2.4 Globalisering: ontwikkelingen na 1980

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vandaag

2.4 Globalisering: ontwikkelingen na 1980

§ 2.4 leerdoelen 

Globalisering na 1980

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

•  verklaren waardoor mno’s (multinationale ondernemingen) de motor achter (economische) globalisering vormen.
  
• beschrijven welke gevolgen van globalisering optreden in verschillende landen.
  
•  beoordelen waardoor niet alle gebieden voordeel hebben van globalisering.

wat is dekolonisatie?

1. de economische groei van een bepaald land
2. het proces waarbij landen gekoloniseerd worden
3. het proces waarbij kolonies zelfstandig worden
4. het uiteenvallen van een land

Welke periode was het hoogtepunt van het imperialisme?

1. 17e eeuw
2. 18e eeuw
3. 19e eeuw
4. 20e eeuw

Economische globalisering versnelt

Economische globalisering na 1980 in stroomversnelling door:

Economische globalisering versnelt

Economische globalisering na 1980 in stroomversnelling door:

• Mno’s omspannen de wereld en zijn verbonden via netwerken
• 
  

Economische globalisering versnelt

Economische globalisering na 1980 in stroomversnelling door:

• Deregulering en liberalisering, de grenzen gaan open (onder andere China, India en voormalige Sovjet Unie)
• 
  

Economische globalisering versnelt

Economische globalisering na 1980 in stroomversnelling door:

• Transport- en communicatietechnologie in stroomversnelling
• 
  

Economische globalisering versnelt

Economische globalisering na 1980 in stroomversnelling door:

• Mno’s omspannen de wereld en zijn verbonden via netwerken
• Deregulering en liberalisering, de grenzen gaan open (onder andere China, India en voormalige Sovjet Unie)
• Transport- en communicatietechnologie in stroomversnelling

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Ontstaan van een nieuwe internationale arbeidsverdeling als gevolg van uitschuiving en doorschuiving. 

Wat is de kern van de nieuwe internationale arbeidsverdeling?

1. Productieketen wordt uitgeschoven naar lagelonenlanden
2. De global shift en de opkomst van de 4de sector
3. NGO's versus MNO's
4. De tegenstelling tussen de fast en de slow world

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Ontstaan van een nieuwe internationale arbeidsverdeling als gevolg van uitschuiving en doorschuiving. Hoe ziet die nieuwe verdeling eruit?

Centrum

• Commando (beslis)centra van de bedrijven
• Research & Development (R&D)
• Marketing

(Semi)periferie

• Maakindustrie
• Lagere dienstverlening  

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Ontstaan van een nieuwe internationale arbeidsverdeling als gevolg van uitschuiving en doorschuiving. 

Welke ontwikkelingen zijn er in die arbeidsverdeling?

Maakindustrie van centrum naar (semi)periferie.

Hoofdkantoren in centrum, uitvoering in (semi)periferie.

Dienstverlenende en kennisintensieve bedrijven verdwijnen uit centrumlanden.

Dit proces heet: 

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Ontstaan van een nieuwe internationale arbeidsverdeling als gevolg van uitschuiving en doorschuiving. 

Welke ontwikkelingen zijn er in die arbeidsverdeling?

Maakindustrie van centrum naar (semi)periferie.

Hoofdkantoren in centrum, uitvoering in (semi)periferie.

Dienstverlenende en kennisintensieve bedrijven verdwijnen uit centrumlanden.

Dit proces heet: Offshoring

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Hoe komt het dat perifere landen nauwelijks kunnen ontsnappen aan de armoede?

Grondstoffen worden onder slechte omstandigheden en tegen lage prijzen weggekocht door rijkere landen.

Deze uitbuiting door centrumlanden noem je:

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Hoe komt het dat perifere landen nauwelijks kunnen ontsnappen aan de armoede?

Grondstoffen worden onder slechte omstandigheden en tegen lage prijzen weggekocht door rijkere landen.

Deze uitbuiting door centrumlanden noem je:

neokolonialisme

Globalisering na 2010 

Welke twee grote landen hebben zich op economisch vlak de laatste decennia ontzettend snel ontwikkeld?

Globalisering na 2010 

Welke twee grote landen hebben zich op economisch vlak de laatste decennia ontzettend snel ontwikkeld?

China en India

Globalisering na 2010 

Welke twee grote landen hebben zich op economisch vlak de laatste decennia ontzettend snel ontwikkeld?

China en India

Welke Aziatische Tijgers kennen ook zo’n snelle economische ontwikkeling?

Globalisering na 2010 

Welke twee grote landen hebben zich op economisch vlak de laatste decennia ontzettend snel ontwikkeld?

China en India

Welke Aziatische Tijgers kennen ook zo’n snelle economische ontwikkeling?

