3.4 De bezetting van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.4 De bezetting van Nederland

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de Duitsers Nederland bezetten en welke gevolgen dat had voor politiek, cultuur, economie en dagelijks leven.
  
• Je kunt uitleggen dat Nederlanders op verschillende manieren op de Duitse bezetting reageerden.
  
• Je kunt beschrijven hoe Nederland werd bevrijd.

Nederland bezet

• 10 mei 1940: Duitse leger viel  Nederland binnen. 
• Direct koos de Nederlandse regering de kant van de geallieerden.   
• Het centrum van Rotterdam werd compleet plat gebombardeerd.
• Op 15 mei gaf zij de strijd op en was Nederland in Duitse handen.

Foto van 14 mei 1940. Centrum van Rotterdam.

Nederland bezet

De bezetting had grote gevolgen voor Nederland:

1. Politiek-bestuurlijk: Nederland kreeg een Duits bestuur. De democratie werd afgeschaft en het parlement werd ontbonden. Nederlandse ambtenaren moesten werken onder Duitse leiding.
   
2. Economisch
3. Cultureel
4. Het dagelijks leven  

Nederland bezet

De bezetting had grote gevolgen voor Nederland:

1. Politiek bestuurlijk
2. Economisch: Vanaf 1942 moesten Nederlandse mannen in Duitsland gaan werken. Veel Nederlandse producten moesten naar Duitsland. Machines, treinen en goederen werden geroofd. 
3. Cultureel
4. Het dagelijks leven

L

Nederland bezet

De bezetting had grote gevolgen voor Nederland:

1. Politiek-bestuurlijk
   
2. Economisch
3. Cultureel: Vrijheid van meningsuiting afgeschaft en censuur werd ingevoerd. Alleen nog Duitse radio en goedgekeurde boeken, kranten en films. 
4. Het dagelijks leven

Nederland bezet

1. Politiek-bestuurlijk
2. Economisch
   
3. Cultureel
   
4. Het dagelijks leven: het leven in oorlogstijd was zwaar, door onvrijheid, schaarste en oorlogsgeweld. Het zwaarst getroffen werden de 140.000 Joden in Nederland. Bijna 73% van hen werd vermoord. 

https://www.tweedewereldoorlog.nl/kennis/themas/alomvattend-karakter-conflict/dagelijks-leven/educatie/  Bekijk het document over verwijdering van Joodse kinderen van scholen

De reactie van de bevolking

• De meeste Nederlanders probeerden "gewoon" met hun leven door te gaan. 
• Een kleine groep Nederlanders was wel blij met de Duitse bezetting. Velen van hen waren lid van de Nationaalsocialistische Beweging (NSB). Deze beweging was in 1931 opgericht door Anton Mussert. De NSB gebruikte knokploegen en werkte nauw met de Duitsers samen. Dat heet collaboratie (samenwerking).
• Tegenover de collaborateurs stond een kleine groep Nederlanders die actief verzet pleegden tegen de Duitse bezetting. 

De reactie van de bevolking

Een bijzonder protest tegen de vervolging van Joden was de Februaristaking in 1941. 

• Na een grote razzia, legden arbeiders uit Amsterdam en andere steden twee dagen het werk neer. 
• De Duitsers pakten de stakingsleiders op en schoten hen dood. 
• De Februaristaking was het grootste openlijke protest tegen de Jodenvervolging in bezet Europa

De Dokwerker, monument ter nagedachtenis aan de februaristaking

De bevrijding van Nederland

• In 1944-1945 hebben de geallieerden Nederland bevrijd. Na D-day konden de geallieerden in september-oktober 1944 eerst Zuid-Nederland bevrijden. 
• Daarna lukte het de geallieerden maandenlang niet om bij Arnhem de Rijn over te steken. 

• De winter die volgde was heel streng . Tijdens deze hongerwinter stierven nog eens 20.000  Nederlanders door kou en ondervoeding. 

• Op 5 mei 1945 gaven de Duitsers zich over en was heel Nederland bevrijd.
  
• Op 15 augustus 1945 werd ook Nederlands-Indië van de Japanners bevrijd.