H4.1 Energie les 2

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4. Energie

• Nova deel B
• Schrift
• laptop

Programma

Wat weet je nog van de vorige les?

Begrippen: endotherme en exotherme reactie

Energiediagram tekenen bij een reactie

Opgaven op NOVA online

Soorten energie

Energie wordt geleverd door een energiebron. 

->  de zon - warmte en licht 

->  wind - bewegingsenergie 

->  brandstof - chemische energie

->  batterij - chemische energie 

     

Het symbool voor energie is E (in joule).

Wet van behoud van energie

• Energie kan niet verloren gaan!
• Energie kan wel van vorm veranderen  (energie-omzetting), bijvoorbeeld:

      chemische energie --> warmte (bij verbranden van aardgas)

      chemische energie --> licht (bij verbranden van Mg)

      chemische energie --> elektrische energie (in een batterij)

Wet van behoud van energie

Energie kan worden omgezet  van ene vorm naar andere. 

De totale hoeveelheid verandert niet. 

Noteer en leer

Exotherme reactie

• Bij de reactie komt energie VRIJ
• De beginstoffen staan energie af aan de omgeving
• Chemische energie wordt omgezet in warmte, licht of ... 

• De reactieproducten hebben minder chemische energie dan de beginstoffen.

Endotherme reacties

• Er is constant energie NODIG om de reactie te laten verlopen.
• De beginstoffen nemen energie op uit de omgeving. 
• Warmte, licht of ... wordt omgezet in chemische energie.
• De reactieproducten hebben meer chemische energie dan de beginstoffen.

ENDOtherm

EXOtherm

Als het proces de ene kant op warmte kost, dan komt er bij het omgekeerde proces warmte vrij. 

    (Wet van behoud

            van energie)

Noteer en leer

Leerdoel 1

• je kunt uit het proces of uit de temperatuurverandering van de omgeving afleiden of een reactie endotherm of exotherm is

zeven check vragen, 10 sec antwoordtijd per vraag

Bij een reactie moet constant energie worden toegevoerd om hem te laten verlopen.

De reactie is:

1. exotherm
2. endotherm

Verdampen van alcohol
(fase overgang l -> g)

1. exotherm
2. endotherm

condenseren van waterdamp op de spiegel in de badkamer
(fase-overgang g --> l)

1. exotherm
2. endotherm

Verbranden van aardgas

1. exotherm
2. endotherm

Elektrolyse van water

1. exotherm
2. endotherm

Bij oplossen van natriumhydroxide in water stijgt de temperatuur van de oplossing.

1. exotherm
2. endotherm

Natriumhydroxide en zoutzuur van 18 °C worden samengevoegd.
Na de reactie is de temperatuur 23 °C

1. deze reactie is exotherm, want de stoffen worden warmer
2. deze reactie is endotherm, want de stoffen worden warmer
3. deze reactie is exotherm, want de omgeving wordt warmer
4. deze reactie is endotherm, want de omgeving wordt warmer

Energiediagram

In een energiediagram wordt de chemische energie (E) van de beginstoffen en van de reactieproducten weergegeven:

Energiediagram

In een energiediagram wordt de chemische energie (E) van de beginstoffen en van de reactieproducten weergegeven:

• bij een exotherme reactie hebben de beginstoffen MEER   
    energie dan de reactieproducten
• bij een endotherme reactie hebben de beginstoffen MINDER
    energie dan de reactieproducten

reactiewarmte

reactiewarmte

WAAROM ONTBRANDT EEN LUCIFER NIET UIT ZICHZELF?

Activeringsenergie in energiediagram

      exotherme reactie                   endotherme reactie 

reatiewarmte

reatiewarmte

opdracht

Maak de diagrammen op het blad af: 

1. Noteer welk diagram hoort bij een exotherme reactie en welke bij een endotherme reactie.
2. noteer in elke diagram: beginstoffen - reactieproducten - reactiewarmte - geactiveerde toestand - activeringsenergie 

Check: kun je een energiediagram tekenen?

Activeringsenergie in energiediagram

      exotherme reactie                   endotherme reactie 

reatiewarmte

reatiewarmte

Leerdoel 2

• je kunt een volledig energiediagram (met alle bijschriften) tekenen

EIGEN WERK

Lezen H4.1  

Leren betekenis van de blauwe begrippen

Maken + nakijken op NOVA online opgave 4 t/m 6