Ademhalingsstelsel/ astma/ COPD

• ADL
• MBO
• Studiejaar 2

Periode 3

Onderwerpen:

-hulp bieden bij cliënten met ademhalingsproblemen
-hulp bieden bij cliënten met koorts en onderkoeling
-hulp bieden bij een goede nachtrust
-hulp bij cliënten bij cliënten met neurologische aandoeningen, waaronder dementie
-hulp bij cliënten met ziekten aan het bewegingsapparaat.

Periode 3

Eindopdracht:

Deze eindopdracht bestaat uit het uitwerken van hulp voor iemand die een gezondheidsverandering heeft (gehad).

Zie It's Learning

Ademhalingsstelsel 

Deze les gaan wij met dit onderwerp aan de slag

In- en uitademing

Je hebt zuurstof nodig om te 

leven.

De afvalstoffen die terugkomen 

via het bloed, worden afgestaan 

via de ademhaling.

Het ademhalingsstelsel

Bestaat uit:

Neus- en mondholte

Keelholte

Strottenhoofd

Luchtpijp en luchtpijp-

takken

Longen

Neus- en mondholte

Je ademt in en uit via je neus en mond

Je neus filtert de lucht, het vuil eruit en bevochtigt

Reukorgaan

Keelholte en strottenhoofd

Bovenkant keelholte staat in verbinding met neus en mond

Onderkant splitst zich in slokdarm en luchtpijp

Lucht: strottenhoofd zorgt dat je slokdarm afgesloten is en lucht in je luchtpijp stroomt

Eten: je huig sluit je neus af en je strottenklepje sluit je strottenhoofd af

Het strottenklepje

Heeft als doel om de luchtpijn af te sluiten zodat je veilig eten en drinken door kan slikken.

In de keelholte komen de luchtpijp en slokdarm samen,

Luchtpijp

Luchtpijp: een 13 cm lange buis, 

met hoefijzer vormige kraakbeen 

ringen.

Bekleed met slijmvlies en trilhaartjes

Slijmvlies heel gevoelig, bijv bij 

vreemd voorwerp

Bronchiën

Je luchtpijp vertakt zich in twee takken: de bronchiën

Ze vertakken zich steeds verder in kleinere vertakkingen, en bereiken uiteindelijk 

de longblaasjes

Longen

Ze wegen ongeveer 1 kg

Linkerlong is kleiner dan de rechter

Longkwab: bestaat uit honderden 

longkwabjes

Longblaasjes: allerkleinste vertakkingen van 

de bronchiën. Vorm van trosjes. Hier vindt uitwisseling van zuurstof en koolmonoxide plaats

Werking van de ademhaling

Ademhaling; geregeld vanuit ademhalingscentrum

Verloopt automatisch/ onwillekeurig

2 fases

Chronische longaandoeningen

- Astma 

- COPD

      1. Chronische bronchitis

      2. Long emfyseem

- Longkanker (komt bij module kanker)

COPD is een verzamelnaam voor:

Chronische bronchitis:

* Bronchiën zijn steeds ontstoken. 

* Slijmvlies wordt dikker en produceert meer slijm.

* Benauwdheid en hoesten

Longemfyseem:

Longblaasjes rekken uit en gaan kapot.

Komen met elkaar in verbinding en vormen grote slappe blaasjes. 

Des te meer beschadiging des te minder O2 de longen kan opnemen. 

Chronic Obstructive Pulmonary Disease / 

(Chronische Obstructieve Long Ziekte)

• Chronische longziekte
• Permanente vernauwing van de luchtwegen
• Ontstaan vaak op oudere leeftijd (40 +)
• Vaak veroorzaakt door (jarenlang) roken
• Het slijmvlies in de luchtwegen raakt ontstoken -> zwelt op en vormt meer slijmvlies.

COPD -> Chronic Obstructive Pulmonary Disease /

(Chronische Obstructieve Long Ziekte)

• Chronische longziekte
  
• Chronische bronchitis en longemfyseem
• Permanente vernauwing van de luchtwegen
  
• Ontstaan vaak op oudere leeftijd (40 +)
  
• Vaak veroorzaakt door (jarenlang) roken
  
• Het slijmvlies in de luchtwegen raakt ontstoken -> zwelt op en vormt meer slijmvlies.

Oorzaken

- Roken -> 90% van alle gevallen

- Allergie

- Hevige blootstelling aan chemicaliën en dampen. 

