De Romeinen (paragraaf 4.4 en 4.5)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

                           De Romeinen 

               Deel 2 - paragraaf 4.4 en 4.5

                           Wat gaan we vandaag doen?

1. Paragraaf 4.4 herhalen (de opkomst van het christendom)

2. Paragraaf 4.5 herhalen (Romeinen en Germanen)

                               Voorkennis activeren 

- 10 meerkeuzevragen.

- 20 seconden per vraag.

- Klik het juiste antwoord aan in LessonUp. 

1. Wie was Jezus van Nazareth?

1. Een christelijke prediker
2. Een islamitische prediker
3. Een Romeinse prediker
4. Een Joodse prediker

2. In het Romeinse rijk mocht je alles geloven zolang je maar:

1. De keizer en de staatsgoden vereerde
2. De monotheistische Romeinse godsdienst aanhing
3. Groot ontzag had voor de keizer
4. Belasting betaalde aan de Romeinse overheid

3. Welke Romeinse keizer stopte de bestrijding van de Christenen?

1. Hadrianus
2. Constantijn
3. Augustus
4. Tiberius

4. Hoe noem je de leider van een kerkprovincie?

1. Abt
2. Non
3. Bisschop
4. Paus

5. Hoe noem je de leider van de hele Rooms-Katholieke kerk?

1. Premier
2. Novice
3. Monnik
4. Paus

6. Hoe noemden de Romeinen de volkeren ten noorden en oosten van de Rijn?

1. Kelten / Galliërs
2. Germanen
3. Anglicanen
4. Bataven

7. Hoe noemden de Romeinen de volkeren ten zuiden en westen van de Rijn?

1. Kelten / Galliërs
2. Germanen
3. Anglicanen
4. Bataven

8. Waardoor kon het Romeinse rijk niet verder uitbreiden?

1. De Germanen vochten overtuigend terug
2. De Kelten / Galliërs vochten overtuigend terug
3. De Anglicanen vochten overtuigend terug
4. De Bataven vochten overtuigend terug

9. Het Romeinse rijk werd in 395 n.C. in twee delen gesplitst.

1. Waar
2. Niet waar

10. Aan welk deel van het Romeinse rijk kwam in 476 n.C. een einde?

1. Het West-Romeinse rijk
2. Het Oost-Romeinse rijk

                            4.4: De opkomst van het christendom

De joden leefden in Judea (Israël / Palestina). 

Na joodse opstanden werd hun tempel gesloopt, en mochten ze niet meer in Jeruzalem komen. 

Groepen joden kwamen overal in het Romeinse rijk en daarbuiten terecht. 

Joden hielden vast aan hun geloof en bouwden synagogen. 

                                       Een synagoge

Vraag

Over welke verandering gaat bron 16?

                                          Antwoord 

Vreemdelingen die in Rome woonden verloren vanaf de 2e generatie hun binding met hun vaderland en gingen op in de samenleving van Rome. 

Vraag

Over welke continuïteit bij joden gaat de bron?

                                         Antwoord

Joden bleven leven volgens de regels van hun voorouders, en bleven bij elkaar in hun wijken wonen.

Vraag

Leg uit welke mening Romeinen hadden over de joodse houding. 

                                          Antwoord 

Ze vonden het verkeerd dat joden zich bewust afsloten van andere mensen. 

4.4: De opkomst van het christendom

Jezus van Nazareth zou door Judea hebben getrokken. Hij was een joodse prediker. 

Hij wilde dat mensen zorgden voor hun zwakke medemensen. 

Volgens de Romeinen was hij een opstandeling. Hij werd gekruisigd. 

4.4: de opkomst van het christendom

Volgelingen van Jezus geloofden dat hij was gestorven om de mensen te verlossen van hun zonden. 

Voor aanhangers zou er een hemel zijn in het hiernamaals. 

Volgens hen zou Jezus niet alleen joden verlossen, maar alle mensen. 

Ze noemden hem Christus: zo ontstond het christendom. 

4.4: de opkomst van het christendom

Christelijke predikers reisden rond om mensen tot christen te bekeren. 

Het christendom werd een populaire godsdienst. 

Ze werden gewantrouwd, want ze weigerden de keizer en staatsgoden te vereren. 

Ze kregen de schuld van oorlogen, honger en ziektes. 

           Vraag

Keizers zagen de christenen als een bedreiging van de Romeinse staat.

Waren ze dat volgens de bron? Waarom?

                                          Antwoord 

Ja. Ze waren tegen de staatsgoden en presenteerden hun geloof als een onbegrensd geloof voor alle mensen. 

4.4: de opkomst van het christendom 

Duizenden christenen werden opgepakt, gemarteld en gedood. 

Keizer Constantijn gaf christenen godsdienstvrijheid. 

Keizer Theodosius maakte van het christendom de staatsgodsdienst.

Later werden andere godsdiensten, behalve het jodendom, verboden. 

Waarom waren de keizers Constantijn en Theodosius zo belangrijk voor het Christendom? Leg het per keizer uit.

                                           Antwoord

Keizer Constantijn gaf de christenen godsdienstvrijheid. Keizer Theodosius maakte het christendom tot staatsgodsdienst. 

4.4: de opkomst van het christendom 

Er kwam één christelijke organisatie: de rooms-katholieke kerk. 

