3hv-3-hh-leerdoelen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Orgaanstelsels

Op tafel:

Laptop (lessonup)

Planning

• Herhaling leerdoelen
• Zelfstandig werken
• Volgende keer
  

Toetsstof proefwerkweek:

Thema 2: 2.1 t/m 2.3

Thema 3: 3.1 t/m 3.3 + 3.5

2.1 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezel in voedingsmiddelen noemen.
• Je kunt 6 groepen voedingsstoffen noemen met hun functies en kenmerken.
• (Je kunt essentiële en niet-essentiële voedingsstoffen onderscheiden. )

2.2 Het verteringsstelsel

• Je kunt de werking en functie van vertering, verteringssappen en enzymen beschrijven.
• Je kunt de delen van een gebit noemen met hun functie.
• Je kunt de werking en functie van de darmperistaltiek beschrijven.

Waar in het spijsverteringskanaal treden peristaltische bewegingen op?

1. alleen in de slokdarm
2. alleen in de slokdarm en de dikke darm
3. alleen in de slokdarm, de dunne darm en de dikke darm
4. in het hele spijsverteringskanaal

Vertering kan gezien worden als een mechanisch en een chemisch proces. Wat valt onder mechanische vertering?

1. alvleessap
2. dunne darm
3. speeksel
4. gebit

vertering heeft als doel om voedingsstoffen klein te maken voor opname in de

1. mondholte
2. dunne darm
3. endeldarm
4. maag

Op plaats P trekken de......................... zich samen.

De darm wordt daardoor...........................

Op plaats Q trekken de ........................... zich samen.

De voedselbrok gaat daardoor...............................

In de afbeelding zie je een voedselbrok in de darm. Hoe werkt de darmperistaltiek?

Het voedsel wordt naar rechts getransporteerd.

Sleep de juiste antwoorden naar de zinnen.

Nauwer

Kringspieren

Van Q naar P

Van P naar Q

Lengtespieren

Wijder

Verteringsstelsel

Doel: verteren voedsel zodat voedingsstoffen worden opgenomen 

Lang kanaal van mond tot kont

Mechanische vertering -> vergroot het oppervlakte

• In je gehele darmkanaal heeft de wand kringspieren (vernauwen) en lengtespieren (verwijden).
• Peristaltische bewegingen = het afwisselend samentrekken van de kring- en lengtespieren.

Voedingsvezels stimuleren de spieren in de darmwand en zorgen zo voor een goede darmwerking

Darmperistaltiek

2.3 De organen voor vertering

• Je kunt de functies en kenmerken van de delen van het verteringsstelsel noemen.
• Je kunt de verteringssappen noemen met hun functies.

Sleep de namen van de organen naar de juiste plaats.

alvleesklier

slokdarm

galblaas

twaalfvingerige darm

maagportier

lever

galbuis

maag

Welke organen in de afbeelding hiernaast produceren verteringsenzymen?

1. orgaan 1 en 6
2. orgaan 2 en 5
3. orgaan 2 en 3
4. orgaan 5 en 6

Welke voedingsstoffen in het voedsel kunnen verteerd worden door alvleessap?

1. alleen zetmeel
2. alleen vetten
3. alleen eiwitten en zetmeel
4. eiwitten, zetmeel en vetten

Iemand eet een boterham.
Van welke voedingsstof begint de vertering door verteringsenzymen al tijdens het kauwen?

1. van zetmeel
2. van eiwitten
3. van vetten
4. van glucose

Waar worden de meeste opgeloste voedingsstoffen opgenomen in het bloed?

1. in de dikke darm
2. in de dunne darm
3. in de endeldarm
4. in de maag

verteringsstelsel

Verteringssappen en wat ze verteren

• Speeksel: zetmeel
• Maagsap: eiwitten
• Gal: vetten emulgeren
• Alvleessap: Eiwitten, koolhydraten en vetten
• Darmsap: Eiwitten, koolhydraten
  

3.1 Bloed

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

Samenstelling bloed

Rode bloedcellen: Vervoert zuurstof door
hemoglobine

Witte bloedcellen: Doden ziekteverwekkers

Bloedplaatjes: Zorgt dat er een korstje komt
(bloedstolling)

Opgeloste stoffen: voedingsstoffen, CO2, O2 etc 

3.2 De bloedsomloop

• Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.
  
• Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen.
  
• Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

Kenmerken van de slagaders zijn:

1. hoge bloeddruk, dunne wanden, bevinden zich diep in het lichaam
2. hoge bloeddruk, dikke wanden, bevinden zich diep in het lichaam
3. lage bloeddruk, dunne wanden, bevinden zich aan de oppervlakte
4. lage bloeddruk, dikke wanden, bevinden zich aan de oppervlakte

De kleine bloedsomloop is de weg ...

1. hart - hele lichaam - hart
2. hart - longen - hart
3. hart - hersenen - hart

De naam van deel 8 is ... en maakt deel uit van de ... bloedsomloop.

1. longslagader, kleine
2. longader, kleine
3. longslagader, grote
4. longader, grote

Bloedvaten

Benaming

Slagader:

hart -> orgaan

Ader:

orgaan -> hart

De dubbele bloedsomloop bij de mens

Sterk versimpeld!

3.3 Het hart

• Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.
  
• Je kunt beschrijven hoe een hartslag verloopt.

Je ziet hier een afbeelding van het hart. Nummer 4 is ...

1. de aorta
2. de onderste holle ader
3. de bovenste holle ader
4. de longslagader

Een hartcyclus bestaat uit 3 fasen.

Tijdens welke fase gaan de hartkleppen dicht?

1. Tijdens het samentrekken van de boezems
2. Tijdens het samentrekken van de kamers
3. Tijdens de rustfase

Hartcyclus

1.  samentrekken van de boezems

• bloed stroomt kamers in
• alleen hartkleppen open

2. samentrekken van de kamers

• bloed wordt door de slagaders gepompt
• alleen halvemaanvormige kleppen open

3. hartpauze

• boezems en kamers ontspannen zich
• bloed stroomt het hart in
• alleen hartkleppen open

3.5 Het immuunsysteem 

• Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.
  
• Je kunt beschrijven op welke manier immuniteit kan ontstaan.
  
• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

In de afbeelding hiernaast is de afweerreactie van het lichaam op een ziekteverwekker schematisch weergegeven in drie tekeningen.

Welke letter geeft antistof aan?

1. Letter P
2. Letter Q
3. Letter R

immuniteit

Zelfstandig werken havo

Wat: leren 2.1 t/m 2.3 + 3.1 t/m 3.3 + 3.5

Hoe: 

-Samenvatting maken en leren

-Flitskaarten (online of zelf maken)

-Oefentoets online

-Conceptmap maken

Zelfstandig werken vwo

Wat: leren 2.1 t/m 2.3 + 3.1 t/m 3.3 + 3.5

Hoe: Individueel

Hulp: De tekst

Tijd: 5 min in stilte, daarna mag je zachtjes overleggen

Klaar: /

Volgende keer

Weektaak:

Voorbereiden toetsweek

          Samenvatting/begrippenlijst etc maken

          Leren

Volgende les:

Diagnostische toets maken