1A - P4 - Week 5 - les 1 - H10 - Schone aarde - Schrijven tekst

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

H3 - P1 - week 8 - les 2 - grammatica verwerken

Welkom

Nederlands

Mevrouw Takken

Aanwezig op: dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag

- Welkom

- Lezen 

- schrijfplan schrijven

- Hulp opzet alinea's + schrijven

Doel:

- Je benoemt wat hoofd- en bijzaken zijn

- Je kunt de betekenis van een lastig woord bepalen aan de hand van een tekst. 

- Je maakt een schrijfplan en schrijft de tekst!

Wat gaan we doen vandaag:

Stillezen

Herhaling:
verbanden en signaalwoorden 

H10 - schone aarde

Opsomming

Op tijd beginnen met leren heeft verschillende voordelen. Zo heb je weinig stress aan het einde van de periode, daarnaast kun je je goed richten op al je toetsstof. 

Tegenstelling

Ik wil heel graag een softijsje eten, maar ik kan niet zo goed tegen zuivel. 

Bespreken huiswerk:

Hoofdstuk 10:

maak in je boek opdracht 3 t/m 6

Leer ook de theorie die je hierbij moet gebruiken

Als je online werkt:

10.1 - C - opdracht 2

10.2 B - helemaal

H10 - schone aarde

H10 - Hoofdzaken en bijzaken

Nadenken over de dingen die je wilt schrijven:

- Benoem wat je voor wie gaat schrijven

- Hoofdzaken bedenken

- Vragen bedenken die je wilt beantwoorden

- Kernzin van elke alinea

- Toelichting kernzin

- Welke alinea komt op welke plek?

 

Schrijf je tekst per alinea

H10 - Hoe ga je een tekst schrijven?

Problemen die opgelost moeten worden:

1. Bovendien is kleding steeds goedkoper geworden.

2. Wereldwijd kopen we maar liefst vier keer zoveel kleding als twintig jaar geleden.

3. We kopen namelijk niet alleen veel meer, we gooien kleren ook steeds sneller weg.

4. Van minder dan één procent van alle kleding die wereldwijd wordt afgedankt, wordt nieuwe kleding gemaakt.

5. Veel 12 tot 18-jarigen vinden het niet fijn om spullen te gebruiken van mensen die ze niet kennen.

6. Jongeren willen daarnaast meegaan met trends en dat kan volgens hen niet altijd met tweedehands spullen.

H10 - Hoe ga je een tekst schrijven?

1. Bovendien is kleding steeds goedkoper geworden.

Onderwerp:

We kunnen bijdragen aan een beter aarde door minder kleding te kopen. 

Publiek: Kinderen van je eigen leeftijd

Schrijfdoel: activeren

Inleiding: Vraag stellen over eigen kledingkast of je winkelmandje op Shein/H&M oid

Alinea 1: Vaststellen probleem: er wordt meer kleding gekocht dan 20 jaar geleden: Je kunt op elk moment van de dag winkelen, het is nu veel goedkoper en de kwaliteit is minder goed. 

Alinea 2: Positieve en negatieve gevolgen van het online shoppen. Makkelijk, maar ook veel terugsturen. 

Alinea 3: Oplossingen die we in de toekomst kunnen gebruiken: keuze maken voor kwaliteit boven kwantiteit. 

Slot: 

Hoe zit het met je winkelmandje, blijf je die zo vullen of kom je in actie voor een schonere wereld?

H10 - Schrijf de tekst

Zelf op te lossen

Niet zelf op te lossen

1. Bovendien is kleding steeds goedkoper geworden.

2. Wereldwijd kopen we maar liefst vier keer zoveel kleding als twintig jaar geleden.

3. We kopen namelijk niet alleen veel meer, we gooien kleren ook steeds sneller weg.

4. Van minder dan één procent van alle kleding die wereldwijd wordt afgedankt, wordt nieuwe kleding gemaakt.

5. Veel 12 tot 18-jarigen vinden het niet fijn om spullen te gebruiken van mensen die ze niet kennen.

6. Jongeren willen daarnaast meegaan met trends en dat kan volgens hen niet altijd met tweedehands spullen.

Hoe zou dit probleem opgelost kunnen worden:

