Herhaling H1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Renaissance & opstand

Een Nieuwe Tijd

1.3 De Kerk valt uiteen

De Opstand der Nederlanden

De Tachtigjarige Oorlog

Lesdoelen

Deze les leer je:

• De nieuwe manier waarop mensen in deze tijd naar de wereld gingen kijken
• Wat de Renaissance betekent
• Hoe de Renaissance vanuit Italië werd verspreid

Lesdoelen

Aan het einde van de les weten jullie:

• Wie Maarten Luther was
• Waarom de kerk in twee viel
• Welke verschillen er waren tussen de twee kerken

Lesdoelen

Aan het einde van de les weten jullie:

• Hoe de Nederlanden er voor de opstand uitzagen en hoe het bestuurd werd
• Wat de oorzaken van de opstand waren
• Wat de aanleiding van de opstand was
• Welke historische figuren bij de Tachtigjarige oorlog betrokken waren

Lesdoelen vandaag

• Hoe begon de Tachtigjarige oorlog?
• Wie waren de Geuzen?
• Hoe raakten de Noordelijke en Zuidelijke gewesten verdeeld?
• Hoe ontstond de onafhankelijke Nederlandse staat?

Carpe Diem

Mens- en wereldbeeld

Pluk de dag

Renaissance

Italië

Grieken en Romeinen

Cultuur uit de Oudheid

''Wedergeboorte"

Maarten Luther

• Monnik
• Bedevaartstocht naar Rome
• Teleurgesteld in de Kerk en vooral de Paus
• 95 stellingen

Protestanten

• Geloof is iets voor jezelf en de Bijbel is leidend
• Door te bidden kom je in contact met God
• Geestelijken mogen trouwen
• Versieringen zijn afgoderij

Katholieken

• De Paus is de leider van de kerk
• Alleen geestelijken staan in contact met God
• Geestelijken mogen niet trouwen
• Versieringen zijn er om God te eren

Strijd tussen godsdiensten

Katholieke vorsten (Met name Karel V) voerden oorlog tegen protestanten

1555: cuius regio, eius religio

De Spaanse Inquisitie

Opgericht door de Paus om Ketters op te sporen en te martelen

Karel V

• Habsburger
• Soeverein vorst van Spanje, Portugal, Nederland en Belgie, Luxemburg, Zuid-Amerika, Delen van Noord-Amerika en Keizer van het Duitse Rijk

Centralisatie

• Karel V en zijn zoon Filips II wilde van al hun gebieden één groot rijk maken met dezelfde regels en hetzelfde geloof
  
• Ontevredenheid onder de burgers

Kettervervolgingen

• Vooral Calvinisten en andere protestanten werden vervolgd
• De manier waarop ging veel Nederlandse bestuurders te ver

Willem van Oranje

• Samen opgegroeid met Filips
• Stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht
• Voor Godsdienstvrijheid
• Overtuigde de Landvoogd Margaretha van Parma de kettervervolgingen tijdelijk te stoppen

De Beeldenstorm

• Aangemoedigd door einde vervolgingen
• Hagenpreken
• Uit de hand gelopen hagenpreek
• Protestanten vernielden Katholieke kerken

Margaretha van Parma

Hertog Fernando Álvarez de Toledo (AKA Alva)

De Geuzen

• Calvinistische opstandelingen
• Van het Franse Gueux
• Vooral uit Holland en Zeeland
• Watergeuzen en Bosgeuzen

Verdeeldheid

• Geuzen waren Calvinistisch en geneigd tot plunderingen
• Stond Zuidelijke Katholieke opstandelingen niet aan
• Angst voor economische schade
• ''Tussen Schip en Wal''

Unie van Atrecht

• Afscheiding van Noordelijke Nederlanden
• Verzoening met Spanje en Filips II
• Katholicisme verplicht

Unie van Utrecht

• Afspraak over verdediging Noordelijke gewesten
• Eerste versie van de Grondwet

Plakkaat van Verlatinghe

• Reactie op vogelvrijverklaring van Willem van Oranje
• Onafhankelijkheids- verklaring

Republiek

Land zonder koning

Maurits van Oranje was ''Stadhouder''

Stadhouder was voortaan militaire leider

Pas in 1648 kwam de Vrede van Münster