les 13: herhaalles exogene krachten

Herhaalles exogene processen
Instructie
zelf lesson up
les 13
 herhaal info bekijken + 
vragen stellen
CE-vraag maken
CE-vraag bespreken
atlassen nodig
Lesdoelen
- Je hebt de exogene processen herhaalt en waar nodig extra uitleg gevraagd.
- Je weet welke onderwerpen je voor je SE thuis nog extra moet leren.
- Je hebt geoefend met een CE-vraag op niveau.
1 / 34
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 34 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Herhaalles exogene processen
Instructie
zelf lesson up
les 13
 herhaal info bekijken + 
vragen stellen
CE-vraag maken
CE-vraag bespreken
atlassen nodig
Lesdoelen
- Je hebt de exogene processen herhaalt en waar nodig extra uitleg gevraagd.
- Je weet welke onderwerpen je voor je SE thuis nog extra moet leren.
- Je hebt geoefend met een CE-vraag op niveau.

Slide 1 - Tekstslide

Exogene processen

Slide 2 - Tekstslide

De 3 exogene processen
Verwering

= uit elkaar vallen van steen

2 hoofdtypen
1. chemisch
2. mechanisch
Erosie

= afslijten

4 krachten
1. rivier
2. zee
3. wind
4. gletsjer
Sedimentatie

= neerleggen

4 krachten
1. rivier
2. zee
3. wind
4. gletsjer
Leren
Leer uit je hoofd!

Slide 3 - Tekstslide

Verwering en erosie
Bij verwering valt een stuk steen uit elkaar.

Op zijn eigen plek.

Er is geen sprake van transport (verplaatsing)
Bij erosie wordt een gesteente afgesleten.

Er is transport van sedimenten nodig (verplaatsing)
beiden zijn exogene processen die zorgen voor het afbreken van een landschap

Slide 4 - Tekstslide

2 hoofdsoorten verwering.
Elke hoofdsoort kent weer verschillende voorbeelden.
Chemische verwering

Het gesteente valt uit elkaar doordat de chemische structuur verandert.

Waardoor: 
- Oplossen van gesteenten in zuur (grond-/regen)water
- Oxideren (roesten) van gesteente
Fysische verwering
(mechanische verwering)

Het gesteente valt uit elkaar, maar behoudt dezelfde structuur.

Waardoor:
- grote temperatuurverschillen,
- vorst
- wortels van planten
- plotseling drukverschil 

Slide 5 - Tekstslide

Hoe zie je in deze grafiek dat chemische verwering vooral afhankelijk is van neerslag.
 
Terwijl bij mechanische verwering
de temperatuur vooral sturend is?

Slide 6 - Tekstslide

Het klimaat bepaalt grotendeels welke vorm het meest plaatsvindt. 
Welke grafiek hoort bij chemische verwering en welke bij mechanische verwering?
???
???

Slide 7 - Tekstslide

Het klimaat bepaalt grotendeels welke vorm het meest plaatsvindt.

Slide 8 - Tekstslide

De 3 exogene processen
Verwering

= uit elkaar vallen van steen

2 hoofdtypen
1. chemisch
2. mechanisch
Erosie

= afslijten

4 krachten
1. rivier
2. zee
3. wind
4. gletsjer
Sedimentatie

= neerleggen

4 krachten
1. rivier
2. zee
3. wind
4. gletsjer
Leren
Leer uit je hoofd!

Slide 9 - Tekstslide

erosie = afslijten
sedimenten/materiaal wordt verplaatst
Kusterosie
door de zee
andere eroderende krachten zijn:
- landijs/gletsjers
- rivieren
- wind

Slide 10 - Tekstslide

erosie = afslijten

winderosie
andere eroderende krachten zijn:
- landijs/gletsjers
- rivieren
- zee
Wind met zandkorrels schuren langs een steen.

Paddenstoelrots.

Vooral in droge (aride) klimaten

Slide 11 - Tekstslide

erosie = afslijten

erosie door landijs/gletsjers
andere eroderende krachten zijn:
- rivier
- wind
- zee
In ijstijd schuurt een gletsjer een U-dal uit.

IJs smelt

U-dal blijft zichtbaar.

Slide 12 - Tekstslide

erosie = afslijten

erosie door rivieren
andere eroderende krachten zijn:
- landijs/gletsjers
- wind
- zee
rivier stroomt snel

snijdt zich in

er ontstaat een V-dal

Slide 13 - Tekstslide

Fjord 

= U-dal aan zee.

