4.4 Rivieren: adaptief deltamanagement

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.2 Adaptief Deltamanagement

H1 Wateroverlast

Leefomgeving

H 1.2

Wat is GEEN zijarm van de Rijn

1. IJssel
2. Waal
3. Lek
4. Schelde

Wat veranderde er door de aanleg van de afsluitdijk

1. Het IJsselmeer werd drooggelegd
2. Het IJsselmeer werd zoet
3. Scheepvaart in het IJsselmeer werd onmogelijk
4. Het IJsselmeer kreeg een lager overstromingsrisico

Herhaling:
hoeveel is de Nederlandse kustlijn in de 20ste eeuw verkort

1. 7 kilometer
2. 70 kilometer
3. 700 kilometer
4. 7000 kilometer

Wat is er bijzonder van de waterkering bij de Oosterschelde?

1. Hij is heel lang
2. Hij is heel hoog
3. Hij kan open en dicht
4. Het kan water weg pompen

De Maeslantkering is de grootste robot te wereld, zo groot als 2x de Eiffeltoren, wat beschermt de kering?

1. Zeeland
2. De Randstad
3. De haven van Rotterdam
4. Het binnenhof

Hoe zorgt klimaatverandering voor extra overstromingskansen?

1. smelten van zeeijs zorgt voor zeespiegelstrijging
2. smelten van landijs zorgt voor zeespiegelstrijging
3. Een warmer klimaat zorgt voor meer stortregen
4. opwarming van water zorgt voor zeespiegelstrijging

Wat is het verschil tussen absolute en relatieve zeespiegelstijging?

1. Relatieve stijging is minder nauwkeurig
2. Relatieve stijging is over een langere termijn
3. Relatieve stijging rekent ook bodemdaling mee
4. Relatieve stijging rekent ook de kosten mee

Adaptief deltamanagement

Adaptief:

bijv.naamw.Uitspraak: [adɑp'tif] - aangepast voor een bepaalde omstandigheid 

Overheid voert flexibel beleid om waterproblematiek aan te (kunnen) pakken

Adaptief deltamanagement

Vooruit kijken en flexibel blijven.

1. Waterveiligheid: bescherming tegen overstromingen.
   
2. Zoet water: voorkomen van tekorten aan drinkwater.
   
3. Ruimtelijke adaptatie: rekening houden met klimaat en water.
   
4. Rijn-Maasdelta: veiligstellen Rijnmond-Drechtsteden en Zuidwestelijke delta.
   
5. IJsselmeer gebied: veiligstellen van zoetwatervoorraad en voorkomen overstromingen.
   

Ruimtelijke adaptie

Watertoets: bij nieuwe bouwlocaties wordt de watertoets uitgevoerd.

De overheid kijkt of rekening is gehouden met:

• de veiligheid
  
• de mogelijke wateroverlast
  
• de waterkwaliteit
  
• de verdroging
  
• of de waterproblemen niet worden afgewenteld op een ander gebied
  

Middels de drietrapsstrategie: vasthouden, bergen, afvoeren

Vasthouden (retentie)

- Gericht op het überhaupt voorkomen dat water naar laaggelegen gebieden stroomt

- Water moet dus langer vastgehouden worden

(o.a. door waterrijke natuurgebieden en meer groen)

Bergen

- Zo lang mogelijk vasthouden van oppervlaktewater, in sloten, meren, en....

--> Denk aan uiterwaarden

Afvoeren

- Als de vasthouden en bergen niet meer mogelijk is

- Ervoor zorgen dat het water via kanalen en rivieren naar andere gebieden wordt afgevoerd

Waarom is afvoeren het minst ideale scenario bij de drietrapsstrategie?

VASTHOUDEN

AFVOEREN

BERGEN

Sluizen naar zijkanalen openzetten

Natuurgebieden aanleggen

Uiterwaarden dieper of groter maken

Kribverlaging en verwijderen andere obstakels

Rivierdijken verplaatsen

Bestrating en betegeling verwijderen

Ruimte voor de Rivier

Dwarsprofiel rivier

Ruimte voor de rivier

Buitendijks

Binnendijks

Binnendijks / Buitendijks gebied

Binnendijks = de droge landzijde van de dijk die beschermd moet worden tegen het water. Bijvoorbeeld een polder.

Buitendijks = het gebied dat niet door dijken wordt beschermd en dus mag en kan overstromen

buitendijks

binnendijks

projecten 'Ruimte voor de rivier' in NL

Verschillende maatregelen voor ruimte voor de rivier

Ruimte voor de rivier

De uiterwaarden liggen in binnendijks gebied

1. Juist
2. onjuist

Wat is binnendijks?

1. Het gebied waar de rivier stroomt en mag overstromen.
2. Het gebied waar wij wonen en veilig zijn.
3. Het gebied tussen de zomerdijk en de winterdijk.

Wat is het fluviaal schaalniveau?

1. Lokaal schaalniveau
2. schaalniveau van meerdere steden
3. schaalniveau op van de gehele rivier (stroomgebied)
4. Schaalniveau dat steeds verandert.

De hoofddoelstelling van
de projecten Ruimte voor
de Rivier is ..

1. zorgen voor goede kwaliteit van het water
2. zorgen voor veiligheid
3. zorgen voor voldoende water
4. zorgen voor mooie natuurgebieden

Welke twee maatregelen van het plan Ruimte voor de rivier worden toegepast

1. Dijk verleggen
2. Nevengeul graven
3. Rivierbed verdiepen
4. Uiterwaard uitgraven

Het project Ruimte voor de Rivier bestaat uit verschillende maatregelen.

Wat is de overeenkomst tussen al die maatregelen?

1. De bewoners in het gebied moeten vertrekken.
2. De dijken worden verplaatst.
3. Er wordt veel zand weggeschept.
4. Het rivierwater kan sneller wegstromen.

Het project Ruimte voor de Rivier is ontwikkeld na..

1. De waternoodramp van 1953
2. De overstromingen in 1993
3. De bijna overstromingen in 1995
4. Kletsnatte winter van 2019

Wat is geen maatregel in
het kader van Ruimte voor
de Rivier?

1. kribverlaging
2. aanleg nevengeul
3. kanaliseren
4. dijkverlegging

Wat is zijn nog meer doelen van ruimte voor de rivier (behalve vergroten veiligheid)

1. natuurontwikkeling en recreatie
2. recreatie en zorgen voor extra vaarroutes
3. natuurontwikkeling en zorgen voor extra vaarroutes

Welke maatregel uit het project 'ruimte voor de rivier' zie je in de afbeelding

1. Dijkverlegging
2. Uiterwaardafgraving
3. Obstakelverwijdering
4. Nevengeul

Bij de aanleg van natuurlijke oevers werken de rijksoverheid en de waterschappen nauw samen.
Welke term hoort hierbij?

1. Adaptatie
2. Fluviaal schaalniveau
3. Integraal waterbeleid
4. Ruimte voor de rivier