnen benaderen voor een interview, moeten ze daarmee contact opnemen. Geef leerlingen 5 minuten om een kort, beleefd bericht op te stellen.  Dat kan een email of een appje zijn - afhankelijk van of ze degene in kwestie kennen of niet.

Laat leerlingen hun bericht bij je checken zodat je zeker weet dat de juiste informatie erin staat. Laat ze ook een back-up optie voor een interviewee bedenken voor het geval de eerste optie niet reageert op hun interviewverzoek. 
Planning
Neem 5 minuten de tijd om afspraken te maken met elkaar: 
  1. Wie benadert de interviewee?
  2. Wie stelt tijdens het interview de vragen?
  3. Wie maakt aantekeningen tijdens het interview?

Doel: in de volgende les hebben alle groepjes een interview gehouden, met aantekeningen!

Slide 16 - Tekstslide

Dan maken leerlingen een taakverdeling: wie benadert de interviewee? Wie stelt de vragen tijdens het interview? Wie maakt aantekeningen (nodig voor de pitch)?
Vooruitblik
Laat aan de docent weten:
  1. Wie gaan jullie interviewen?
  2. Wie benadert degene(n) die jullie gaan interviewen?
  3. Wie de vragen stelt en wie aantekeningen maakt.

Slide 17 - Tekstslide

Je kunt ervoor kiezen om de leerlingen, als vooruitblik voor de volgende les, deze taakverdeling bij je in te leveren als exitticket. Zo kan je ook in de gaten houden of het werk enigszins evenredig verdeeld wordt en of de nodige stappen worden gemaakt.

Benoem dat de leerlingen dit interview in hun eigen tijd moeten afnemen! Dit mogen ze ook via mail doen als dat makkelijker is.

Optioneel: Mocht je willen controleren of leerlingen dit daadwerkelijk hebben gedaan, kan je hen verplichten om een opname of bestand bij je in te leveren met de vragen en antwoorden van het interview. 
Afronding
Beantwoord de vragen op het werkblad over welke informatie jullie hopen op te halen tijdens het interviewen.


Slide 18 - Tekstslide

Rond de les af door leerlingen de afrondende vragen over deze les te laten invullen. 

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide kun je zelf invullen met eigen aanvullingen. 
Extra oefening
Interview oefenen met elkaar

Slide 20 - Tekstslide

Deze oefening is extra en kun je inzetten als er voldoende tijd over is. Het is een goede opdracht voor leerlingen om te oefenen met interviewen. 
Oefenen met interviewen
Je wil weten hoe een leerling zichzelf ziet over 5 jaar... 

  1. Vorm een tweetal met een andere leerling
  2. Bedenk 5 open vragen die je aan elkaar kunt stellen om meer te weten te komen over deze vraag
  3. Interview de leerling, aan de hand van deze vragen 

Na 5 minuten wissel je van rol! 

timer
5:00

Slide 21 - Tekstslide

Introduceer de oefening: de leerlingen gaan oefenen met het afnemen van een interview door elkaar te interviewen over een ander onderwerp dan hun Stadslab-onderwerp.

Introduceer het onderwerp/vraagstelling: De leerlingen gaan elkaar interviewen over waar ze zichzelf over 5 jaar zien.

De leerlingen vormen tweetallen. Vervolgens krijgen ze 5 minuten om individueel 5 open vragen te formuleren.
 
Voordat ze elkaar gaan interviewen, benoem je de tip over ‘goed kunnen luisteren’ op de volgende slide. Belangrijk is dat leerlingen vervolgvragen stellen als ze interviewen zodat je meer informatie kan verzamelen over je onderwerp.

Tip: gebruik de timer om na 5 minuten te wisselen van rol. 

Tip! 💡
Probeer goed te luisteren naar wat de leerling zegt, je kunt ook vervolgvragen stellen 

Dit kan klinken als: 
  1. Wat bedoelde je toen je zei...? 
  2. Kun je dit toelichten? 
  3. Waarom is dit belangrijk voor je? 

Denk nog eens terug aan de tips aan het begin van de les! 

Slide 22 - Tekstslide

Geef de leerlingen uitleg over het stellen van vervolgvragen, zodat leerlingen oefenen met goed naar elkaar luisteren en doorvragen. 
Terugkoppeling
  1. Hoe was het om elkaar te interviewen?
  2. Welke vraag werkte goed, en welke juist minder goed?
  3. Met welke antwoorden heeft de andere leerling jou verrast?

Slide 23 - Tekstslide

De terugkoppeling kan je gebruiken als een exitticket. Laat leerlingen voor zichzelf het antwoord op de 3 vragen opschrijven en bij jou inleveren. Je kunt er ook voor kiezen om leerlingen dit in tweetallen te laten bespreken.