Les 4 - AFP & FPZ Overgang

• Geneesmiddelenkennis
• MBO
• Studiejaar 1

Overgang

Lesinhoud

• Overgang
• Oorzaak
• Verschijnselen
• Adviezen
• Vragen? 

Wanneer begint de overgang?

De overgang

• Middelbare leeftijd ; vanaf 40 jaar (45-55)
•  Verandering hormoonhuishouding
• Onregelmatige cyclus (< oestrogeen)
• Functie eierstokken wordt minder
• Minder/niet vruchtbaar
• Geleidelijk lopend proces

De overgang

• Soms op jongere leeftijd: 1/100 voor 40 jaar
• Vrouwen 50 jaar -> 50% in menopauze
• Roken? Eerder in overgang 

Oorzaak

• Voorraad eicellen raakt op
• Geen eisprong -> daling oestrogeen
• Opbouw baarmoederslijmvlies ontregeld 

Oorzaak vroege overgang

• Aanleg
• Auto-immuunziekte in bijnier
• Behandeling met chemo / radiotherapie
• Operatie eierstokken
• Meestal onduidelijk 

Climacterium

• Periode waarin hormonale veranderingen plaatsvinden (overgang)
• Laatste menstruatie = einde vruchtbare periode

Begrippen

• Overgang

Periode van veranderd menstruatiepatroon & de eerste menstruatievrije jaren
 

• Menopauze
  

De laatste menstruatie - menstruatie blijft volledig weg 

• Postmenopauze

Periode vanaf een jaar na de laatste menstruatie

Welke klachten horen bij de overgang?

Klachten

• Menstruatiecyclus varieert (in lengte & mate)
• Opvliegers/ zweet aanvallen - met name 's nachts
• Achteruitgang slijmvlies geslachtsorgaan (dunner) -> afscheiding, jeuk, bloedverlies, pijn bij het vrijen
• Osteoporose < oestrogeen
• Psychische klachten

Psychische klachten

• Nieuwe fase
• Depressiviteit
• Slapeloosheid
• Gejaagdheid
• Lusteloosheid
• Vermoeidheid
• Prikkelbaar 

Welk hormoon speelt een grote rol in de overgang?

Oestrogeen

• Aangevuld tijdens climacterium
• Bij verstoorde menstruatiecyclus
• Bij ontwikkelstoornissen geslachtsorgaan 
• Niet te lang ivm risico's (6 -12mnd en dan stop)
• Minder opvliegers & minder kans op botontkalking
• Meer kans op borstkanker & hartvaatziekten 

Oestrogeen & Progestageen

• Combinatie als menstrueren voorbij is
• Zodat baarmoederslijmvlies wordt afgestoten
• Geen baarmoeder? Progestageen niet nodig 

Combinatiepreparten

• Continue: elke tablet heeft dezelfde samenstelling (activelle®, angeliq®, femoston continu®)​
  
• Meer dan 1 jaar geen menstruatie ​
  
• Na gebruik: doorbraakbloedingen ​

• Sequentiële: wisselende samenstelling (femoston, climene, trisequens®): ​
  
• Eerste 14 dagen alleen oestrogenen​
  
• Dag 15-28: progestageen + oestrogeen. ​
  
• Na 28 dagen : bloeding, wel doorslikken!​
  
• Voordeel: bloeding is voorspelbaar 

Adviezen

• Gezond eten -> voldoende ijzer -> voorkomen bloedarmoede
• Voldoende beweging
• Voldoende nachtrust
• Eventueel medicatie 

Opvliegers?

Vocht opnemende kleding, laagjes, katoenen lakens, geen alcohol, warme dranken of sterk gekruid eten

Behandeling

Bij vaginale klachten (lokaal)

• Estriol in Synapause vaginaalcreme/ovules of Vagifem

Postmenopauzaal

• Oestrogeen & Progestageen combi - continue - tabletten

Perimenopauzaal

• Anticonceptie (oraal, pleister of spiraal)

Anticonceptiepil

• Stoppen rond 52 jaar
• Meer kans op hart- en vaatziekten
• Borstkanker
• Onbekend of menopauze is begonnen door kunstmatige cyclus
• AA: MFB! 

Medicatiebewaking

CI

• Oestrogeen gevoelige tumoren (borstkanker)
• Verhoogd risico op trombose
• Hoge bloeddruk
• Vrouwen met leverproblemen

Weet jij wat
osteoporose is?

Osteoporose

• Botontkalking
• Minder oestrogeen
• Vitamine D 

Kort samengevat

• Zie video
• Daarna een aantal oefenvragen

Op welke leeftijd begint bij vrouwen de overgang?

1. Rond het 45ste levensjaar
2. Rond het 40ste levensjaar
3. Rond het 35ste levensjaar
4. Rond het 50ste levensjaar

Hoe wordt de overgang (bij een vrouw) ook wel genoemd

1. Menopauze
2. Climacterium
3. Passage
4. Transitie

Bij vrouwen komen na de overgang geen eicellen meer vrij.

1. Juist
2. Onjuist

Hoeveel vrouwen hebben last van overgangsklachten?

1. 1 op de 3
2. 1 op de 4
3. 1 op de 5

Vrouwen na de overgang hebben een grotere kans op het krijgen van een urineweginfectie

1. Juist
2. Onjuist

Vragen?