Het Romeinse rijk werd verdeeld in kerkprovincies, met bisschoppen aan het hoofd. 

Leider van de kerk werd de bisschop van Rome: de paus. 

4.5: Romeinen en Germanen 

Kelten / Galliërs: de volkeren ten zuiden en westen van de Rijn.

Germanen: de volkeren ten noorden en oosten van de Rijn. 

4.5: Romeinen en Germanen 

Caesar dwong de Kelten een deel van hun oogst aan zijn soldaten te geven, dat leidde tot een opstand. 

De Romeinen sloegen de opstand keihard neer.

De Romeinen vroegen de Germanen om zich in het gebied tussen de Rijn en de Maas te vestigen. 

4.5: Romeinen en Germanen 

Toen de Romeinen hun rijk wilden uitbreiden, stuitten ze ten noorden van de Rijn op fel verzet van oorlogszuchtige Germanen

In 9 n.C. werden drie Romeinse legers door de Germanen verslagen. 

Daarom besloten de Romeinen om de Rijn voortaan als grens (limes) van hun rijk te gebruiken. 

Waardoor werd de Rijn de grens (limes) van het Romeinse rijk?

                                         Antwoord 

De Romeinen verloren in 9 n.C. in een slag tegen de Germanen waarbij ze drie legioenen verloren. Vanaf dat moment trokken ze zich terug achter de goed verdedigbare Rijn. Dat werd hun grens (limes). 

                    Vraag 

Op deze Romeinse munt werd beweerd dat de Romeinen Germanie hadden veroverd. 

Klopt deze bewering? 

Wat zou het doel van deze munt geweest kunnen zijn?

                                           Antwoord 

De bewering klopt niet. De Romeinen hebben Germanie nooit volledig veroverd.

Het doel van de munt zou kunnen zijn om de Romeinse bevolking gerust te stellen dat de Romeinse legers nog steeds in staat waren om nieuwe gebieden te veroveren / om te doen alsof de Romeinen veel sterker waren dan de Germanen. 

4.5: Romeinen en Germanen 

De Romeinen bouwden forten en legerkampen langs de grens. 

De Romeinen sloten een bondgenootschap met de Bataven, om de grens te kunnen verdedigen. 

Daardoor hoefden de Bataven geen belasting te betalen. 

4.5: Romeinen en Germanen 

In 69 n.C. vonden de Bataven dat ze slecht werden behandeld, en begonnen een opstand. Er kwam een einde aan door een nieuw verdrag. 

De Bataven worden weleens gezien als de voorouders van de Nederlanders, maar dit is onjuist. 

4.5: Romeinen en Germanen 

In Nederland stichtten de Romeinen Trajectum (Utrecht), Noviomagus (Nijmegen) en Mosa Trajectum (Maastricht).

Ze bouwden tempels, badhuizen. woningen met stromend water. 

Er ontstond een landbouwstedelijke samenleving met een geldeconomie. Met Romeins geld. 

Noem 3 voorbeelden van Romanisering in Nederland.

                                            Antwoord 

In Nederland stichtten de Romeinen Trajectum (Utrecht), Noviomagus (Nijmegen) en Mosa Trajectum (Maastricht).

Ze bouwden tempels, badhuizen. woningen met stromend water.

Er ontstond een landbouwstedelijke samenleving met een geldeconomie. Met Romeins geld. 

4.5: Romeinen en Germanen 

In de 3e eeuw n.C. ontstonden er epidemieën in het Romeinse rijk. 

Daardoor daalde het aantal inwoners, en was er minder productie en handel.

Daardoor kreeg de overheid minder belasting, en kon minder soldaten aan zijn grenzen onderhouden. 

Ook ontstonden er burgeroorlogen. 

4.5: Romeinen en Germanen 

De volksverhuizingen. 

Germaanse volken drongen met geweld het Romeinse rijk binnen. 

Keizer Theodosius splitste het rijk in tweeën. Zo was het beter te verdedigen. 

Het Oost-Romeinse rijk en het West-Romeinse rijk. Elk een eigen keizer. 

4.5: Romeinen en Germanen 

In 476 n.C. viel het West-Romeinse keizerrijk. De Germanen stichtten een Germaans koninkrijk. 

Het Oost-Romeinse rijk / Byzantijnse rijk bleef nog duizend jaar bestaan. 

De Grieks-Romeinse cultuur ging door: het christendom, Latijn als schrijftaal, Romaanse spreektalen: Italiaans, Frans, Spaans. 

Noem 3 oorzaken van het ineenstorten van het West-Romeinse rijk.

                                           Antwoord 

- Epidemieën

- Burgeroorlogen

- Minder soldaten door minder belasting

- Volksverhuizingen

Noem 2 dingen uit de Grieks-Romeinse cultuur die na de val van het West-Romeinse rijk doorgingen.

                                           Antwoord 

- Het christendom

- Het Latijn als schrijftaal

- Romaanse spreektalen: Italiaans, Frans, Spaans. 

     Noem 3 Romeinse kenmerken bij deze afbeelding. 

                                          Antwoord 

- Het Latijn (op de paal)

- Een Romeinse soldaat (op het paard)

- Een Romeins legerkamp (op de achtergrond)