1. Bovendien is kleding steeds goedkoper geworden.

Hoe zou dit probleem opgelost kunnen worden:

2. Wereldwijd kopen we maar liefst vier keer zoveel kleding als twintig jaar geleden.

Hoe zou dit probleem opgelost kunnen worden:

4. Van minder dan één procent van alle kleding die wereldwijd wordt afgedankt, wordt nieuwe kleding gemaakt.

Hoe zou dit probleem opgelost kunnen worden:

5. Veel 12 tot 18-jarigen vinden het niet fijn om spullen te gebruiken van mensen die ze niet kennen.

Hoe zou dit probleem opgelost kunnen worden:

6. Jongeren willen daarnaast meegaan met trends en dat kan volgens hen niet altijd met tweedehands spullen.

Vragen stellen om meer kennis/duidelijkheid te krijgen:

Open vragen - je wilt een uitgebreid antwoord

Gesloten vragen - je wilt een kort
antwoord (ja, nee, leeftijd etc)

Doorvragen - meer informatie krijgen
 over iets wat iemand gezegd heeft

H10 - Hoe ga je een tekst schrijven?

Vragen stellen om meer kennis/duidelijkheid te krijgen:

Open vragen - je wilt een uitgebreid antwoord

Gesloten vragen - je wilt een kort
antwoord (ja, nee, leeftijd etc)

Doorvragen - meer informatie krijgen
 over iets wat iemand gezegd heeft

H10 - Hoe ga je een tekst schrijven?

1. Bovendien is kleding steeds goedkoper geworden.

2. Wereldwijd kopen we maar liefst vier keer zoveel kleding als twintig jaar geleden.

3. We kopen namelijk niet alleen veel meer, we gooien kleren ook steeds sneller weg.

4. Van minder dan één procent van alle kleding die wereldwijd wordt afgedankt, wordt nieuwe kleding gemaakt.

5. Veel 12 tot 18-jarigen vinden het niet fijn om spullen te gebruiken van mensen die ze niet kennen.

6. Jongeren willen daarnaast meegaan met trends en dat kan volgens hen niet altijd met tweedehands spullen. 

Vragen stellen om meer kennis/duidelijkheid te krijgen:

- Open vragen - je wilt een uitgebreid antwoord

- Gesloten vragen - je wilt een kort
antwoord (ja, nee, leeftijd etc)

- Doorvragen - meer informatie krijgen
 over iets wat iemand gezegd heeft

- Kies drie problemen waarmee je gaat
werken.

Kijk naar de bedachte oplossingen, 
welke kritische vragen kun je daarbij 
stellen? (om het probleem zo meer duidelijk te maken)

H10 - Hoe ga je een tekst schrijven?

1. Bovendien is kleding steeds goedkoper geworden.

2. Wereldwijd kopen we maar liefst vier keer zoveel kleding als twintig jaar geleden.

3. We kopen namelijk niet alleen veel meer, we gooien kleren ook steeds sneller weg.

4. Van minder dan één procent van alle kleding die wereldwijd wordt afgedankt, wordt nieuwe kleding gemaakt.

5. Veel 12 tot 18-jarigen vinden het niet fijn om spullen te gebruiken van mensen die ze niet kennen.

6. Jongeren willen daarnaast meegaan met trends en dat kan volgens hen niet altijd met tweedehands spullen. 

Startopdracht

Noteer in je schrift...

• Waarover gaat de tekst? Noteer 1 woord.

• Wat vind jij de belangrijkste zin van de tekst?

• Waarom vind je dit de belangrijkste zin?

Hoofdzaken en bijzaken

• Elke tekst gaat ergens over. Dat noem je het onderwerp.

• De belangrijke informatie in een tekst noem je de hoofdzaken.
• Wat niet zo belangrijk is zijn de bijzaken.

Hoofdzaken en bijzaken

Hoofdzaken

• Feiten, jaartallen, eigenschappen van het onderwerp
• Meestal aan het begin of aan het eind van een tekst
• Hoofdzaken komen in een samenvatting!
• Geven vaak antwoord op wie, wat, waar, wanneer, hoe?

