Les 9 - Literatuurgeschiedenis - De Tachtigers
Literatuurgeschiedenis -
De Tachtigers
Les 9
De Tachtigers
De beuk erin
1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6
In deze les zitten 18 slides, met tekstslides.
Lesduur is: 55 minOnderdelen in deze les
Literatuurgeschiedenis -
De Tachtigers
Les 9
De Tachtigers
De beuk erin
Slide 1 - Tekstslide
Denken in generaties is ook in deze tijd nog steeds een ding.
Als je iets anders wilt, is schoppen tegen de vorige groep een makkelijk begin.
De Tachtigers hebben dat 'generatieschoppen' tot een ware kunst verheven.
Slide 2 - Tekstslide
Slide 3 - Tekstslide
Het werk van Perk werd postuum uitgegeven, Perk overleed al op 22-jarige leeftijd.
Kloos heeft ervoor gezorgd dat dit nog uitgegeven werd, maar hij heeft het flink aangepast.
In 1941 werd het uitgegeven zoals het bedoeld was.
106 sonnetten schreef hij, een enorm aantal.
Op de volgende dia een link naar een radio-uitzending waar veel verteld wordt over deze bijzondere
sonnettenkrans,
De Taalstaat
9 april 2022
op NPO Radio 1
Slide 4 - Tekstslide
www.nporadio1.nl
Slide 5 - Link
De breuk
De Tachtigers breken met de oude poëzie, vooral met de domineedichters. Zij breken met de kunst die op de maatschappij gericht is, die moralistisch is.
Kunst moet individueel zijn, subjectief en anti-moralistisch.
Slide 6 - Tekstslide
Gebed
Genadig God, die in mijn boezem leest!
Ik vliet tot U, en wil, maar kan niet smeken.
Aanschouw mijn nood, mijn neergezonken geest,
En zie mijn oog van stille tranen leken!
Ik smeek om niets, hoe kwijnend, hoe bedroefd.
Gij ziet mij een prooi van bedwelmde zinnen:
Gij weet alleen hetgeen uw kind behoeft,
En mint het meer dan ’t ooit zichzelf kan minnen.
Geef, Vader, geef aan uw onwetend kroost
Hetgeen het zelf niet durft, niet weet te vragen!
Ik buig mij neer; ik smeek noch kruis, noch troost;
Gij, doe naar uw ontfermend welbehagen!
Ja, wond of heel; verhef, of druk mij neer:
‘k Aanbid uw wil, hoe duister in mijn ogen:
Ik offer me op, en zwijg, en wens niet meer:
‘k Berust in U, ziedaar mijn enigst pogen!
Ik zie U met kinderlijk ontzag:
Met christen-hoop, noch lauw noch ongeduldig.
Ach, leer Gij mij, hetgeen ik bidden mag!
Bid zelf in mij: zo is mijn beê onschuldig.
Bilderdijk
Romantiek
Kijk eens naar de verschillen met de Tachtigers.
Slide 7 - Tekstslide
IV Bij een geschenk (Twaalf geborduurde zakdoeken)
Lieve Truide, dit geschenk,
Klein, maar rein van zin,
Zegt u hoe ik aan u denk,
Hoe ik u bemin.
Reiner dan dit blank batist,
Blijv' steeds uw gemoed,
Want slechts zielereinheid is 't
Die ons heil behoedt.
O, gebruik ze lang en veel,
Teêr-beminde bruid,
Echte deemoed zij uw deel,
Als ge er u in snuit.
Want bedenk bij wát ge doet:
Wij zijn nietig stof-
God alleen geeft alle goed:
Hem zij alle lof
Frederik van Eeden
Tachtiger
steekt de draak met de
domineepoëzie
Slide 8 - Tekstslide
Tijdschrift
Dit was de spreekbuis voor de Tachtigers, in 1885 opgericht door o.a. Van Eeden, Kloos en Verwey.
Belangrijke publicaties in De Nieuwe Gids waren:
- 'Mei' - Herman Gorter
- 'De kleine Johannes' - Frederik van Eeden
- 'Het boek van kind en God' - Willem Kloos
- 'Sonnetten' Debuut - Henriette Roland Holst
Slide 9 - Tekstslide
De taal van de Tachtigers was vernieuwend.
Woordkunst stond hoog aangeschreven: neologismen en ongebruikelijke koppelingen.
Veel beeldspraak.
Visueel gericht en de natuur als bron.
‘Ik heb ook een gedicht geschreven over de Tachtigers, die ik enorm bewonder. Wat zij met taal deden - zij het op een andere manier - is voor mij van eenzelfde orde als straattaal. Gorter vernieuwde met zijn sensitivisme de taal door nieuwe woorden toe te kennen aan klanken en kleuren.’
Ramsey Nasr. Dichter des Vaderlands 2009
Herman Gorter
Ramsey Nasr
Slide 10 - Tekstslide
Schrijvers en dichters
De Tachtigers waren de impressionisten van de taal.
De weergave van het moment, het subjectieve, het individualistische
en het anti-moralistische stond bij beide centraal.
Slide 11 - Tekstslide
'Literatuur is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie.'
Willem Kloos in een recensie over het werk van Gorter
Slide 12 - Tekstslide
Herman Gorter
Frederik van Eeden
Louis Couperus
Willem Kloos
Slide 13 - Tekstslide
met
Volgende week
Slide 14 - Tekstslide
Herman Gorter
Frederik van Eeden
Louis Couperus
Willem Kloos
Groepjes gemaakt met maakgroepjes.xyz
Slide 15 - Tekstslide
Herman Gorter
Frederik van Eeden
Louis Couperus
Willem Kloos
Groepjes gemaakt met maakgroepjes.xyz
Slide 16 - Tekstslide
Aan het werk
Voor jezelf en in stilte:
Lees het artikel van jouw schrijver. Url's vind je in Som, in de map Literatuurgeschiedenis.
De omschrijving van de opdracht vind je in de modulewijzer Literatuurgeschiedenis blok 1.
Slide 17 - Tekstslide
Volgende les/week
Donderdag / Vrijdag
Tijd om samen minipresentatie uit te werken (halve les)
Zorg er dus voor dat je je informatie hebt verzameld.
Volgende week maandag presenteer je met je groepje.
In de werkles: maak de LessonUp van vorige week over de domineesdichters af (Poëzie blok 7 en 8)
