4.3 Fossiele brandstoffen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H4 Grondstoffen

Wat gaan we vandaag doen?

• Herhaling 4.2 Grondstoffen en duurzame ontwikkeling
• Nieuw: 4.3 Fossiele brandstoffen
• Werken aan de opdrachten

Waar of niet waar?
Grondstoffen die uit de aarde worden gehaald noem je delfstoffen.

1. Waar
2. Niet waar

Niet-hernieuwbare en hernieuwbare hulpbronnen

• Niet-hernieuwbare hulpbronnen:

    grondstoffen die op kunnen raken

• Hernieuwbare hulpbronnen:

    grondstoffen die niet op kunnen raken

Wat zijn voorbeelden van hernieuwbare hulpbronnen?

1. water
2. aardolie
3. koper
4. bos

Duurzaam

niet 

duurzaam 

tweedehands mobiel 

energie uit aardolie gebruiken 

elke jaar nieuwe mobiel kopen

met vliegtuig op vakantie 

op de fiets naar school 

tweedehandskleding kopen

4.3 Fossiele brandstoffen

Fossiele brandstoffen: over lange tijd gevormd uit resten van planten en dieren.

• bruinkool
• steenkool
• aardolie
• aardgas
  

Van planten tot steenkool

• Veen wordt bedekt door sedimenten
  
• Hoge druk en temperatuur in de veenlaag zorgt voor carbonisatie
  
• Eerst wordt bruinkool gevormd (tot 75% koolstof)
  
• Daarna steenkool (meer dan 75% koolstof)
  
• Aardgas komt vrij
  

Carbonisatie

Omzetting van organisch materiaal in koolstof onder hoge temperatuur en hoge druk heet carbonisatie.

Welke fossiele brandstoffen zitten er in de Nederlandse bodem?

1. Aardolie, aardgas en steenkool
2. Steenkool en aardgas
3. Aardgas, alleen in groningen
4. Nederland heeft geen fossiele brandstoffen

Gebruik bruinkool en steenkool

• Bruinkool
  

    - ligt dicht onder het aardoppervlak

    - winning in open mijnen

    - wordt gebruikt in elektriciteitscentrales

• Steenkool
  

    - vorming duurt langer

    - ligt dieper dan bruinkool

    - winning via mijnschachten

    - wordt vooral gebruikt in hoogovens

Juist of onjuist?
Aardolie is gevormd van afgestorven planten, bomen en dieren.

1. Juist
2. Onjuist

Aardolie

• plankton wordt samengeperst door lagen sediment
  

    - 1 tot 1,5 kilometer diep, temperatuur tussen 60 en 120 °C

    - bij de vorming ontstaat aardgas

•  Winbare aardolie
  

    - poreus gesteente onder een ondoorlatende bovenlaag
    - scheve aardlagen

Gebruik van fossiele brandstoffen

• Aardgas
  

    - huizen, bedrijven, elektriciteitscentrales

• Aardolie
  

    - benzine, kerosine

    - asfalt

    - kunststoffen

Nadelen van aardgas

• De voorraad raakt uiteindelijk op.
• Het zorgt voor verzakkingen en aardbevingen (zoals in Groningen).
• Slecht voor het milieu.

Redenen om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen

•     milieuvervuiling en vrijkomen van broeikasgassen (CO2)
•     de eindigheid van de voorraden
  
•     de ongelijke verspreiding over de aardolie  (olie-importerende landen zijn te veel afhankelijk van olieproducerende landen)

Aan de slag

4.3 Fossiele brandstoffen

Opdrachten 1, 2, 4, 6, 7

Huiswerk voor vrijdag