Bijzaken

• Voorbeelden en extra uitleg
• Maken de tekst duidelijker, leuker of beter te begrijpen

Even oefenen...

Noteer in je schrift...

• Wat is het onderwerp van deze tekst? 
• Noteer 3 zinnen die over hoofdzaken gaan.
• Noteer 1 zin die over een bijzaak gaat.

Nieuwe woorden!

• verorberen 
• schenken
• syndroom

• de schaal
• het gerecht
• de waarde

Opdracht

• Zoek online één nieuwsartikel op
  (NU.nl, NOS.nl, ...)
• Vat het nieuwsbericht samen in 5 woorden
• We bespreken straks jullie artikelen!

Wie?

Wat?

Waar?

Wanneer?

Hoe?

In een samenvatting staan...

1. hoofdzaken
2. bijzaken
3. hoofdzaken en bijzaken

Leg in je eigen woorden het verschil uit tussen hoofdzaken en bijzaken.

Wat is het onderwerp van een tekst?

Het onderwerp

Het onderwerp van een tekst vind je door te letten op: 

• de titel
• de eerste zin of de eerste alinea 
• een afbeelding bij de tekst 
• tussenkopjes en vetgedrukte of onderstreepte woorden in de tekst 

Energiedranken zijn rijk aan suiker en cafeïne. Dit verhoogt het risico op onder andere overgewicht, gebitsproblemen, hartproblemen en een verhoogde bloeddruk. Vooral voor kinderen is energiedrank ongezond, wegens het effect van de cafeïne. Daarnaast kan het leiden tot slaap- en angstproblemen.

Dus het onderwerp van een tekst is waar de tekst over gaat en de hoofdgedachte van een tekst is wat de schrijver van die tekst de lezer duidelijk probeert te maken.

Hoe vind je de hoofdgedachte?

• Vraag je af wat de schrijver vertelt over het onderwerp
• De hoofdgedachte hoeft niet letterlijk in de tekst te staan
• Bedenk wat de tekstsoort en het tekstdoel is, de hoofdgedachte heeft daar mee te maken

Hoofdzaken

• Wat belangrijk is in een tekst.
  
  
• Hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in de kernzin van elke alinea.
  
  
• Tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden.

Hoofdzaken

Hoe en waar vind je de hoofdzaken?

• Vaak in de eerste, de tweede en/of de laatste zin van een alinea.
• Daartussen staan vaak voorbeelden, toelichtingen of een verdere uitleg, dat zijn bijzaken.
  Denk aan een hamburger... 
  
  

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Heb ik deze zin nodig om de tekst/de alinea goed te begrijpen?
2. Wat zegt deze zin over het (deel)onderwerp?

Let op: sommige alinea's bevatten geen hoofdzaken.

Hoofdzaken (structuur)

Hoofdzaken (structuur)

Bijzaken (vulling)

Kernzinnen

• In een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak/hoofdzaken.

• Andere zinnen bevatten bijzaken, minder belangrijke dingen. Vaak een toelichting of voorbeeld(en).
  
  

Kernzinnen – de ruggengraat van je tekst

Samen vormen de kernzinnen de ruggengraat van je verhaal.

Kernzinnen

• Een kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van de alinea.

• Soms is er geen duidelijke kernzin.
  Die moet dan zelf gemaakt worden door een zin te maken met het kernwoord/de kernwoorden.

Stappenplan

• Stap 1: bepaal het (deel)onderwerp

• Stap 2: bepaal het doel van de alinea
  

• Stap 3: zoek de belangrijkste zin
  

• Stap 4: kijk of er nog meer belangrijke zinnen zijn

Hoofdstuk 10

Taak komende week Hoofdstuk 10:

Maak opdracht  7, 8, 9, 11, 12, 13, 15 - 19

- leer ook weer de theoriegedeelten

(online 10.2 C - 10.3 B, C, D)

- probleem uitpluizen

- 'zoekvraag' in voorbereiding zetten  + antwoord + aanvullende informatie

- Alinea schrijven

Aan de slag: