6.3 Samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

6.3 Samenleven

Biologisch evenwicht, Samenwerken, Rangorde, Territorium, Symbiose, Mutualisme, Commensalisme, Parasitisme

Begrippen

6.2 Voedselrelaties: Producent (plant)- Consument (dier) - Afvaleters - Reducent (bacterie-schimmel).

Kringloop van Koolstof/Water - Biologisch afbreekbaar.

6.1  Ecologie: relaties tussen organismen en hun milieu. Verschillende niveaus: aarde -gebied- levensgemeenschap - populatie - individu.

 - (a)Biotische factoren  - Voedselketen - Accumulatie (gif).

Leerdoelen

Lesdoelen: 

- Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is

- Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting

Evenwicht

Populatie grootte: aantal organismen van dezelfde soort in gebied.

Populatie grootte hangt af van:

• Biotische factoren 
• Abiotische factoren

De populatiegrootte schommelt om evenwichtswaarde: biologisch evenwicht

biologisch evenwicht: er is evenwicht tussen organismen

De populatiegrootte schommelt om een evenwichtswaarde heen.

Biologisch evenwicht konijnen - vossen

Populatiegrootte 

Biologisch evenwicht 

Samenleven

Relaties in en tussen populaties: 

- Concurrentie: 

   Competitie partner, plek & voedsel 

- Samenwerken:

  Jagen (leeuwen), verdedigen (vissen) 

  mieren (taakverdeling kolonie).

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht

Relaties binnen populatie

Rangorde: Eén dier is dan de baas.

Territorium: Gebied waar één dier leeft, of een groep dieren van dezelfde soort. Andere soortgenoten mogen er niet in. 

Paarvorming: Mannetje en een vrouwtje werken samen om zich voort te planten.

Relaties binnen populatie

- Rangorde

- Territorium

- Paarvorming

Bij sommige soorten vindt elk jaar opnieuw paarvorming plaats maar bij zwanen blijven man en vrouw hun hele leven bij elkaar.

Relaties tussen soorten

Symbiose: langdurige relatie tussen individuen van verschillende soorten.

• Mutualisme: beide individuen voordeel van relatie
• Commensalisme: 1 individu voordeel, ander neutraal 
• Parasitisme: 1 individu voordeel, ander nadeel.

Het Individu (parasiet) leeft op of in een individu van een ander soort (gastheer).  Parasiet: dier, plant of schimmel.

Relaties tussen soorten

Mutualisme: 

Relatie waarbij beide soorten voordeel hebben (win win)

Mutualisme

Beide soorten hebben voordeel van de symbiose (samenlevingsvorm)

+      + 

Korstmos: Schimmel + algen

Kunnen niet zonder elkaar leven

Parasitisme

Parasiet -  Gastheer

Teek

Zombieschimmel

Warkruid (geen bladgroen)

Samengevat:

Biologisch Evenwicht

Samenwerken of concurrentie 

Rangorde Territorium Paarvorming

Symbiose, mutualisme, commensalisme, parasitisme 

6.3 Samenleven

Huiswerk:

6.2: 1 t/m 8

6.1: 1 t/m 7

6.3: 1 t/m 8