2.1 Botten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

terugblik vorige les

Levend - dood - levenloos

7 levenskenmerken

organisatieniveaus

organen in een torso

6 orgaanstelsels

celmembraan - cytoplasma - celkern 

       ken je alles van de vorige les nog?

Alle organismen herken je aan de levenskenmerken. 

Sleep het levenskenmerk naar het juiste plaatje.

Voortplanten

Reageren

Uitscheiden

Voeden

Ademen

Groeien

Orgaan

Organisme

Orgaanstelsel

Weefsel

Cel

Bekijk de afbeelding van de orgaanstelsels.
 

Zet de juiste naam onder het juiste orgaanstelsel.

ademhalingsstelsel

bloedvatenstelsel

Bekijk de afbeelding van de orgaanstelsels.
 

Zet de juiste naam onder het juiste orgaanstelsel.

Beenderstelsel

verteringsstelsel

Sleep de onderdelen van de dierlijke cel naar de goede plek

Celmembraan

Celkern

Cytoplasma

2.1 Botten

Doelen van de les:

- Je kunt 26 botten van je skelet benoemen.

- Je kunt de 4 functies van je skelet benoemen.

- Je herkent het type bot aan de bouw en
   samenstelling ervan.

- Je geeft aan waardoor de soepelheid van je
   botten veranderen in je leven.

- Je geeft aan hoe je wervelkolom schokken
    opvangt en je kunt de onderdelen van een
    wervel aangeven. 
   

Skelet - bottenbingo!

- Baby 305 botten

- Volwassene: 206 botten

- Grootste bot: dijbeen

- Kleinste bot: stijgbeugel (oor)

- Leer de 26 botten van het skelet!

   (voor de bottenbingo)

botten van de voet

botten van de hand

Functies skelet

1. Bescherming organen
2. stevigheid geven
3. vorm geven
4. beweging mogelijk maken

(met je spieren)

andere functies:
- aanmaken van bloedcellen
   (rode beenmerg in platte beenderen)

- opslag van vet
   (gele beenmerg in pijpbeenderen)

Uit welke onderdelen bestaat een bot?

In een bot zit

• beenweefsel met  beencellen
• bloedvaten en zenuwen
• beenmerg
  - geel beenmerg = vet opslag
  - rood beenmerg = stamcellen       die bloedcellen maken
  

Waar zijn botten van gemaakt?

Grootste deel van het bot bestaat uit been
met beencellen en die maken: :
-kalk = onbuigzaam/breekbaar
-lijmstof = buigzaam
   Samen is het supersterk en stevig.

Een deel van je skelet bestaat uit Kraakbeen:

Kraakbeencellen maken alleen lijmstof.
Lijmstof = buigzaam waardoor het bewegelijk is.

Demonstratie Proefjes: De bouw van botten

- 1 botje, 20-30 minuten in de oven op 220' graden laten verbranden. 

- 1 botje in glazen potje (anders plastic bakje). Giet er zoveel
(schoonmaak)azijn in dat het botje helemaal in de vloeistof is. 

- 1 botje doe je niks mee (controle botje)

Bekijk samen de verschillen in eigenschappen van de 3 botjes. Verklaar die verschillen. 
Trek een conclusie over hoe botten buigzaam zijn, hard zijn en ook sterk  zijn.

- Bekijk het gele beenmerg van een stuk bot. 

Verbening en groeischijven tijdens de groei

Botten bestaan uit harde kalk en flexibele lijmstof. 

• Als je jong bent zijn botten nog zacht en flexibel. 
• Tijdens je groei zijn er aan de uiteinden van
  pijpbeenderen groeischijven van kraakbeen die later
  verbenen
  
• Oude mensen hebben juist broze breekbare botten
  met weinig lijmstof. 
• Wat verandert er aan de bouw van de botten als je ouder wordt?
  

 

wervelkolom

Check de les

Wat weet je nog?

-Twee typen bot
-Samenstelling bot

-Verschil botten baby - bejaarde

-26 Namen van de botten

-4 Functies skelet

- Schokken opvangen van de wervelkolom
-Verzin zelf eens een vraag!  

Hierna volgen toetsvragen. 

Het skelet is een ...

1. organisme
2. orgaan
3. orgaanstelsel
4. cel

Skelet
Uit hoeveel botten bestaat jouw skelet?

1. 26
2. 206
3. 104
4. 305

Hoe komt het dat het skelet van baby nog zo flexibel is?
Het skelet bestaat voornamelijk uit

1. Kraakbeenweefsel
2. Botweefsel

welk weefsel bevat kalk en lijmstof?

1. kraakbeen
2. spier
3. gewricht
4. been

Wat is geen functie van het skelet?

1. Stevigheid
2. Vertering
3. Maken van rode bloedcellen
4. Zorgen voor de vorm van het lichaam

Welke functie van het skelet wordt hier omschreven: Zonder skelet zou je in elkaar zakken.

1. Stevigheid
2. Vorm
3. Beschermen
4. Bewegen

Wat zorgt ervoor dat jou wervelkolom schokken op kan vangen?

1. Door de lijmstof
2. Door de tussenwervelschijven
3. Door de dubbele S-vorm
4. Door B en C!

Huiswerk

Bestuderen 2.1 

(= aantekeningen maken met de begrippen)

Maken opdrachten 2.1 online 

(via Magister leermiddelen Nectar).