Zuid-Korea, Maleisië en Singapore

Globalisering na 2010 

Het mondiaal economisch zwaartepunt lijkt te 

verschuiven naar de

Pacific Rim

We spreken dan ook wel van een:

global shift

Globalisering na 2010 

Daarnaast halen bedrijven ook steeds meer delen van de keten terug, 

dit proces heet:  

reshoring

Om welke redenen doen bedrijven aan reshoring?

Globalisering na 2010 

Om welke redenen doen bedrijven aan reshoring?

duurzaamheid

kortere levertijden

kwaliteitsbewaking

transportkosten

afhankelijkheid

Wat is het verband?

wat is het verband?

Wat heeft deze grafiek te maken met doorschuiving?

Wat heeft deze grafiek te
maken met doorschuiving?

Nieuwe afzetmarkten

Mno’s gaan opzoek naar nieuwe afzetmarkten. Waarom zal IKEA zich vestigen in China?

De triade

Noord-Amerika, de EU en Oost-Azië beheersen de wereldhandel en worden samen de triade

genoemd.

De internationale goederen-

en kapitaalstromen verlopen

voornamelijk tussen

Noord-Amerika, de EU en

Japan.

Fast world, slow world en fragmentarische modernisering

bepaalde regio's of economische sectoren in een land maken wel gebruik van moderne hulpmiddelen en andere delen niet

Verschillen binnen een regio

Regionale ongelijkheid kan optreden wanneer centrum-gebieden de armere regio’s afromen.
Het centrum onttrekt dan bijvoorbeeld arbeid, kapitaal en grondstoffen aan de periferie.

De periferie komt zo in een negatieve spiraal en krijgt te maken met backwash-effecten.

Maar kan ook gepaard gaan met positieve spread-effecten.

Negatieve invloed van een gebied op de economische ontwikkeling van een ander gebied. Groei van centrum staat niet los van krimp van periferie.

positieve economische invloed van een welvarender gebied op een ander gebied (zoals investeringen, overdracht van kennis) waardoor welvaart in het andere gebied toeneemt.

01:05

Wat wordt er bedoeld met 'the fast world'?

1. een wereld waarin geld in snel tempo wordt verdiend
2. het deel van de wereld waar de rijkste mensen wonen
3. burgers die zich steeds sneller en efficiënter door de wereld bewegen
4. Burgers die door hun manier van leven verbonden zijn met de rest van de moderne wereld

02:42

Wat wordt er bedoeld met 'the slow world'?

1. Het deel van de wereld wat is blijven hangen in oude economische patronen
2. Burgers wiens deelname aan de wereldeconomie en modernisering beperkt is
3. Het deel van de wereld waar weinig economische activiteit is
4. Burgers die economisch achterlopen op de rest van de wereld

04:43

Waarom is Teton county zo rijk geworden?

Sleep de ruimtelijke gevolgen van globalisering naar de juiste plaats

Nieuwe afzetmarkten

Verplaatsen van de maakindustrie

MNO's zijn steeds weer op zoek naar de goedkoopste mogelijkheden.

MNO's doen alleen wat een ander niet kan.

Slow world en fast world

Uitschuiving

Klanten in opkomende landen

Doorschuiven

Core business

Verbrokkeling

TIJDLIJN globalisering

va. 1975:

Steeds meer multinationale ondernemingen (MNO's)

va. 1980:

1. Productie wordt verplaatst naar arme landen (nieuwe int. arbeidsverdeling)

2. Welvaart verschuift in wereldsysteem (meer welvaart naar semi-periferie)

1990:

Handels-belemmeringen vallen weg:

- EU

- China en India openen grenzen

Steeds meer verbondenheid, door:

1. Transport

2. Communicatie

2.4 Globalisering: ontwikkelingen na 1980

Leerdoelen:

• Je weet waarom het merendeel van de handels- en investeringsstromen zich afspeelt binnen en tussen het triadisch netwerk.
• Je begrijpt dat door verandering van de internationale arbeidsverdeling ook de positie van landen in het wereldsysteem verandert.
• Je begrijpt dat globalisering leidt tot eenwording en verbrokkeling en ook tot vergroting van de sociale en regionale ongelijkheid.

Maak opdrachten 2.4 (blz. 64 & 65) = huiswerk voor morgen

Klaar? Lees 2.5

Leerdoelen:

Je weet waarom het merendeel van de handels- en investeringsstromen zich afspeelt binnen en tussen het triadisch netwerk.

Je begrijpt dat door verandering van de internationale arbeidsverdeling ook de positie van landen in het wereldsysteem verandert.

Je begrijpt dat globalisering leidt tot eenwording en verbrokkeling en ook tot vergroting van de sociale en regionale ongelijkheid.