- Chronisch astma

- Erfelijke ziekte Alpha-1: eiwit om longen te beschermen. Wordt niet aangemaakt in lever en veroorzaakt COPD 

Verschijnselen

Medicatie bij longproblemen

1. Bij hoestprikkels om de hoestprikkel te verminderen -> Codeïne

2. Bij astma/COPD om de aanval op het eigen lichaam te verminderen -> prednison/dexamethason

3. Bij astma/COPD om de luchtwegen open te houden en slijmvorming te verminderen (puffjes)-> Serevent, Salbutamol, Ventolin, Pulmicort, Foster

4. Bij een longontsteking -> Amoxicilline, Augmentin

Wat kun jij doen?

1. Laat client op juiste wijze en tijdstip medicijnen nemen (inhalatie)

2. Laat cliënt voldoende bewegen/ fysiotherapie

3. Zorg voor goede voeding

4. Ademhalings-/ ontspanningsoefeningen

Astma

- Chronische kleine ontstekingen  in de luchtwegen

- Ontstaat al op jongere leeftijd

- Een combinatie van omgevings- en erfelijke factoren.

- De luchtwegen raken snel geprikkeld door allerlei stoffen. Veel mensen met astma zijn allergisch. 

- Klachten in aanvallen, niet elke dag

 

Soorten astma

Allergisch astma 

Niet-allergisch: niet-allergische prikkels geven klachten. -> uitlaatgassen,benzine,balkuchtjes,parfum of schoonmaakmiddelen. Maar ook kou, mist en vochtige lucht. 

Inspanning: lichamelijke inspanning, stress 

en heftige emoties.

Oorzaak astma: erfelijkheid, rokende ouders, te vroeg geboren, aanleg voor allergieën, beroepsastma

Behandeling

Gericht op het onder controle houden van de ziekte. 

Medicatie: ontstekingsremmers en luchtwegverwijderaars. 

Medicatie gericht op de allergie:

Anti-histaminica

Wat kun jij doen?

1. Laat client op juiste wijze en tijdstip medicijnen nemen (inhalatie)

2. Laat client voldoende bewegen

3. Laat client stoffen vermijden waar die allergisch voor is (wasmiddelen, huisstofmijt, bepaalde voeding of planten, stuifmeel)

Opdracht 47 reader

Heb je tijdens je werk weleens een zorgvrager gezien die problemen had met de ademhaling?

Zo ja, weet je waardoor dat kwam?

Waaraan zag je dat de zorgvrager last had met de ademhaling?

Opdracht 47 reader

In 2 tallen: observeer de ademhaling van de ander.
Schrijf je bevindingen op over de:

ADEMFREQUENTIE
DIEPTE
REGELMAAT

Opdracht 48 reader

Geef aan wat jij als helpende kunt doen

Casus 1

Mevrouw de Bruin heeft ademhalingsproblemen. Ze wordt thuis verzorgd. Haar bed is in de woonkamer geplaatst omdat ze te weinig adem heeft om de trap op te lopen. Mevrouw moet plassen en vraagt om hulp.

Opdracht 48 reader

Casus 2

Meneer den Driel heeft longemfyseem en is bij de geringste inspanning kortademig. Meneer wast zich bij de wastafel, maar als hij dit helemaal alleen moet doen dan is hij door al zijn energie heen.

Opdracht 48 reader

Casus 3

Mevrouw Simons heeft snel last van kortademigheid. Ze verzorgt zichzelf wel in een heel rustig tempo en ze loopt op haar eigen kamer met een rollator. Mevrouw vraagt aan jou om haar naar activiteitenbegeleiding te brengen

Opdracht 48 reader

Casus 4

Meneer den Driel heeft een longaandoening en hij is daardoor erg kortademig. Meneer krijgt huishoudelijke hulp en hij wordt 3x per week geholpen met wassen aan de wastafel. De bovenkant doet hij dan zelf, de rest wordt door de helpende gedaan. Op een ochtend merk je dat hij niet opschiet, hij leunt rochelend tegen de wastafel aan en hoest slijm op

Opdracht 48 reader

Casus 5

Meneer van Dam heeft last van zijn hart en is daardoor vaak kortademig. Op een morgen tref je hem aan voor de wastafel, zijn lippen zijn blauw en je ziet hem "neusvleugelen". Je wilt meneer graag helpen met het wassen, maar dat wil hij liever niet.

Opdracht 48 reader

Casus 6

Meneer de Bie is bekend met astma. Op een avond ga je naar een bel van meneer toe. Meneer staat voor het open raam, ziet er erg ziek uit en heeft veel moeite met de ademhaling

Opdracht 48 reader

Casus 7

Mevrouw Jaspers is een nerveuze vraag van 82 jaar. ze maakt zich om veel dingen zenuwachtig en het is bekend dat mevrouw last heeft van hyperventilatie. Op een middag belt ze. Je treft mevrouw aan op haar kamer. Ze is in paniek, is erg bleek en haalt snel en diep adem.

Huiswerk of in groepjes:

Opdracht 49 reader