6.3: De spanning loopt op

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H6: Over de muur

6.3: De spanning loopt op

Leerdoelen

1. Je kunt de Koude Oorlog uitleggen aan de hand van voorbeelden.

2. Je kunt het proces van blokvorming tussen Oost en West beschrijven.

3. Je kunt uitleggen waarom de Cubacrisis gezien wordt als ´hoogtepunt´ van de Koude Oorlog.

Bommen & bondgenoten

Door alle spanningen in Berlijn was duidelijk dat de VS en de SU niet met elkaar konden samenwerken. 

Stalin gaf de opdracht om, net als de VS, een kernwapen te ontwikkelen. Dit lukte in 1949. De VS schrokken hiervan en lieten meer atoomwapens bouwen. 

Zo ontstond er een wapenwedloop tussen de 2 landen. Binnen korte tijd waren er zoveel atoomwapens dat de aarde in één oorlog vernietigd kon worden. Beide landen waren echter wel bang om de wapens daadwerkelijk in te zetten. De wederzijdse afschrikking zorgde ervoor dat de Koude Oorlog 'koud' bleef.

Hiernaast zie je een spotprent over de Koude Oorlog.

In de tekstballonnen staat: Help, ik word achtervolgd.
Op het bordje op de grond naast de liggende man staat: Stop.

Welke beschrijving hoort bij de spotprent?

1. Door de afnemende wapenwedloop ontstond de Koude Oorlog.
2. Door de bestaande vijandbeelden ontstond een wapenwedloop die niet te stoppen was.
3. Door de nieuwe vijandbeelden kwam er een einde aan de wapenwedloop.
4. Door de toenemende wapenwedloop kwam er een einde aan de Koude Oorlog.

Bommen & bondgenoten

In Oost-Europa verstevigde Stalin zijn macht. Deze landen moesten precies doen wat de Sovjet-Unie zei. De Oost-Europese landen werden satellietstaten van Rusland. 

De Verenigde Staten probeerden meer samenwerking te creëren in West-Europa. Zo werd in 1951 de EGKS opgericht voor de industrie. 

Ook op militair gebied kwamen er bondgenootschappen. De westerlijke landen richtten de NAVO op. Als reactie hierop werd in Oost-Europa het Warschaupact opgericht. 

Opstanden

In de satellietstaten van de SU heerste een totalitaire, communistische dictatuur. Hier werd vaak tegen geprotesteerd. Bijvoorbeeld in Oost-Berlijn, bij het overlijden van Stalin in 1953. Deze werden altijd met geweld neergeslagen. 

De opvolger van Stalin was Nikita Chroesjtsjov. Hij gaf toe dat er fouten waren gemaakt en sprak over een vreedzame co-existentie met de andere landen in Europa.

Hongaarse Opstand

Deze uitspraken werden door de Hongaarse bevolking gebruikt om meer vrijheid te eisen. Dit ging Chroesjtsjov te ver. Hij liet de Hongaarse Opstand met geweld neerslaan. De westerse landen durfden niet in te grijpen, uit angst voor een oorlog. 

Veel Hongaren waren tijdens de opstand naar het westen gevlucht. In deze landen werd de woede tegen de Sovjet-Unie erg groot. Zo werd in Amsterdam het kantoor van de Communistische Partij Nederland (CPN) in Amsterdam bestormd.

De Berlijnse Muur

Tot dat moment had de Oost-Duitse bevolking nog een makkelijke vluchtweg naar het westen. Ze konden van alle plekken van de DDR naar West-Berlijn, om daar vervolgens te blijven. Hier kon de SU weinig tegen doen. 

Daarom besloot de regering in 1961 om de Berlijnse Muur te bouwen. De Muur werd omringd met prikkeldraad, wachttorens en soldaten. 

De Verenigde Staten durfden niet in te grijpen. Zo werd de muur het ultieme symbool van de Koude Oorlog.

In 1954 had Hongarije een heel goed nationaal voetbalelftal. De spelers werden de ‘Magische Hongaren’ genoemd. Maar door een historische gebeurtenis in 1956 konden enkele spelers niet meer in het Hongaarse elftal spelen.

Welke historische gebeurtenis wordt bedoeld?

Sleep de woorden naar de juiste kolom:

Het Warschau-pact

De NAVO

satellietstaten

Oostblok

BRD

DDR

Het Westen

Kapitalisme

Vrijemarkteconomie

Hongaarse Opstand

Praagse Lente

Evaluatie: Welk begrip vind je nog lastig en wil je graag in de volgende les nogmaals uitgelegd krijgen?

Wapenwedloop

Wederzijdse afschrikking

Satellietstaten

EGKS

NAVO

Warschaupact

Nikita Chroestjsjov

Vreedzame co-existentie

Hongaarse Opstand

Berlijnse Muur

1. Je kunt de Koude Oorlog uitleggen aan de hand van voorbeelden.

2. Je kunt het proces van blokvorming tussen Oost en West beschrijven.

Voor mij zijn deze leerdoelen nu behaald: 

😒🙁😐🙂😃

Werktijd

Havo

VWO

Klaar? 

Maak 6.3: De spanning loopt op

Opdr. 1a - 8b

Maak 6.3: De spanning loopt op

Opdr. 1a - 6b

Even wat voor jezelf.