Vol gelopen met zeewater.

Slide 14 - Tekstslide

De 3 exogene processen
Verwering

= uit elkaar vallen van steen

2 hoofdtypen
1. chemisch
2. mechanisch
Erosie

= afslijten

4 krachten
1. rivier
2. zee
3. wind
4. gletsjer
Sedimentatie

= neerleggen

4 krachten
1. rivier
2. zee
3. wind
4. gletsjer
Leren
Leer uit je hoofd!

Slide 15 - Tekstslide

sedimentatie in monding rivier: deltamonding
Steeds lagere stroomsnelheid.

Fijner materiaal gesedimenteerd.

Vruchtbaar

Slide 16 - Tekstslide

Sedimentatie door wind.
Wind legt het zand ergens neer.

Slide 17 - Tekstslide

Sedimentatie door de zee
Golven leggen het zand op het strand

Slide 18 - Tekstslide

Sedimentatie door gletsjers
vorstverwering zorgt voor puin
gletsjer neemt puin mee
legt het neer aan de zijkanten + onderaan.
(zijmorene + eindmorene)

Slide 19 - Tekstslide

Sedimenten als waaier neergelegd door rivier 
=
puinwaaier

Slide 20 - Tekstslide

= een gebeurtenis waarbij door zwaartekracht een grote hoeveelheid grond plotseling in beweging komt en langs een helling omlaag beweegt.

 Bijv. modderstroom / aardverschuiving 
Massabeweging

Slide 21 - Tekstslide

Verwering + zwaartekracht =
 massabeweging
puinhelling

Slide 22 - Tekstslide

4 voorbeelden van massabeweging
vallend gesteente: losse stenen of rotsblokken vallen vrij loodrecht naar beneden 
een grote rotsmassa glijdt over een helling naar beneden
puinlawines: losse stenen van verschillende omvang rollen en glijden naar beneden
modderstroom  bestaande uit zand en klei dat verzadigd is  met water en de helling af stroomt

Slide 23 - Sleepvraag

Welke landschapsvormen ontstaan er door
erosie, sedimentatie of massabeweging?
erosie rivier
erosie zee
erosie gletsjer
erosie  wind
massabeweging
sedimentatie door rivier
klifkust
U-dal
V-dal
puinhelling
puinpuinwaaier
paddenstoelenrots

Slide 24 - Sleepvraag

Slide 25 - Tekstslide


Slide 26 - Open vraag

c - b - d - a

Als door het weglaten van één foutief geplaatste letter een verder complete en foutloze reeks ontstaat, wordt 1 scorepunt toegekend. 

Slide 27 - Tekstslide


hint
Er is erosie en verwering.
Wat verandert er daardoor in het gebied? (=oorzaak)
Wat is het gevolg daarvan waardoor het gebied niet lager komt te liggen? (=gevolg)

Slide 28 - Open vraag

Een juiste uitleg is
• de aardkorst / gesteentelagen worden door erosie en verwering lichter (oorzaak) 1
• waardoor de aardkorst omhoog komt / gesteentelagen ook weer
worden opgeheven (en het gebied dus niet lager komt te liggen)
(gevolg) 1
Opmerking
Aan antwoorden die ingaan op het feit dat de opheffing sneller gaat dan de afbraak door erosie 1 scorepunt toekennen. 

Slide 29 - Tekstslide


Slide 30 - Open vraag

Golf van California

Opmerking
Antwoorden die verwijzen naar de Grote Oceaan zijn onjuist. 

Slide 31 - Tekstslide


Slide 32 - Open vraag

2 klimaatkenmerken
Uit het antwoord moet blijken dat de temperatuurverschillen tussen de
winter en de zomer groot zijn en dat er weinig neerslag valt
beschrijf in 2 stappen
- Het klimaat in Utah wordt in tegenstelling tot het klimaat in Virginia
nauwelijks beïnvloed door de gematigde invloed van zee/kent nauwelijks bewolking 1
- waardoor de temperaturen in Utah (in tegenstelling tot Virginia)
overdag heel hoog kunnen oplopen, maar ’s nachts ook weer (relatief)
snel kunnen dalen

Slide 33 - Tekstslide

Lesdoelen
- Je hebt de exogene processen herhaalt en waar nodig extra uitleg gevraagd.
- Je weet welke onderwerpen je voor je SE thuis nog extra moet stampen.
- Je hebt geoefend met een CE-vraag op niveau.

Slide 34 - Tekstslide